Wandelen in Beek

Beginpunt: Bartholomeus kerk
Eindpunt: Bartholomeus kerk
Lengte: 14,9 (km)
Aantal bezienswaardigheden: 126
 

Parkeren:

• Parkeerplaats nieuwe Kerk
  Kerkberg 3
  6573 DN  BEEK UBBERGEN
• Parkeerplaats Elzenweg

Openbaar vervoer:

• Bushalte van Randwijckweg
• Bushalte Gemeentehuis

Horeca:

• Camping
• RVG Café Wylerbergmeer
• Eetcafé de Witte
• Hotel Restaurant 't Spijker
• Hotel Café Sous les Eglises
• Golden Tulip Val Monte
• Pannenkoekenhuis de Duivelsberg

Links:

• Deze wandeling in tegengestelde richting
• Print deze wandeling
• Deze route op je mobiel wandelen
• Detailkaart bij deze wandeling
• Bekijk deze wandelroute op Google Earth
• Download de wandelroute op je GPS (GPX)
• Deze route als lijst met coördinaten

Tweeten

De Bartholomeus kerk werd rond 1825-1826 gebouwd en daarna nog eens ingrijpend verbouwd in 1891. De baksteen vormgeving en het vakmanschap dat de bouw tentoonspreidt is kenmerkend voor de bouwstijl van die periode. Na de Tweede Wereld oorlog is het interieur zo goed mogelijk hersteld met meubilair uit andere kerken. Heeft de Bartholomeus Kerk tegenwoordig een andere bestemming? In dit "juweeltje van Beek" trouwen jaarlijks veel aanstaande bruidsparen, zijn er exposities en worden er concerten gegeven. Ook worden er familiebijeenkomsten zoals dopen en begrafenissen en uitvaartplechtigheden gehouden.

Route:

• Loop tot op de kruising tussen de twee kerkjes in.

Aan een gastvrij dorpsplein zit altijd een goed café. Naast de kerk is er vrijwel altijd een dorpskroeg. Tegenwoordig is de horeca steeds vaker een eetgelegenheid dan een plaats waar alleen sterke drank wordt verstrekt. De tijden veranderen, de ondernemers veranderen mee met de wensen van de klanten.
Maar het oude spreekwoord blijft gelden: Welk gastvrij dorp kan zonder een café naast de kerk?

Route:

• Neem de Nieuwe Holleweg naar beneden, bekijk het kerkje links van het pad.

De Oude Kerk van Ubbergen behoort tot de protestantse gemeente van Ubbergen. Op deze plaats werd kort voor 1300 de eerste kerk al gebouwd zo blijkt uit de archieven.In de Tweede Wereldoorlog werd de kerk ernstig beschadigd. Nadien werd deze kerk met buitenlandse steun herbouwd naar de bouwplannen van rond 1450.

Route:

• Loop verder naar beneden en bekijk de winkelpanden rechts van de weg.

Aan het dorpsplein, in dit geval rondom de kerk, zijn van oudsher de winkels te vinden.
Deze diversiteit van winkels van kleine zelfstandigen, bepaalden de sfeer van deze dorpsgemeenschap vanaf de jaren '30 tot in de jaren '70. Het was kenmerkend voor veel dorpen en stadjes in Nederland. Hier zijn er naast de grote winkelketens nog enkele in gebruik. De ondernemers hebben veel lekkers te bieden, ook streek producten, zeker voor een vermoeide wandelaar.

Route:

• Loop door tot de Nieuwe Holleweg een scherpe bocht naar links maakt en er van boven een pad komt.

Vanaf het dorpsplein zijn er verschillende wandelroutes. Let wel op waar je je meegebrachte auto parkeert als je van hieruit gaat wandelen.
Het Dorpsplein is erg gezellig met twee kerken, verschillende hotels, café's en restaurants en natuurlijk vele zonnige terrasjes. Enkele nostaligische winkelpanden uit de jaren '50 nodigen uit tot shoppen.

Route:

• Neem vanaf de fontein de van der Veurweg omhoog de heuvel op.
• Kijk voor de weg de bocht omgaat nog even achterom en geniet van het uitzicht.

De Dorpsstraat van Beek heeft nog steeds een vergezicht op de Bartelomus kerk van Beek Ubbergen.
Het was vroeger een Rijksstraatweg naar Kleef. Bij de oude ansichtenkaarten verzameling van Beek, kun je zien hoe omstreeks 1930 hier het een drukte van belang was, met voetgangers, personen op de fiets, een heel enkele auto, en zo af en toe een paard en wagen.

Route:

• Loop verder met de bocht mee omhoog.
• Sla links af een steil pad omhoog.
• Loop rechtdoor bij het bospad naar rechts.
• Loop naar beneden met de bocht mee, tot je op een grote weg uitkomt.

Opvallend voor deze wijk is dat de stedebouwkundige planning ervan rekening heeft gehouden met hoogteverschillen in het landschap. Wegen kronkelen langs de contouren van de helling en de plaats van de huizen is zodanig dat bewoners allemaal een goed en vrij uitzicht hebben op het dal. Daarmee lijkt deze planning op die in het buitenland, bijvoorbeeld zoals die wordt toegepast in de buitenwijken van Duitse dorpen en steden.

Route:

• Neem de asfaltweg de heuvel op, links over de stoep voor de huizen langs.
• Bekijk tijdens het naar boven lopen de bouwstijl van de verschillende huizen.

De woonhuizen langs de Van Randwijckwegweg hebben een architectuur, die kenmerkend is voor de periode van voor en van na de Tweede Wereldoorlog.

Wie omhoog of naar beneden loopt langs deze weg kan zien hoe van de visie van de verschillende architecten door de jaren heen op landhuizen en vrijstaande villa's is veranderd. Je kunt aan de buitenzijde al zien, hoe met de tijd de idealen voor wonen veranderen en de technische mogelijkheden zich uitbreiden. De opdrachtgevers Krijgen hierdoor heel verschillende huizen.

Route:

• Loop verder omhoog.
• Loop door tot net voorbij de laatste huizen waar de weg het bos ingaat enkele tientallen meters voor de parkeerplaats.
• Neem hier een klein wandelpaadje dat links af naar beneden gaat.
• Loop door tot je bij een wegwijzer een weg kruist.

Deze historische wegwijzer uit 1909 in het Keteldal verwijst naar de geschiedenis van dit gebied. De grens met Duitsland is door annexatie van Nederland na de oorlog een stuk verder richting Duitsland verlegd. In 1963 vond hier de laatste grensherziening plaats. Op de achterzijde van de wijzer staat de spreuk: "Laat vriendschap helen, wat grenzen delen".
In 2002 werd deze wegwijzer voor het laatst gerestaureerd. Op oude ansichtkaarten kun je zien hoe deze er vroeger uitzag.

Route:

• Loop verder naar beneden tot je op een splitsing met een pad van rechts uitkomt.

De smalle uitgesleten dalen, zoals dit Keteldal waren geliefd als woonplek voor de gegoede burgerrij die graag buiten wilde wonen. Je ziet hier aan dit Keteldal dan ook vele mooie villa's en de voormalige pensions staan. Begin van de vorige eeuw kwam het toerisme ook in deze regio op gang. Mensen verhuurden een deel van hun huis aan zomergasten, die hier graag vakantie hielden.

Route:

• Neem vanaf de splitsing het kleine paadje dat langs de rand van het weiland loopt.
• Volg het paadje de trappetjes omhoog.
• Loop door tot je op een splitsing van paden bij een bankje met mooi uitzicht uitkomt.

Er liggen vele paden en paadjes over de stuwwal. Vaak volgen deze paden de hoogtelijnen, zodat je wat gemakkelijker loopt, als je eenmaal de stuwwal hebt beklommen. Met onze routes proberen we een wandeling samen te stellen waarin informatie uit diverse bronnen is verwerkt.

Route:

• Ga met je rug richting het bankje staan en neem het pad dat rechts om de hoek door een kloof de helling omhoog loopt.
• Loop door tot je op een splitsing van paden bij een bankje uitkomt.

Het heuvelachtig landschap had ook al aan het begin van de vorige eeuw een grote aantrekkingskracht op de gegoede burgerij. ook zij genoten van het uitzicht naar beide kanten over de Betuwe. Enkelen kozen voor het buiten wonen, soms alleen in de zomer. Zo zijn hier net als in Oosterbeek diverse landgoederen ontstaan op de stuwwal, zoals dit landgoed De Vossenberg.

Route:

• Neem vanaf het bankje het pad in noord-oostelijke richting. (Dit is een pad met witte paaltjes, dat half verhard is.)
• Loop rechtdoor bij een splitsing met een pad van rechts met een trappetje.
• Loop door tot je opnieuw bij een splitsing met een pad van rechts uitkomt.

Voor het plaatsen van informatie borden hoef je niet altijd een paal in de grond te slaan. In de achtertuin van het infocentrum voor het Nederlands Cultuurlandschap kent men creatieve oplossingen.

Route:

• Neem het pad vanaf de T-splitsing dat door de poot van de T het dal inloopt.
• Loop een klein eindje door tot je links van het pad een straatnaambordje ziet staan.

Midden in het bos staat dit straatnaam bordje voor Piet van Rossum. Weet iemand iets over de historie van deze plek en waarom Piet van Rossum juist hier een straatbordje gekregen heeft.

Route:

• Blijf het pad volgen het dal in tot je vlak na een boerderij op een splitsing met een paadje van rechts langs de rand van een akker uitkomt.

Boven aan in het Filosofendal vind je deze witte boerderij. Hij is thans in gebruik als vakantie woning. Wie weet iets over de geschiedenis van deze oude hofstede?

