Wandelen in Zutphen

Beginpunt: Aldi zutphen
Eindpunt: Station Zutphen
Lengte: 12,4 (km)
Aantal bezienswaardigheden: 120
 

Parkeren:

• Geen gevonden

Openbaar vervoer:

• Station Zutphen
• Bushalte Station Zutphen

Horeca:

• Bakkerij driekant
• Hampshire hotel
• Stationscafe
• Super Frituur
• Chappo
• Horeca ...
• Tappa's lunch

Links:

• Deze wandeling in tegengestelde richting
• Print deze wandeling
• Deze route op je mobiel wandelen
• Detailkaart bij deze wandeling
• Bekijk deze wandelroute op Google Earth
• Download de wandelroute op je GPS (GPX)
• Deze route als lijst met coördinaten

Tweeten

Aldi warnsveld zutphen, met ruime parkpeerplaats, maar niet voor wandelaars, netzoals bij het winkelcentrum. Of is het de lidl?

Route:

• Loop langs de Lidl richting de rotonde bij het dierenpark. (Loop rechts van de weg).
• Steek de rotonde over en sla links af.
• Loop de parkeerplaats van het winkelcentrum op.

Bushalte Warnsveld, terug met de bus naar Zutphen of minder vaak naar Vorden.

Route:

• Loop verder over de parkeerplaats (rechts) naast het winkelcentrum (links) tot je links een steegje ziet.
• Loop het steegje in tot je bij de ingang van het winkelcentrum staat.

Winkelcentrum Warnsveld, wat was de naam? Als centrum van de nieuwbouw in Warnsveld.

Route:

• Nieuw
• Nieuw

Parkeerplaats ...bos, toegang tot het bosgebied.

Route:

• Loop achter het witte hek de laan met bomen in het bos in.
• Loop door tot je op een splitsing (klein paadje naar links en naar rechts) ergens in het midden van de laan staat.

Nieuw knooppunt. Je bent hier midden in het Veldse bos. De beukenlaan die het bos door midden deelde voor de jacht en om ervan te genieten is enkele jaren geleden vervangen.

Route:

• Ga met je rug naar het witte hek staan en sla rechts af het bos in.
• Loop een stukje door en sla weer rechts af.
• Loop waar het paadje smaller wordt links af het heuveltje af, het brede bospad op.
• Loop door tot een splitsing met een paadje van rechts tussen de bramen.

Route:

• Neem vanaf de T-splitsing het kleine paadje tussen de bramen door.
• Loop door tot je rechts een vijvertje ziet.

Route:

• Loop verder tot je op een Y-splitsing van paadjes staat bij het bordje van het Geldersch Landschap.

Hier te midden van eiken hakhout splitsen de wandelroutes zich. Stukjes land die minder geschikt waren voor de landbouw stonden vol met hakhout. Daarmee was het 's winters warm in de boerderij. En bleef het gewas in de zomer vrij van windhozen. Ook wild zoals reeen kan er schuilen.

Route:

• Nieuw
• Nieuw

Langs de beek is een open stukje bos met een bankje om even uit te rusten van een lange wandeling te vinden. Veel mensen laten hier hun hond uit; regelmatig zie je dan ook een hond die in de beek gezwommen heeft.

Route:

• Draai je om en neem hetzelfde pad terug, maar ga nu rechts op de Y-splitsing.
• Steek de verbindingsweg (Vordenseweg) over en loop aan de overkant weer het bos in.
• Loop door tot waar het pad tussen de beukenbomen door slingert.

Waar op landgoederen niet zoveel ruimte was om uitgebreide bossen aan te leggen, zoals hier, had de landschapsarchitect een heel aantal foefjes tot zijn beschikking. In periode waarin dit stuk van het landgoed aangelegd is: de romantiek, hield men van de puurheid van de natuur; men wilde er wel eeuwig in ronddwalen. In zo'n klein stukje bos als hier lukte dat niet, vandaar dat de paden expres slingerend zijn aangelegd. Zo kun je aan het begin van het pad, het einde nog niet zien. En tijdens de wandeling zie je recht voor je steeds een nieuw stuk natuur. Dat was één van de stijlmiddelen van de landschapsarchitect.

Route:

• Loop een stukje verder tot je op een splitsing met een beukenlaan (zichtas) van links staat.

Wie door deze beukenlaan kijkt, ziet aan het einde ervan in de verte Huize 't Velde liggen. Hoewel de afstanden in dit geval ook niet groot zijn, zijn wel rechte lijnen gebruikt speciaal om de aandacht te vestigen op wat er op het einde ligt. Dit heet een zichtas. Deze zichtas hoorde dus bij de oorspronkelijke parkaanleg van Huize 't Velde.