Route:

• Neem het pad dat door het Filosofendal naar beneden loopt.
• Loop door tot je links van het pad een goed zicht hebt op de steile hellingen van het Filosofendal.

kijk eens naar deze helling naast het pad. Daar zie je twee richels lopen, de graften. Waar hellingen te steil waren om te gebruiken voor de landbouw werden zogenaamde graften aangelegd. De landbouwgrond werd in de loop van de tijd vlakker gemaakt, terwijl er tussen de percelen steile hellingen voorkomen die begroeid zijn met struiken om de helling vast te houden.

Route:

• Loop door tot je aan het einde van de akker in de bosrand op een dubbele Y-splitsing uitkomt.

Op de kaart staat de naam Filosofendal en onze vriend Google had hierover geen nadere informatie. Weet iemand waar dit dal deze naam gekregen heeft?

Route:

• Loop omhoog in het Filosofendal en neem op de Y-splitsing het linker pad langs de rand van het landbouwperceel.
• Loop door tot je bij een kruising met een beekje aankomt.

In de stuwwal zitten veel niet voor water doorlaatbare leemlagen. Het regelwater wat hier in dit gebied dus valt, wordt oppervlakkig afgevoerd naar de zijkanten van deze ijstijd stuwwal.
Zo ook dit beekje, dat zomer en winter water voert. De temperatuur van het water is altijd ongeveer acht graden Celcius, de temperatuur van het grondwater.

Route:

• Steek de beek over en loop langs het landbouwperceel omhoog.
• Ga met de bocht naar links mee en loop door tot het pad langs een weiland loopt.

Dit perceel heeft een heel schuine helling. Zoiets zie je in Nederland alleen in Zuid- Limburg, in het kalkgebied. Deze hellingen in de stuwwal zijn ontstaan in de laatste ijstijd.
Let eens op de verscheidenheid van bomen en struiken in de randen, die dit weiland omsluiten. Je vindt er meidoorn, sleedoorn, wilde rozen, kardinaalsmuts en veel hazelaars. Ook staan er hier en daar wilde kersen en lijsterbessen. Kortom veel voedsel voor de vogels en de kleine knaagdieren.

Route:

• Blijf het pad volgen, een eindje de heuvel op tot je midden in het beukenbos staat.

Beukenbossen op deze schrale gronden hebben vaak geen ondergroei van kruiden. Het dichte bladpakket dat hier vrijwel onverteerd blijft liggen, geeft de voorjaarsbloeiers weinig kans te kiemen.
Is de helling nog steiler, dan blaast de wind de helling schoon en vind je hier tapijten van verschillende groene mossen. Dit is aan de randen vaak te zien. Het is de moeite waard eens op die verscheidenheid te letten. Er zal een wereld van variatie voor je opengaan.

Route:

• Volg het pad eerst heuvel op, dan weer het dal in.
• Op de kruising in het dal rechtdoor.
• Loop door tot je bij een trap in het pad aankomt.

Om de erosie van dit recht lopende pad op deze zeer steile helling tegen te gaan, is hier een trap aangelegd. Zo'n pad slijt minder snel uit. De terreineigenaar verzoekt je daariom ook op het pad te blijven.

Route:

• Loop de trap verder omhoog tot je boven bent en op een kruising van wegen staat.

Om met de software van dit wandelproject verschillende routetrajecten aan elkaar te zetten is een knooppunt nodig. Op deze locatie vind je zo'n knooppunt. Met de routeplanner op de website kun je gebruik maken van dit knooppunten systeem om rondjes naar eigen voorkeuren te plannen en gratis te printen net zoals deze wandeling.

Route:

• Neem het pad voor auto's in zuidelijke richting.
• Ga rechtdoor op de splitsing van paden voor auto's en volg het wandelpad het bos in.
• Loop door tot je op een splitsing van bospaden staat.

De Duivelsberg is voor een groot deel begroeid met Beukenbos. Hier is een gemengd loofbos te vinden, allerlei soorten loofbomen groeien op deze plek door elkaar. Ook zijn de bomen niet allemaal even oud; jongere boompjes staan op open plekken tussen oudere exemplaren. Dit bos is dus een eind op weg om een natuurlijk loofbos te worden.

Route:

• Neem vanaf het kruispunt van bospaden het pad dat in zuidelijke richting het dal naar beneden loopt. (Dit pad is gemarkeerd met gele paaltjes.)
• Loop door tot het pad door een goot loopt (holle weg).

In de ijstijden spoelde er hier door erosie met regenwater diepe dalen uit.
De karren uit de vorige eeuw maakten gebruik van deze uitgeslepen dalen om door het gebied te trekken. Zo ook dit pad met de steile zijkanten, die voor het transport van goederen is gebruikt. We noemen dit een holle weg.
Op de vochtige zijkanten kun je soms bijzondere mossen vinden.

Route:

• Loop door tot je vlak voor de parkeerplaats op een splitsing van paden uitkomt

Om wandelaars die starten op de parkeerplaats aan de Kleefsebaan aan te sluiten op het wandelproject is een knooppunt nodig. Dat vind je op deze locatie.

Route:

• Neem vanaf de splitsing van paden bij de parkeerplaats het pad dat in westelijke richting (parallel aan de asfaltweg) het bos inloopt.
• Loop door tot je bij een holleweg aankomt.

Het pad loopt hier door een dalletje heen; het pad is jarenlang uitgesleten door stromend regenwater. Zo'n soort weg heet een holle weg. Rondom de Duivelsberg vind je verschillende holle wegen. Langs de steile kanten treedt water uit,waardoor er soms bijzondere mossen en planten te vinden zijn.

Route:

• Volg het pad door de holleweg omhoog.
• Loop door tot je bij de heksenkuil uitkomt.

De Heksendan is vermoedelijk in de Romeinse tijd ontstaan door afgraven van leem voor de dakpannen industrie rond de Duivelsberg. Het is een vochtige plek waar vandaag de dag nog steeds water in staat. Op vochtige dagen in de herfst hangt er nevel in de kuil. Mensen in de middeleeuwen dachten daarom dat de kuil behekst was. Vandaar de naam Heksendans in de volksmond, die de kuil tot de dag van vandaag draagt.

Route:

• Volg het pad verder tot je op de hoek van een landbouwperceel uitkomt.

Vanaf deze hoek van het landbouwperceel kun je prachtig zien hoe glooiend het gebied rond de Duivelsberg is. Je hebt een prachtig vergezicht over de velden Duitsland in; want je staat hier op de grens tussen Nederland en Duitsland. Aan de horizon zie je nog een hoogzit staan. Deze wordt gebruikt bij de jacht op reeën en ander wild. De aantallen van deze dieren worden beperkt gehouden om te voorkomen dat ze te veel schade aan de landbouwgewassen veroorzaken.

Route:

• Volg het pad over de landbouwpercelen langs de landsgrens.
• Loop door tot je op een T-splitsing van paden uitkomt.

De grens tussen Nederland en de buurlanden is gemarkeerd met grenspalen. Hier zie je grenspaal nummer: 635. Soms zijn het prachtige exemplaren gehouwen uit steen, soms betonnen exemplaren zoals deze. De Duivelsberg behoorde voor de oorlog aan Duitsland. De grenspalen zijn dus redelijk recent geplaatst en daarom in beton uitgevoerd.
Langs de hele grens zijn grenspalen te vinden; er is zelfs een grenspalen wandelroute.

Route:

• Volg het pad langs de rand van het landbouwperceel omhoog, met rechts van het pad het bos.
• Loop langs de rand van het landbouwperceel tot je op een splitsing met een pad naar rechts uitkomt.
• Sla hier rechts af en loop door het bos tot je op een splitsing van paden bij een parkeerplaats uitkomt.

Pannenkoekenhuis de Duivelsberg is al meer dan 50 jaar een begrip op de Duivelsberg. Je kunt in deze oude boerderij heerlijk pannenkoeken eten. Het terras op het zuiden is in de zomer druk bezocht door wandelaars en dagjesmensen. Het pannenkoekenhuis dankt zijn naam aan de Duivelsberg, waarop vroeger een motte (een verdedigingsburcht) te vinden was.

Route:

• Neem het pad dat links achter op de parkeerplaats langs het informatiebord het bos inloopt.
• Ga rechtdoor op de kruising het pad de heuvel omhoog.
• Loop door tot je bovenaan bent.

Op de top van de Duivelsberg stond ooit burcht Mergelp. Deze burcht is rond het jaar 1000 gebouwd door Graaf Balderik en zijn vrouw Adela. De burcht was vormgegeven als een motte, een houten kasteel op een heuvel. Bijzonderheid is dat deze burcht uit twee delen bestond. Een hoofdburcht en een uitkijktoren.
De Duivelsberg was van oorsprong Duits grondgebied en werd in 1949 door Nederland geannexeerd als genoegdoening. In 1963 zijn de meeste geannexeerde gebieden aan Duitsland teruggegeven. De Duivelsberg niet; dit natuurgebied bleef Nederlands.
Van 1906 tot 1965 was de Duivelsberg eigendom van Maria Schuster-Hilby, een vriendin van Helene Kröller Müller. Zij verkocht het landgoed en het landhuis aan de Nederlandse staat. Sindsdien is het in beheer bij Staatsbosbeheer.

Route:

• Loop aan de overkant weer naar beneden de heuvel af.
• Ga rechtdoor op de krusing richting het uitzichtpunt.
• Loop door tot je bij de greppel voor het uitzichtpunt bent.

Dat ook bij het uitzichtpunt nog een tweede kleine motte, een burcht, heeft gestaan is af te leiden uit deze verdedingsgreppel die er rond omheen gegraven is.

Route:

• Loop verder tot je bij het uitzichtpunt bent.

De burcht op de Duivelsberg bestaat uit twee burchten. De kleinere burcht waar je nu staat diende vermoedelijk om over de omgeving uit te kijken en deze te bewaken.
Dat uitzicht over de Betuwe en de overkant van de Betuwe, heb je nog altijd: Bij mooi weer kun je de Duno, de Veluwezoom, Arnhem, het Wylerbergmeer, de Millingerwaard, het Monferland, Hoch Elten en Zylfich zien liggen. Kijk hiervoor op het metalen informatiebord.

Route:

• Draai je om en neem het pad waarover je gekomen bent.
• Op de splitsing voor de grote berg rechts afslaan.
• Op de volgende splitsing naar rechts afslaan.
• Loop door tot het pad naar beneden loopt en er langs het pad tamme kastanjes staan.

Langs het pad is een laantje van tamme kastanjes te vinden. In de herfst vallen de rijpe bolsters naar beneden en kun je er tamme kastanjes verzamelen.
De laatste eigenaresse van landgoed de Duivelsberg, Marie Schuster-Hiby, hield erg van tamme kastanjes en liet deze laan op haar landgoed aanplanten.
De oorsprong van de Tamme kastanjes op de Duivelsberg gaat verder terug. Ze zijn geïntroduceerd door de Romeinen die de kastanjes gebruikten als aanvulling op hun menu.

Route:

• Loop verder naar beneden tot het pad een bocht naar links maakt en de helling verlaat.

De heuvels van de Duivelsberg zijn erg stijl en daarom gevoelig voor erosie. Erosie is het wegspoelen van zand en leem met het regenwater mee. Dit gebeurt wanneer de bosbodem beschadigd raakt, bijvoorbeeld door betreding en de wortels het zand niet meer vast kunnen houden. Door middel van een bord vraagt Staatsbosbeheer wandelaars op de paden te blijven. Bovendien is buiten de paden het leefgebied van de dieren, dus verstoor ze niet.

Route:

• Loop verder naar beneden tot het pad een bruggetje over de beek kruist.

In de dalen van de Duivelsberg stromen kleine beekjes. Ze voeren het kwelwater uit de stuwwal af naar de Waal. Hier kruist het wandelpad zo'n beekje met een bruggetje.
Let ook eens op het waterkunstwerk dat aan de overkant van de weg staat. Bureau van den Eerenbeemt adviseerde de gemeente Beek- Ubbergen om waterstromen door middel van het project Water Werkt weer zichtbaar te maken in- en rondom de dorpen. Beek is van oudsher bekend wegens het schone water van deze beken. Er waren allerlei wasserijen voor de burgerij uit Nijmegen gevestigd. Het kunstwerk is geïnspireerd op een aantal spoelbekkens van deze wasserijen.

Route:

• Loop vanaf de splitsing bij het bruggetje naar beneden richting de weg en de parkeerplaats.
• Steek de weg over en volg het stroompje tot je bij een op een put lijkend object staat.

Water speelt in Berg en Dal in de geschiedenis van de wasserijen een grote rol. Uitgebeeld zijn de put als bron van water en de wateruitstroom. Deze voortdurende waterstroom was mede de bron van welvaart in wasindustrie rondom Beek-Ubbergen. Ook de voortdurende waterstroom is heeft niet kunnen voorkomen dat de wasserijen gesloten zijn, door uitvinding van de wasmachine. Om dit te vertalen naar beelden, eindigt de waterstroom in een put.

Route:

• Steek de provinciale weg over tot je bij een groot wit stalen beeld uitkomt.

Van de serie kunstwerken in deze stijl, die op verschillende plaatsen langs de snelweg te vinden zijn, is dit een recente remake. Voor publiciteit langs de provinciale weg, vlak voordat je de grens overgaat, is dit een echte eye catcher. Meestal is er een relatie tussen het in staal uitgebeelde tafereel en de plaats waar het beeld te vinden is.

Route:

• Volg het pad een aan de overkant van de weg met de bocht naar rechts mee en loop door tot je links van het pad een hek ziet.
• Loop door tot je op het knooppunt van wegen bij het hek staat.

Zo dicht langs de provincale weg voor het hek van het Wylerbergmeer heb je nog nauwelijks een idee van de prachtige landschappelijke oase met veel water, die achter het hek schuilgaat. Nieuw knooppunt.

Route:

• Ga met je rug richting de weg staan en neem het meest rechtse paadje dat vertrekt vanaf de veelsprong.
• Loop door tot je rechts over de lengte richting van het water kunt kijken.

Voor de kanalisatie van de Waal en Rijn stroomde de rivier via een heel aantal kleinere armen door de uiterwaarden. Deze verzameling van stromen lag tot vlak bij de zandruggen en zorgden ervoor dat de stuwwal randen steil uit slijten. De vele kleine stroompjes zijn gemakkelijk over te steken met paard en wagen, maar ongeschikt voor de grotere scheepvaart.
Na de kanalisatie wordt de rivier daarom gebundeld in één hoofdstroom. De zijarm zoals de Große Wässerung, die kronkelt door het landschap, wordt stilstaand water.

Route:

• Loop een paar meter verder tot je rechts van het pad een grenspaal ziet staan.

Grenspaal 641, geeft de hoek aan van de grens tussen Duitsland en Nederland. Grenspalen zijn van oudsher van natuursteen, zoals deze. Tegenwoordig worden ook betonnen exemplaren gebruikt. Ze hebben allemaal een oplopend nummer. Een grenssteen is geen puntvormig object maar een vlak van ongeveer 20 bij 20 cm. Het putje bovenin dient als referentie meetpunt om door landmeters met een theodoliet de grens exact te kunnen inmeten. De grensstenen zijn zo stevig vastgezet in de bodem dat ze amper schuin zakken. Door vanuit verschillende grensstenen te meten, kan ook verzakking worden nagegaan en gecorrigeerd.

Route:

• Loop een paar meter verder tot je de esdoornbladeren met hun kenmkerkende vorm ziet liggen.

De Esdoorn is een boom, waarvan het blad bij de eerste nachtvorsten dieprood kleurt. Het is daarom een boom die vaak op markante plaatsen wordt aangeplant. Het Esdoornblad vind je ook op de vlag van Canada. Eén van de naties die Nederland tijdens de tweede wereld oorlog de vrijheid terugbracht.

Route:

• Volg het pad met de bocht mee naar rechts.
• Als het pad zich splitst naar rechts steeds rechts aanhouden.
• Loop verder steeds naar rechts tot je aan de rand van het water (aan je rechter hand) staat en erover uit kunt kijken.

Vanaf het paadje vlak langs het water heb je een prachtig uitzicht over de Große Wässerung. Vanaf de zijkant lijkt het water veel grootser en uitgestrekter dan het in werkelijkheid is. Je hebt aan alle kanten coulissen van natuurlijke begroeiing. De bomen weerspiegelen zich in het stille water. 's Winters zijn er soms ganzen op het water.

Route:

• Loop terug tot waar het afgesplitste paadje het hoofdpad weer bereikt en je een grote karakteristieke boom ziet staan.

Vlak bij de splitsing van het pad staan deze twee oude bomen in het uiterwaarden bos. Opvallend is dat ze veel ouder zijn dan de rest van het bos op dit schiereiland.

Route:

• Sla bij de boom rechts af en volg het paadje de brug over en met de bocht naar links mee.
• Loop door tot je links van het pad het water ziet liggen en rechts van het pad een haag van prikkelstruiken.

Meidoorns horen echt bij de uiterwaarden. Hier staan ze in het zonnetje langs de rand van het water. Deze struikengroep bestaat voor het grootste deel uit meidoorns. Afgewisseld met hier en daar een sleedoorn.
Pas als de sleedoorns al zijn uitgebloeid in het late voorjaar, bloeien de meidoorns uitbundig wit of soms zacht rose tegen een achtergrond van het frisse voorjaarsgroen. Het bosje zoemt dan van de vele bijen. Als je geluk hebt, kun je hier de zoete geur van honing ruiken. In de herfst/nazomer dragen de meidoorn prachtige dieprode bessen.

Route:

• Loop verder tot je op een splitsing met een pad van rechts uitkomt.

Dichte doornige heesters, die van oorsprong in de heggen van de uiterwaarden voorkomen zijn hier uitgegroeid tot een romantische weg. Door te snoeien is de heg bijna een berceau geworden.
Let eens op het aantal verschillende soorten struiken langs het pad. Misschien vind jij het aardig eens enkele bladeren van de struiken te verzamelen en thuis hun naam op te zoeken op internet of in een ouderwetse flora. Deze soortenrijkdom zorgt ervoor dat er veel verschillende insecten er voedsel vinden, die op hun beurt weer vogels aanlokken. Zo neemt de biodiversiteit van de laan toe.

Route:

• Volg het paadje langs het water met het water aan je linker hand.
• Loop door tot een paar meter voorbij de bocht naar rechts en kijk achterom.

De Duitse biologen stellen samen met de overheden voor "Naturschutzgebieten" regels vast over het beheer. Het gaat niet alleen om de bescherming van de flora en de fauna, de planten en de beestjes, maar ook het behoud van het landschap is een doel op zich.

Route:

• Loop verder tot je ongeveer halverwege het perceel links van het pad een tamme kastanje ziet staan.

Hier in deze streek zijn er al sinds de Romeinse tijd kastanje bossen aangeplant. Dit weten we uit recente opgravingen in de buurt van Nijmegen. Kastanjes waren tot ver in de Middeleeuwen, evenals hazelnoten en beukennoten een eiwitrijke, oliehoudende aanvulling op het dagelijks menu in de winter.

Route:

• Loop door tot je links van het pad een bankje ziet staan.

Bankje met uitzicht over de landbouwgronden onderaan de Wylerberg. De uiterwaarden van de rivier werden bij overstroming in het voorjaar regelmatig voorzien van een nieuw laagje klei en zijn dus al van oudsher geliefd als gebied om landbouw te bedrijven.
De hoger gelegen delen van de uiterwaarden waren een extreem geschikte plaats om te wonen. Zo ook hier. Direct langs de Duivelsberg vind je een diepe oude rivierarm. Dit stromende water heeft de helling van de Duivelsberg zo steil aangesneden. Iets verder in de uiterwaarden vind je de strandwallen. Deze zijn als sinds de vroege Middeleeuwen bewoond, getuige het feit dat het stift Kranenburg al in 1002 een kerk in Zyfflich liet bouwen.

Route:

• Loop verder tot je op de splitsing van wegen staat.

Verschillende landen in Europa kennen een netwerk van lange afstandspaden. De bekendste paden die dwars door Europa lopen zijn met rood witte markeringen aangegeven. Nederland kent daarnaast ook rood geel gemarkeerde lange afstandsroutes van de Wandelsportbond. Duitsland heeft ook nog Pilgerpfaden (Pelgrimswegen), oude wegen naar heilige plaatsen, zoals bijvoorbeeld naar Sante Maria de Compostella in Portugal. Deze laatste wegen zijn met blauwe bordjes met een gele schelp (de St Jacobsschelp) gemarkeerd.

Route:

• Neem het pad richting het water en de bosrand. (Dit is met het bankje aan je linker hand.)
• Loop ongeveer 10 meter het pad in en kijk links van het pad.

Om de grens tussen Nederland en Duitsland te markeren zijn overal langs de grens met de nodige tussenafstand dit soort grenspalen geplaatst.
Je staat hier bij Grenspaal 641 en dat betekent dat de wandelroute hier een stukje Duitsland ingaat/uitkomt.

Route:

• Loop een paar meter verder en kijk opnieuw links van het pad.

Vooral in Duitsland en ook bij onze zuiderburen hebben sommige wandelpaden een rijke historie met een spirituele betekenis. Het zijn voetpaden, die pelgrimsplaatsen met elkaar verbinden.

Onduidelijk is voor ons waar deze Pilgerweg onderdeel van is. Verbindt deze de Stiftkirche van Kranenburg, met die van het Duitse bedevaartsoord Kevelaer? Zijn het routetrajecten van het netwerk van pelgrimswegen, die allemaal uiteindelijk uitkomen bij Santiago de Compostella of is het een van de vele wegen, die naar Rome leiden?

Route:

• Loop een paar meter door en kijk opnieuw links van het pad.

Langs het pad is een laantje van Paardekastanjes geplant. In het voorjaar bloeien ze met prachtige kaarsen. In de herfst kleuren ze geel en ligt de grond bezaait met de stekelige bolsters en glimmende kastanjes.
Een kastanje in je broekzak voorkomt vermoeide benen. Het extract van Paardekastanjes blijkt een gunstige invloed te hebben op de doorbloeding van de beenaderen.

Route:

• Blijf het pad volgen, langs de rand van de landbouwpercelen en de rand van het water tot je op een splitsing van wegen bij een brug aankomt.

Vlak bij het Wylerbergmeer liggen uitgestrekte landbouwvelden in de uiterwaarden van de Waal. De rivierklei gemengd met zand van de Waal zorgt ervoor dat de landbouwgronden vruchtbaar zijn. Na het oogsten in nazomer en na het ploegen in het voorjaar kun je goed zien hoe vet de klei is. Vroeger, omstreeks 1950 werd hier nog veel rogge en andere korensoorten verbouwd, maar tegenwoordig wordt er vooral maïs verbouwd.

Route:

• Loop vanaf de splitsing een klein stukje richting de brug, tot je er midden op staat.

Rondom het kunstmatig aangelegde Wylermeer heb je verschillende waterlopen. Ooit, ver voor de kanalisatie van de grote rivieren met kribben in dit gebied, heeft het landschap er zo uitgezien. Een netwerk van stroompjes en kanalen met daartussen laag liggende drassige bloemrijke graslanden.
Heb je de vissen wel gezien, die hier in dit vrij rustige water leven? Gooi er maar eens een stukje brood, een regenworm of ander visvoer erin.

Route:

• Loop door met een aantal bochten door het bos heen, tot je aan de andere kant aan je rechter hand een uitzicht hebt over een meertje.

Waar het Wylermeer aan een zijde ontwikkeld is voor de dagrecreant, is hier aan beide kanten van het watertje de natuurlijke ontwikkeling van de bosschages gerespecteerd. Je hebt tijdens de wandeling spectaculair doorzicht op iets dat lijkt op een natuurlijke plas. Het beeld deed ons denken aan een Zweeds meertje. Vooral bij windstil weer, weerspiegelen de bomen zich in het water.

Route:

• Loop door tot je rechts van het pad een stroompje met een stuw erin ziet liggen.

Het waterpeil in het Wylerbergmeer wordt door deze stuw geregeld. Veel schoon, koel beekwater van de stuwwalhellingen bij Berg en Dal stroomt af naar deze plas. Hierdoor wordt het water langzaam ververst met koel beekwater en blijft de plas op natuurlijke wijze redelijk vrij van algen. Algenbloei treedt alleen op in warm water.
Op rustige dagen kun je genieten van het geluid van kabbelend beekwater.

Route:

• Neem het pad met het stroompje aan je rechter hand.
• Loop door tot je links van het pad een bord ziet staan bij de ingang van het recreatiegebied.

In de zomer is het op mooie dagen vaak een drukte van belang rondom het Wylerbergmeer. Niet alleen badgasten, maar ook fietsers en wandelaars genieten van het water, dat langzaam door deze plas richting de Ooipolder stroomt. Vandaar dat het Wylerbergmeer verschillende ingangen heeft. Dit is de ingang voor wandelaars en fietsers. Om het toeristenverkeer in goede banen te leiden is er in het verleden veel infrastructuur aangelegd. Daarna ging de natuur zijn gang. De overhangende takken bij het fietspad geven de plek iets mystieks en camoufleren het feit dat alles rondom het Wylerbergmeer ooit op de tekentafel gepland werd. Zijn dit nu te fors uitgegroeide takken die de veiligheid bedreigen of is het project op deze manier natuurlijker geworden dan de tekenaar zich ooit kon voorstellen?

Route:

• Neem het paadje dat achter het hek door het recreatiegebied loopt.
• Loop door tot het pad een bocht naar rechts maakt en links naast het pad een bankje staat.

Bankje met uitzicht over een rustiger deel van het Wylermeer. Geniet op stille dagen van de weerspiegeling van de bomen in het water. Of oefen eens: De zon in het water te kunnen zien schijnen (=kunnen verdragen dat een ander ook iets krijgt).

Route:

• Loop verder tot waar het pad een bocht naar links maakt en je links van het pad tussen de bomen door een speeltuin ziet liggen.

Hert recreatiepark Wylerbergmeer is door de beheerder, RGV, voorzien van een speeltuin. 's Zomers is het een drukte van belang met badgasten, dagjesmensen en voorbijgangers die langs de plas verkoeling zoeken. Ook op minder warme dagen, kun je er prima vermaken in deze speeltuin.

Route:

• Loop verder tot je op een driesprong van paden uitkomt.

Verschillende routes komen op dit punt samen. Zowel het wandelpad langs het Wylerbergmeer als het pad dat via de betaalde parkeerplaats voor gasten van het Wylerbergmeer verder de Ooipolder in loopt.

Route:

• Neem het pad richting de uitgang en de rand van het bos.
• Loop door tot je op de parkeerplaats staat.
• Loop rechtdoor tussen de rij parkeervakken door tot het einde van de parkeerplaats.

Deze parkeerplaats is aangelegd voor wie als dagrecreant wil genieten van het Wylerbergmeer. Hoewel het betaald parkeren is, kan je van hier uit goed starten voor een stevige wandeling door het afwisselende landschap rondom het Wylerbergmeer.
Gebruik hiervoor de optie stel zelf je wandeling samen uit het wandelingen menu in de blauwe balk op de site.

Route:

• Loop over de parkeerplaats naar de ingang bij de slagbomen.

Aan de rand van de parkeerplaats van het Wylerbergmeer staan deze slagbomen. In de zomermaanden maken vele toeristen gebruik van deze parkeerplaats om te recreëren langs de rand van het Wylerbergmeer. Zo leiden ze de grote stroom toeristen in goede banen. Er is wel parkeergeld verschuldigd.

Route:

• Sla na de slagbomen van de parkeerplaats van het wylerbergmeer links af en loop door tot de splitsing bij de manege.
• Bij de manege rechts af en door twee zigzag bochten heen de asfaltweg volgen.
• Na de tweede zigzag bocht achterom kijken naar de groep populieren.

Deze boomgroep bestaat uit een populierensoort, de witte abeel. Niet alleen hun stam is bijzonder door de ruitvormige tekening, ook de bladeren ruizen in de wind. De onderzijde van de bladeren is wit behaard, de bovenzijde donkergroen. Als je even stil staat en naar het beeld van de ruisende bladeren kijk en luistert, zie je misschien zelf waarom deze routemakers enthousiast zijn over deze boomgroep.

Route:

• Loop verder richting tot je de hoofdweg vanaf Beek Ubbergen, de Ooijpolder in, kruist.

Let bij deze afslag eens op het ruisen van de bladeren van de abelen, de grote bomen, die aan de weg rand staan. Ook op de structuur van de stam kun je in zomer en winter bij het langslopen een tweede blik werpen.

Route:

• Loop vanaf de afslag naar het Wylerbergmeer verder de ooipolder in.
• Loop om de rotonde heen en blijf de weg rechtdoor volgen.
• Loop nog een stukje verder tot je links van de weg een picknicktafel ziet staan en rechts een paadje is.

Voor fietsers en wandelaars die willen genieten van de natuur en de uitzichten in de Ooijpolder, is dit een leuke plek om de broodjes en de ranja te nuttigen.

Route:

• Neem de Persingsestraat (Kleine weg) en loop tussen de weilanden door tot je rechts van de weg een camping ziet liggen.

Hier midden in de Ooijpolder kun je op Camping "De Weijde Blick" genieten van de rust en de stilte. De camping is aangesloten bij de Alleen bij de Nijmeegse vierdaagse in juli zijn hier veel kampeerders.

Route:

• Loop verder tot je rechts van de weg een ooievaarsnest ziet staan.

Overal in de uiterwaarden langs de grote rivieren staan palen als welkom voor de rondtrekkende ooievaars. De laatste jaren neemt door het veranderde gebruik van de weilanden in de uiterwaarden, het aantal kikkers en muizen toe. Hiermee houdt het aantal ooievaars gelijke tred. Zij vinden nu voldoende voedsel.
De paren broeden graag op een wagenwiel hoog boven het landschap. Vandaar dat je overal deze palen ziet verschijnen. En maar hopen dat er een paartje neerstrijkt.

Route:

• Loop door tot je in Persingen bent en de weg een bocht naar links maakt.

Persingen bestaande uit een klein aantal boeren erven, een voormalig dorpscafé, een prachtige oude kerk en een pastorie. Alle gebouwen zijn gebouwd op een verhoging in het landschap. Van oorsprong werden nederzettingen gebouwd op de strandwallen, maar hier kun je zien dat de mens ook zelf handmatig terpen heeft opgeworpen. Op deze verhogingen in het landschap houdt je bij hoog water de voeten vrijwel altijd droog.

Route:

• Loop verder tot je rechts van de weg een kerkgebouw ziet staan.

Het kerkgebouw van Persingen is een klassiek voorbeeld van de Oudhollandse baksteen architectuur. Dat hier oude bakstenen zijn gebruikt, is te zien aan het formaat en aan het feit dat ze iets rond zijn. Deze rondingen zijn ontstaan bij het handmatig uitstorten van de klei uit de houten vormen. Bij geperste baksteen (vanaf de industriële revolutie) heb je dit verschijnsel niet meer, de stenen worden dan machinaal geperst en vallen op een lopende band. Ze zijn meer uniform.

Route:

• Loop verder tot vlak voor het punt waar de weg een bocht naar rechts maakt en kijk naar het weiland rechts van de weg.

Alle ruimte op de terp van Persingen werd intensief gebruikt. Er was vroeger vrijwel altijd een stukje hooggelegen grond vrij van bebouwing voor het vee. Bij hoogwater kon, en kan ook nu nog het vee toch naar buiten bij hoog water. Zo wordt werkelijk elk stukje grond nuttig gebruikt.

Route:

• Loop verder tot bij de bocht in de weg, waar een pad de dijk afloopt richting de parkeerplaats.

Vanaf de dijk rondom het kerkje bij Persingen heb je sinds enige jaren een prachtig uitzicht over het uiterwaarden landschap rondom Persingen. Op verschillende punten in het voormalige cultuurlandschap is aan natuurontwikkeling gedaan. Zoals hier bij het MEER in het 't Zwanenhoekje, waar het wemelt van de "wintergasten" en "doortrekkers", zoals zwanen, reigers, ooievaars, ganzen, etc.

Route:

• Neem de asfaltweg in westelijke richting (dit is met de kerk en het weiland rechts van de weg).
• Loop verder tot het paadje richting het kerkje rechts van de weg.

Het kerkje van Persingen is een markant punt in het landschap dat je zowel vanuit de Ooijpolder als vanaf de stuwwal ziet liggen. Helaas is de kerk niet opengesteld voor publiek. Wel worden er af en toe tentoonstellingen en concerten gehouden.
Voor de rijke en zeer oude geschiedenis van dit kerkje vanaf 600 verwijzen we graag naar de informatieve website: www.kerkjevanpersingen.nl.
In het Mauritshuis te Den Haag hangt een schilderij met de afbeelding van dit kerkje van Salomon van Ruysdael uit 1668.

Route:

• Loop verder over het asfalt.
• Sla links af op de kruising, loop het laantje een stukje in en kijk achterom voor het uitzicht.

"Denkend aan Holland, zie ik brede rivieren, traag door oneindig laagland gaan". Dit zijn de beginregels uit het gedicht "Holland" van Marsman. Ook als je richting het handveer loopt, kijk eens achterom, je ziet dan dit kenmerkende Hollands rivierlandschap.

Route:

• Loop veder door het laantje tot het punt waar de weg een bocht naar rechts maakt en je links naast de weg het pontje ziet liggen.

In waterrijke natuurgebieden zoals hier in 't Zwanenbroekje heeft de beheerder in september 2006 dit trekpontje geïnstalleerd. Je moet zelf met handkracht aan het wiel draaien om de pont naar de overkant te trekken. Kinderen vinden het geweldig dit te doen. Het is wel zwaar werk.

Route:

• Vaar met het pontje richting de overkant.
• Kijk halverwege links en rechts en geniet van het uitzicht.

Geniet hoe de zon over het landschap schijnt en het kerkje van Persingen aanlicht. Met het hand-pontje is het natuurgebied bereikbaar.Stilte vlak bij de bedrijvigheid een grote stad als Nijmegen.

Route:

• Vaar verder naar de overkant.
• Kijk waar het pad een haakse bocht naar links maakt rechts van de weg.

Lees jij de mail en maakt je er wat van

Route:

• Loop een stukje verder over het pad langs de oever van het water.
• Loop door tot je rechts van het pad een meertje ziet liggen.

Zie hoe de zon op de foto schittert op het water en het meertje een zachte schittering meegeeft.
Vaak zitten er wilde eenden, die er kunnen uitrusten. De oevervegetatie is soortenrijk en in de nazomer zie je hier vaak libellen vliegen.

Route:

• Loop verder langs het water tot waar het pad een haakse bocht naar rechts maakt.
• Blijf het pad volgen de polder in tot je links van het pad een hek van een weiland ziet liggen.

Landerijen in dit natuurgebied gelegen, zijn verschraald, zodat bloemrijke weilanden een kans krijgen zich te ontwikkelen. Men bemest dus niet meer met kunstmest of natuurlijke mest. Door met schapen te begrazen, voorkomen de beheerders het dichtgroeien ervan met wilgen en populieren, bomen die het goed doen op deze moerassige plaatsen. De open grasvlakten blijven zo voor de grote groepen trekkende en overwinterende ganzen uit de Poolgebieden beschikbaar in de winterperiode. In het voorjaar kan men hier goed weidevogels bekijken.

Route:

• Loop verder tot je rechts van het pad een aantal houten schotten in de beek ziet staan.

Door vistrappen in dit snel stromende beekje aan te leggen, kunnen de grote en kleine vissen de beken van Beek Ubbergen opzwemmen. Tussen de schotten is het water rustiger en kan de vis daar uitrusten voor de volgende etappe van de reis. Zo zijn de hoger op de helling gelegen paaiplaatsen weer bereikbaar.

Route:

• Loop verder over het pad tot je bij een hek langs een weg komt.

Het klaphek aan het begin van het natuurgebied voorkomt dat uitgebroken vee de snelweg kan bereiken. Je wordt dus vriendelijk verzocht het hek achter je te sluiten.

Route:

• Loop richting de witte brug.
• Loop de trap omhoog en bekijk de plaquette.

Plaquette met een afbeelding van de gehele Ooijpolder, en waarin verschillende gebieden zijn aangegeven, waar de natuur zich zonder inmenging van de mens kan ontwikkelen, zoals hier in 't Zwanenbroekje

Route:

• Loop naar de plaquette en kijk ernaar.

Als op 29 januari 2011 deze nieuwe brug De Springplank over de A 235 in gebruik wordt genomen is er direct kritiek. De nogal steile helling is als het vriest nogal glad. De architect van de brug, dhr. Deutekom, verklaarde in de Gelderlander, dat hij de brug anders getekend had. De traptreden waren in zijn ontwerp tot bijna bovenaan getekend en daar was men van afgeweken. Vanaf de brug heeft men een prachtig uitzicht over de Ooijpolders met het natuurgebied 't Zwanenbroekje.

Route:

• Loop de burg via de bolle kant verder naar beneden en kijk halverwege naast de brug richting de aardbeienkwekerij.

De Klispoel is sinds 1970 de enige waterkerskwekerij in Nederland aan de voet van de stuwwal.
Sinds 1983 wordt de waterkers in Ubbergen gekweekt, in dit gebied dat bekend staat om zijn vele zuivere waterbronnen.
Waterkers is een bladgroente. De waterkers groeit in waterbassins die in de winter overkapt zijn om de planten te beschermen tegen vorst. Zo kan de waterkers bijna het hele jaar door geleverd worden.
Een tweede product is "jonge sla ", diverse soorten slasoorten die jong, als losse blaadjes geoogst worden, worden in de volle grond gekweekt.

Route:

• Loop de burg via de bolle kant verder naar beneden tot je onderaan de brug voor een klein hekje staat.

Vanaf het fietspad naast de rondweg is er een hekje dat de toegang geeft tot het bronnenbos langs de rondweg. Het is een leuk natuurgebied, dat elk jaargetijde een goed beeld geeft van de flora een bronnenbos.
In het bronnenbos is geprobeerd om een uniek stukje natuur en ooijbos aan de rand van de stuwwal te herstellen. Bestaande gebruikers van de ruimte, zoals een scholengemeenschap zijn gevestigd in nieuwbouw die geheel in de omgeving past. Ook vind je enige kunstwerken in het Bronnenbos.

Route:

• Loop door het hekje het Bronnenbos binnen.
• Loop een paar meter door tot je rechts naast het pad een geel bordje ziet staan.

Koen van der Poelpad Info opzoeken.

Route:

• Loop verder over het paadje en kijk bij de hoek van de vijver over je linker schouder.

Poel in het bronnenbos met prachtig helder stilstaand water. De elzen langs de kant weerspiegel zich in het wateroppervlak. Soms zwemt er een waterhoentje of een paar wilde eenden. Ook kikkers en padden maken gebruik van de vijvers zodra ze van hun winterverblijf in het bos weer richting de uiterwaarden trekken. Hierdoor zijn de uiterwaarden 's zomers weer vol dierenleven.

Route:

• Loop verder tot je op een driesprong van kleine paadjes uitkomt.

Landschap van de natte uiterwaarden begroeid met van halfwas ooibos is hier tot ontwikkeling gekomen. Griend (geknot wilgenstompen voor productie van wilgentenen. Her en der een poel met stromend of stilstaand water, ook daar zit verschil in (vol met kroos of niet), enz. Voldoende info, samen formuleren. Wat je ooknog ziet is oude weilanden omzoomd met elzen om de boel droger te houden. Zouden de bijzondere planten terug komen?

Route:

• Ga met je rug richting de rechthoekige vijver staan en neem het paadje over het vlonder heen.
• Loop door tot je op het vlonder staat en kijk om je heen.

Het Bronnenbos ligt op de plek waar ooit lang voordat Beek-Ubbergen bewoond werd een stroomgeul van de rivier de Waal liep. Het ligt dus diep in het landschap. Enkele jaren geleden heeft men het besluit genomen om de afwatering af te dammen en het bronnenbos weer onder water te zetten. Zo is een vloedbos ontstaan, dat op de natuurlijke omgeving van de uiterwaarden moet lijken. Om er met droge voeten door heen te kunnen wandelen is er een vlonder door aangelegd.
Pas het kan glad zijn.

Route:

• Loop verder tot het einde van het vlonder.
• Loop vervolgens een stukje omhoog tot je op een splitsing van paadjes staat.

Hoger gelegen delen Bronnenbos. Andere vegetatie? nakijken. Waterverzadiging? Ook invloed op de vegetatie van het bovengrond instromen van regenwater van de straat.

Route:

• Neem vanaf de splitsing het paadje naar de huizen toe. (Een wit huis kun je links van het paadje al door de bomen vaag zien liggen.)
• Neem vanaf de huizen de klinkerweg.
• Loop door tot het tweede groepje huizen.

Let eens op de sfeer hier aan de voet van de heuvel. Niet alleen de rechte vlakken van de heuvels rondom Beek-Ubbergen werden gebruikt voor de landbouw, dat gold zeker ook voor de uiterwaarden. Hier onder aan de heuvel vind je een hele rij met oude boerderijtjes en landarbeidershuizen aan de rand van de natter wordende uiterwaarden, waar het vee 's zomers kon weiden. De landbouw verdween, het straatje, de sfeer met kleine boerderijtjes, is nu ook na een verbouwing toch bewaard gebleven. Complimenten aan de gelukkige eigenaren.

Route:

• Loop verder tot je links van de weg een grote boerderij achtige woning ziet liggen met een smal diep tuintje.

Tuinliefhebbers herken je meteen, zoals deze die dit Boerentuintje onderhoudt. Hoewel het huis al lang de functie van boerderij verloren is, is de tuin nog steeds aangelegd in een stijl die bij het huis past; met veel verschillende vakken van planten gescheiden door paadjes. Let eens op de verschillende stijlen die de er te zien zijn. Hier met hortensia's zoals ze dat op de boerderij vaak deden. Weinig onderhoud en toch het hele jaar door een aardig aanzicht.

Route:

• Loop verder tot je op een splitsing met een andere weg (ook Kasteelselaan) uitkomt.

Verbouwde boerderij. Op dit rijtje kun je inspiratie opdoen op welke verschillende manieren je een boerderij naar jouw wensen kunt verbouwen. Let eens op hoe de ene met behoud van de oorspronkelijke vorm zijn woning inricht en een ander het oorspronkelijke beeld verstoort.

Route:

• Loop omhoog richting de grote weg en kijk naar het witte huis tegenover je.

Witte Villa. Er staat dacht ik wat op de gevel, nakijken met google streetview.

Route:

• Sla links af en loop verder tot het volgende huis links van de weg (rechts is een pad de heuvels op.)

Wie het originele ontwerp van deze jaren 30 woningen van de architect heeft bewaard, wordt na verloop van tijd beloont met klasse en stijl. Ontwerpen raken uit de mode en daarna dreigt een tijd het verval. Maar wie niet te veel verandert aan het oorspronkelijk ontwerp wordt meestal beloond, zodra de woning opnieuw gewild is door de retro uitstraling. En soms krijgt een woning zelfs een monumentale status.
De strakke en strenge lijnen in de vormgeving zijn kenmerkend voor de periode van het interbellum. Deze zelfde strengheid en evenwichtigheid kom je ook tegen bij de monumentale panden van de Amsterdamse school. Een substroming ontwikkelde tot Geldersche landhuizen, waar dit ontwerp meer aan doet denken.

Route:

• Sla rechts af en volg het pad de heuvel op, door het hek met een aantal bochten omhoog, tot je bij een splitsing van paadjes bij een weiland uitkomt.

Laagste en natste punt van het open veld dat nu als weiland in gebruik is. Als je naar de oorspronkelijke grootte kijkt, gezien de grenzen van de groene zoomvegetatie, is er een heel stuk vanaf gehaald, vermoedelijk vanwege de modder.
Bekijk je de oude ansichtkaarten van omstreeks 1920-1940, dan zie je dat de bosschages minder hoog waren. Er waren geen grote oude bomen op de hellingen, behalve in de tuinen van de landgoederen. Je had vroeger dus veel meer vrije uitzichten. Men gebruikte het hout uit het bos vaak als brandstof voor de kachel. Bomen kregen hier dus niet de tijd uit de groeien tot dikke stammen.

Route:

• Loop langs de rand van het weiland omhoog tot je op een vijfsprong van paden uitkomt.

Rondom Berg en Dal vind je op de steile heuvels van de stuwwal verschillende landschapstypen. Zie hoe hier de paden kronkelig over de heuvel liggen. Heb je wel eens boven je gekeken hoe de kronen van de bomen het bladerdak boven je sluiten? Pas als het langer regent, wordt de grond onder de bomen nat.

Route:

• Neem het pad dat langs het contour van de heuvel loopt, met de heuvel links van het pad.

Wie langs de rand van de stuwwal bij Berg en Dal en Ubbergen loopt, kan genieten van vele prachtige uitzichten. Op dit punt heb je opnieuw zo'n uitzicht.
Vanaf het bankje, maar ook staande achter het bankje heb je een prachtig uitzicht over de vallei van de Waal en de achterliggende Betuwe. Je kunt de kerktorens van verschillende dorpen in de Ooijpolder bij helder weer zien liggen.

Route:

• Loop verder en kijk naar de beuken naast het bankje rechts van het pad.

Dat dit uitzicht over de Waalvallei al jaren tot de verbeelding spreekt, zie je aan de namen, die door bezoekers in de bomen gekrast zijn. Het inkerven beschadigt de boom en is daarom verboden.
Toch gebeurt het nog vaak. In de loop van de jaren vergroeit de tekst, die in de boom gekrast werd, maar soms kun je na 70 jaar de tekst nog duidelijk lezen. Zo wordt de boom een herinnering van een bijzonder moment op deze plek. Het was vroeger heel gebruikelijk de initialen van jou en je eerste liefje in de boom te kerven.

Route:

• Loop verder tot het einde van de scherpe bocht naar links en kijk rechts van het pad iets naar beneden het dal in.

Het gebouw, de Refter, werd rond 1910 gebouwd voor een zusterorde. Deze nonnen gaven in het Frans onderwijs aan de burgermeisjes op deze kostschool.
Voor Nederlandse begrippen rijst het gebouw sprookjesachtig op in het dal tussen de bomen. Het is opgetrokken uit baksteen in neogotische stijl met veel pinakels. De architect is J. van Groenendael. Van hier is de achthoekige torenspits goed te zien, die midden op de kapel geplaatst is.

Route:

• Loop verder tot je vlak voor de asfaltweg op een splitsing met een pad van links boven vanaf de heuvel komt.

De hellingen tussen Berg en Dal en Ubbergen zijn bedekt met oud beukenbos. In de zomer sluit het bladerdek van de beuken zich hoog boven je hoofd en werpt diepe schaduwen over de bosgrond. Onder beukenbomen groeien weinig andere planten. Dit komt omdat op deze zandige bodems de beukenbladeren moeilijk verteren tot humus. Op kalkgronden gaat dit veel beter. De bekende voorjaarsbloeiers, als speenkruin en bosanemonen, zoals je die misschien wel eens in de beukenbossen van Noord-Frankrijk hebt gezien, krijgen hier door het dikke onverteerde bladpakket geen kans.

Route:

• Neem vanaf de splitsing het pad dat door het beukenbos omhoog loopt.
• Loop door tot je een afwateringskuil langs het pad ziet liggen.

Langs het pad zijn afwateringsgeulen en kuilen gegraven. Zo wordt voorkomen dat bij stortbuien grote hoeveelheden regenwater naar beneden stromen en grote erosiegeulen veroorzaken.
Neemt de erosie zo toe, dan komen de oppervlakkige voedingswortels en de hechtwortels van de beuken bloot te liggen. De bomen gaan dan dood en de erosie kan nog meer toenemen. Door het water op te vangen in van dit soort bekkens wordt dit voorkomen. Daarom wordt ook de wandelaar dringend verzocht op de paden te blijven.

Route:

• Loop verder omhoog en neem het rechter pad op de Y-splitsing.
• Loop langs de top van de berg en ga rechtdoor op de kruising.
• Kijk rechts naast het pad voor de picknickplaats.

Deze picknickplaats is een relict uit de tijd dat een gezin eindelijk een auto bezat en op zondag trots kon genieten van zijn vrijheid om het land te doorkruisen, te genieten van andere toeristen (bermtoerisme), de fraaiheid van het toenmalige Nederlandse landschap en met een tevreden gevoel over de afgesloten week ging picknicken op zo'n primitief aangelegde picknickplaats in het bos. Men had de boterhammen gesmeerd bij zich met een thermoskan koffie.
De huidige autobezitter stelt wat meer eisen aan voorzieningen voor de invulling van vrije tijd. Dat is de reden dat plaatsen als deze er verlaten en verwaarloosd bij liggen. Toch kun je nog steeds hier genieten van de rust en de natuur.
De plekken hebben ook iets mystieks als in het sprookje van Doornroosje, het groen is uitgegroeid. Juist daardoor zijn ze aantrekkelijk en bijzonder voor wandelaars, die er bij stil willen staan.

Route:

• Loop verder over het wandelpad tot je op een splitsing bij een asfaltweg uitkomt.

Onder hoge bomen, vind je bij een splitsing van wegen deze kleine parkeerplaats voor ongeveer vier auto's. Het is een prima startpunt voor een wandeling door de prachtige heuvels rondom Berg en Dal, zolang je je auto hier mag parkeren van de grondeigenaar. (graag bericht, als dit niet meer mag, omdat deze parkeerplaats in de rij van startpunten is opgenomen. Het routeteam past dan de route aan.)

Route:

• Ga met je rug richting de Y-splitsing staan en volg de asfaltweg die je voor je ziet.
• Loop door tot je links van de weg een aantal bospaden waarvan één met een wit hek ervoor ziet.

Aan deze zijde van de rechte lindelaan sluit een statig hek van het Gelders Landschap deze oude laan af. Linden herken je aan de broek, de wortelopslag aan de voet van de stam. In het vroege voorjaar is hier veel te zien op het gebied van voorjaarsbloeiers. De bodem zit vol met bolletjes en knolletjes, die dan volop bloeien. zoals Speenkruid en bosanemonen. Later in de zomer bloeien de Linden en verzamelen duizenden bijen de nectar voor de crèmige lindenbloesemhoning.

Een mooie laan als deze vormt voor elke natuurgenieter een uitnodiging om te gaan wandelen in het bos van Gelders Landschap. Wat zou er achter dit hek liggen? Waar gaat deze laan heen?

Route:

• Loop langs het witte hek door de lindenlaan.
• Loop op het einde recht door en houdt links aan.
• Loop door tot je bij het uitzichtpunt bent.

Ook vanaf de Boterberg heb je een uitzicht op het kerkje van Persingen. De eeuwenoude rode bakstenen van het kerkje steken af tegen het lichtgroene landschap met een strak blauwe lucht erboven.
Het beeld zelf wordt omsloten door vliegdennen, met zomer en winter altijd een donkergroene kroon. Bij mooi weer is bij het ruisen van de wind in de kruinen het spel van schaduwen op de grond te zien, zeker als er een klein briesje staat.

In een ver verleden bij de aanleg van deze plek is dus niet alleen gedacht aan het prachtige uitzicht, maar is ook omlijsting zo ingeplant, dat deze groene bomen bijdragen aan de sfeer van de plek zelf. De plek blijft je bij en deze herinnering maakt dat je vaker terug zou willen komen om in andere jaargetijden ook te genieten van dit uitzicht.

Route:

• Loop terug tot de kruising van paden bij de lindenlaan.

In het verleden is hier een prachtige Lindelaan aangeplant.
Linden staan bekend om een rijke ondergroei van allerlei vrij zeldzame planten. Vooral in het vroege voorjaar bloeien hier veel voorjaarsbloeiers. De Lindenbomen zijn mooi recht omhoog gegroeid, waardoor de laan ook in de winter als alleen de silhouetten van de bomen te zien zijn, de laan een statige aanblik heeft.

Bijen, die van bloem tot bloem vliegen maken bijna geen geluid. Gonst op een warme zomermorgen de hele laan luid van duizenden bijen, dan zijn de honingbijen bezig de nectar van bladluizen te verzamelen. Kennelijk doen ze dit vliegend, vandaar het luide gegons. Heeft het pas geregend dan zijn alle bladluizen van de bladeren afgespoeld en is het stil in de laan. De donkere kruidige honing die van deze luizennectar komt, wordt in Frankrijk en Duitsland zeer gewaardeerd. Onze imkers vinden voor deze honing hier nog maar weinig liefhebbers.

Route:

• Ga met je rug richting de lindenlaan staan en sla rechts af op de splitsing van paden.
• Loop door tot je op een recreatie weide bent.

Het bermtoerisme was in de jaren '60, toen veel mensen hun eerste auto kregen pas echt een hit. In die tijd is dit recreatieveld kennelijk aangelegd. Of is het een verlaten akker? Als dagtoeristen bracht je met je gezin een hele zondag samen met andere gezinnen door op zo'n plak. Je ziet dat nu nog steeds bij grote steden, als Athene en Parijs. Daar gaat de Fransman nog steeds in het park zitten met een boek, een fles wijn, wat stokbrood en kaas.
Die (regionale) dagjesmensen met een gevulde picknickmand zie je hier zelden. Waarschijnlijk omdat de plek niet meer per auto te bereiken is. Nog steeds komen dorpsbewoners hier hun hond uit laten. De hond en ook de kinderen kunnen hier heerlijk even hollen.

Let ook eens op de overhangende takken van de eiken rondom het recreatieveld. Al in het vroege zomer in de warme zon is het spel van licht en schaduw genoeg om de stress van de dag liggen op je rug in gras voor een moment achter je laten.

Route:

• Blijf het pad volgen langs de recreatie weide , loop verder het bos in.
• Ga rechtdoor bij de trapjes naar benden.
• Loop door tot het punt waar het pad door een dalletje heen gaat.

Op de heuvels van de stuwwal stroomt al vele jaren ook oppervlakte water naar beneden. Het regenwater dringt natuurlijk voor een deel de bodem in en verzamelt zich op de ondoordringbare leemschollen. Waar deze lagen aan het oppervlak komen, treedt het water uit en ontstaat een er plek met kwel, een bron. Daarom komen er in dit gebied zoveel waterstroompjes voor. Als er tijden zijn, waarop de heuvels onvoldoende begroeit zijn, stroomt het regenwater voornamenlijk oppervlakkig af en veroorzaak erosie. Er ontstaan dan dit type v-vormige geulen.

Route:

• Loop weer omhoog uit het dal eb blijf het pad volgen tot je op een splitsing met een pad vanuit het dal uitkomt.

Om het de wandelaar gemakkelijk te maken de hellingen te overwinnen, zijn er overal trapjes aangelegd. Steile paden in een hoek op de helling veroorzaken te gemakkelijk erosie. Daarom liggen de meeste aangelegde wandelpaden dus ook evenwijdig aan de helling met een klein stijgingspercentage.

Wat is jouw beleving van dit soort mensenlijke toevoegingen als trapjes op een steile helling in de natuur, noodzakelijk vanwege de altijd aanwezige en actieve natuurkrachten? Wij mensen kunnen veel tot stand brengen, maar de invloed van de natuur is erg sterk. Dat stemt tot nadenken, toch?

Route:

• Neem het pad de heuvel op, met rechts van het pad boven aan de heuvel een rij huizen.
• Loop door tot je op een spliting uitkomt.
• Als je het paadje omhoog neemt sta je na 5 meter lopen op een punt met een prachtig uitzicht.

Wie even wil bijkomen van de het stijgen en dalen, die kan even een paar meter omhoog klimmen en genieten van het uitzicht vanaf dit kunstmatige plateau.
Het plateau ligt aan het einde van een groot dal, dat enigszins vrijgekapt is voor een prachtig vergezicht op het uiterwaardenlandschap. Zo'n vergezicht noemen we een zichtas.
Wie beter kijkt ziet dat deze zichtas ook een duidelijk point of interest heeft. (Daar waar het oog op valt, in gewoon Nederlands.)
Het beeld wordt bepaald door de kerktoren van het oude kerkje van Persingen. Fier vangt het de zonnestralen op en steken de rode bakstenen van het kerkgebouw af tegen het groene landschap van de uiterwaarden.

Route:

• Loop terug naar de splitsing van paden en ga met je rug richting het uitzichtpunt staan. Neem vervolgens het rechtse pad.
• Loop door tot het pad naar beneden loopt en je aan je linker hand een lariks bos ziet.

Lariksen zijn naaldbomen, die elk jaar in de late herfst hun naalden verliezen. In het voorjaar verschijnt een waas van fris groen om een nieuwe lente aan te kondigen. In de herfst kleuren de lariksen prachtig goudgeel. Kortom een bos wat gedurende het jaar telkens wisselt van sfeer.

Route:

• Loop verder tot je op een splitsing met een zijpad van links vanaf een trapje uitkomt.

Met deze traptreden kan de wandelaar het laatste stukje van deze glibberige helling gemakkelijk omhoog klimmen. Het hekje, dat ook de leuning van de trap vormt, maakt het buitenlandse gevoel af. Nederland is over het algemeen vrij vlak. Hier vind je veel hellingen.
Soms is een ingreep van de mens in de natuur, zoals het plaatsen van dit hekje, geheel in balans met de omringende natuur, en versterkt een stukje civilisatie het buitenlandse gevoel van de natuur hier op de grens met Duitsland.

Route:

• Neem het paadje via de trapjes naar beneden.
• Loop door tot je beneden op een splitsing van paden staat.

In de bossen tussen de Stollenberg en de Ravenberg ligt dit knooppunt, dat enige wandelroute trajecten aan elkaar verbindt. Met de optie, "Plan zelf een wandeling", kun je vanaf diverse startpunten zelf routes maken en uitprinten. Ook vanaf dit knooppunt is dat dus mogelijk.

Route:

• Neem het pad in oostelijke richting (op een gegeven moment kom je links van het pad het hek van een huis tegen).
• Loop door tot je bij de ingang van het huis op een splitsing van paden uitkomt.

Verspreid over de hellingen van de stuwwal rondom Berg en Dal en Beek Ubbergen vind je meerdere onder architectuur gebouwde villa's, zoals ook deze villa 't Kaempke. De soberheid van de jaren dertig is nog steeds zichtbaar in de vrijwel oorspronkelijke architectuur. Juist omdat deze villa ongeschonden de tijd heeft overleefd, is ze een aanwinst in het landschap.

Route:

• Neem het padje rechts van de poort van het landhuis.
• Loop door tot je rechts achter het gaas een houten paddenstoel en een kabouter ziet staan.

Langs de rand van de heuvels rondom Ubbergen is voor de kleinste wandelaars en hun (groot-)ouders een Kabouterroute aangelegd.
De Kabouterroute is aangegeven met houten paddenstoelen en tuinkabouters. Ze staan overal langs de route. De route ligt ook langs de beroemde Kabouterboom in het Kastanjedal. De folder met routebeschrijving is te krijgen bij de plaatselijke VVV.
Zelfs als het lopen soms nog niet meevalt, kun je vanuit de wandelwagen gefascineerd zijn door het zoeken (en vinden!) van de paddenstoelen langs de route. Maar kun je ook al herkennen welke kabouters er langs de route staan en wat hun functie of beroep is?

Route:

• Loop verder tot je links van het pad een grote tamme kastanjeboom, de Kabouterboom, ziet staan.

Wist je wel dat de Kabouterboom bij Berg en Dal de oudste tamme kastanje van Nederland is?
Kabouters zijn van oudsher bekend. Ook hun goede relatie met de paddestoel, vooral die metrode met de witte stippen en met de ring om de steel is goed. Sommige kabouters schijnen er zelfs in te wonen.
Menigeen begrijpt deze ingewikkelde relatie niet goed en vandalen hebben de kabouterboom helaas meermalen in de fik gestoken.

Route:

• Loop verder tot je op een splitsing van paden staat met een pad van links boven.

In een routenetwerk, zoals dit bij Beek-Ubbergen waarbij je uit routestukken zelf een wandeling kunt samenstellen, heb je veel knooppunten nodig. Dit is zo'n splitsing van wegen.
Hier dicht bij vind je de dikste boom van Nederland, een oude tamme kastanje, de beroemde Kabouterboom van Beek.

Route:

• Ga met je rug naar de twee paden van de Y-splitsing staan en loop richting de picknicktafel.

De picknickbank kijkt uit over een klein moerasgebied. Vanuit het moeras stroomt een stroompje met helder koel bronwater vanuit de stuwwal richting de rivier in de uiterwaarden. In het moerasgebied vind je veel bijzondere plantensoorten, zoals goudveil en reuze paardenstaarten, beiden zeldzame plantensoorten in Nederland.
Het beekje verlaat via het Kastanjedal, een dal met vele tamme Kastanjes, een zeer vochtig brongebied om via het centrum van het dorp. Tamme Kastanjes, waar het dal naar vernoemd is, komen al sinds de tijd van de Romeinen in deze bossen veel voor.

Route:

• Neem vanaf de picknicktafel een klein paadje langs het beekje naar beneden.
• Loop door het dalletje bij het bruggetje heb beekje over en loop aan de andere kant weer omhoog.
• Loop door tot je nog in het Kastanjedal op een splitsing met een paadje van rechts uitkomt.

Rustig stroomt een klein stroompje water door het Kastanjedal naar beneden. De wanden van het dal zijn begroeid met tamme kastanjes. Als handen steken ze uit de steile wanden en reiken richting de hemel.
's Zomers zitten de vertakte kronen vol met blad en sluit het bladerdak zich boven het dal, dat hier haar naam aan heeft te danken.

Helaas zijn sommige tamme kastanjes de laatste tijd (door ouderdom?) dood gegaan. Tot nu toe worden ze nog niet herplant. Jammer voor het streek eigen karakter van de heuvels om Nijmegen, want Tamme kastanjes werden in deze omgeving door de Romeinen gebracht. Ze vormen dus een deel van het regionale beeldverhaal.

Route:

• Neem vanaf de splitsing het paadje het beekdal uit en loop door over de weg waar je op uitkomt tot je midden tussen de nieuwbouw staat.

Een nieuw landhuis bouwen op een van de vrije kavels op deze plek op de stuwwal en ontwerpen binnen de gestelde kaders in te richten naar eigen inzicht, is een droomwens van velen. Slechts een enkeling kan die droom waarmaken. Is dit het huis zoals jij denkt voor jezelf te wonen, of hoe jij denkt dat het in deze wijk past op deze plaats? Zal het met de andere landhuizen passen in de filosofie van deze wijk?

Route:

• Loop verder tot je een stukje voorbij een parkeerplaats aan de rechter kant van de weg bij een oud gebouw (rechts van de weg) staat.

Voormalige Internaat Opzoeken op oud beek meer info.

Route:

• Loop de bocht door en kijk links van de weg recht over het pleintje heen.

Van het voormalige schoolgebouw is alleen de voorgevel bewaart gebleven. De grijze gevelsteen met de naam van de school is er nog. Wil je weten hoe het er hier vroeger uit heeft gezien, met onverharde wegen en vrijwel geen auto's, neem eens een kijkje op de site van Oud Beek met veel ansichtkaarten. http://oudbeek.nl/

Route:

• Loop een klein stukje verder en bekijk het nieuwbouw appartement links van de weg.

Dit modern vormgegeven appartementencomplex staat fier op de kop van het plein. een beetje uitdagend toch? Niet verscholen achter oude dromerige bomen. De architect is er in geslaagd het toch wel grote bouwvolume zo te ontwerpen dat het gebouw harmonieert met de stijl van het pleintje, passend in de historische context van deze plek.

Route:

• Loop verder tot je links van de weg de ingang van het kerkhof ziet liggen (lange oprijlaan).

Op de begraafplaats rondom de kerk zijn ook oorlogsgraven van gevallenen uit de Tweede Wereldoorlog. Deze zijn ook opgenomen in de Liberation route en in Traces of War. Dit oorlogsmonument is er om ook de burgers uit Beek en Ubbergen, die tijdens de Tweede Wereldoorlog gevallen zijn, te blijven herdenken.

Route:

• Loop door tot waar de weg een haakse bocht naar rechts maakt en kijk links van de weg.

De villa "Rozenhof" is een markante wit gepleisterd blokvormig villa met verdieping uit 1870-1875.
Let eens op enkele details: de ramen hebben afgeronde bovenhoeken en een geaccentueerde omlijsting. Ook de daklijsten met consoles zijn bijzonder. Er is een serre (wintertuin) met balkon tegen de oostgevel geplaatst.
Later werd een aanbouw met balkon voor de hoofdingang toegevoegd, waardoor het huis nog meer uitstraling kreeg.
Tegenwoordig is het een lux appartementen complex.

Route:

• Loop verder langs de parkeerplaats tot je op een kruising van wegen voor de kerk staat.

De Bartholomeus kerk werd rond 1825-1826 gebouwd en daarna nog eens ingrijpend verbouwd in 1891. De baksteen vormgeving en het vakmanschap dat de bouw tentoonspreidt is kenmerkend voor de bouwstijl van die periode. Na de Tweede Wereld oorlog is het interieur zo goed mogelijk hersteld met meubilair uit andere kerken. Heeft de Bartholomeus Kerk tegenwoordig een andere bestemming? In dit "juweeltje van Beek" trouwen jaarlijks veel aanstaande bruidsparen, zijn er exposities en worden er concerten gegeven. Ook worden er familiebijeenkomsten zoals dopen en begrafenissen en uitvaartplechtigheden gehouden.

Deze pagina voldoet aan de volgende internet standarden van het W3 Consortium (W3C).

• Home
• Nieuws
• Wandelingen
• Achtergrond informatie over dit project
• Technische achtergronden
• Contact informatie
• Links

• Index: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

• Wandel ook in: Berg en Dal, Zyfflich, Persingen, Beek, Ubbergen. Meer wandelingen.