Route:

• Steek rechtdoor over en volg het pad met een grote bocht door het bos tot je weer op de zichtas uitkomt.
• Sla hier rechts af en loop richting de bosrand tot je op een splitsing van paden staat.

Hier aan de rand van de velden heb je een mooi uitzicht op landgoed 't Velde. Heb je wel gezien dat de beukenlaan die het bos inloopt gericht is op het hoofdhuis?

Route:

• Neem vanaf de splitsing het pad in westelijke richting. (Dit is met het weiland rechts van het pad).
• Loop door tot je voor de grote weg (Vordenseweg) op het fietspad staat.

Hier langs de weg is het Tolhuis van landgoed 't Velde te vinden. Vroeger werd er langs veel wegen tol geheven. Gebruikers van de weg droegen op die manier bij aan het bekostigen van het onderhoud van de wegen.

Route:

• Steek de weg (Vordenseweg) over en sla aan de overkant op het fietspad rechts af.
• Loop door tot je links 't Jachthuis achter de taxusheg ziet liggen.

Vlak bij huis 't Velde ligt het Jachthuis. In dit rijksmonument was tot enige tijd geleden een restaurant gevestigd. Let eens op het detail van de afwerking van de veranda.

Route:

• Loop door tot je bij de kruising uitkomt.
• Sla links af op de parallelweg.
• Sla meteen weer rechts af bij de inrit naar huize 't Velde.
• Loop door tot je bij de parkeerplaats en Huize 't Velde op een kruising van paden staat.

De vroegste vermelding van Huize 't Velde dateert uit 1326, maar in die tijd is het nog geen noemenswaardig geheel. In de zestiende eeuw ontstaat de basis voor het huidige huis met driehoekige frontons met schelpmotieven, zoals rond de ingang van het pand te zien is. Rond 1700 wordt de zuidgevel verlengd door Arnold Joost van Keppel tot Voorst, graaf van Albemarle.
Rond 1824 worden de ramen vervangen door nieuwe in Empire-stijl en wordt het huis voor het eerst wit gepleisterd.
In 1959 koopt Stichting het Gelderslandschap Huize 't Velde en in de jaren '60 wordt het gerestaureerd, waarbij de renaisance versieringen uit de 16de eeuw weer tevoorschijn komen.
Links is het koetshuis te zien, waarachter de tuin van Bezinning ligt; een monument om onder diensttijd gestorven politieagenten te gedenken.

Route:

• Neem vanaf de kruising van wegen het pad in oostelijke richting. (Dit is met Huize 't Velde links van het pad.)
• Loop door tot je bij een bocht in de slotgracht op een splitsing met een pad naar links uitkomt.

Bankje met het uitzicht over de slotgracht die rondom de tuin van huize 't Velde ligt. Het bankje staat op de kruising van een lindelaan en een eikenlaan.

Route:

• Neem het pad dat langs het bankje in noordelijke richting loopt.
• Loop door tot je aan het begin van een lindelaan staat.

Hier op het landgoed is een volgroeide Lindelaan. Deze is goed onderhouden, want de wortelopslag van korte takjes is regelmatig verwijderd. Bloeiende linden leveren een heleboel honing, ook één van de producten uit de biowinkel.

Route:

• Loop een stukje verder tot je links van het pad de tuin aan de overzijde van de gracht ziet liggen.

Aan de overzijde van de gracht ligt de tuin van Huize 't Velde. Van de tuinaanleg zijn nog enkele rododendron partijen aanwezig. De beukenbomen die op de rand van de tuin en de gracht staan, rijzen op uit het groene mos dat eronder groeit. Het is bijzonder dat het mostapijt zo pracht gesloten is. Alleen de wortels van de beuken liggen er boven op. Bomen die met wilde wortels uit een groen mostapijt groeien, waren een geliefd sfeerbeeld in de Romantiek.
Let ook op de lelietjes der dalen onder de beukenbomen.

Route:

• Loop door tot je op een splitsing met een pad van links uitkomt.

Ook vanaf dit kruispunt loopt er een pad langs de Berkel achter huize 't Velde langs. Let eens op de eikenlaantjes die de landschapskamers omsluiten.

Route:

• Neem het pad richting de Berkel.
• Loop door tot je op een brug staat.

Hoewel de Berkel gekanaliseerd is, heeft een wandeling langs het riviertje zo zijn charmes. Aan de overzijde kun je een boerderij van landgoed de Voorst zien liggen.
Er zijn plannen om de kanalisatie weer ongedaan te maken en de Berkel zijn oude bedding terug te geven.

Route:

• Loop verder langs de rand van de Berkel tot vlak voorbij het punt waar het pad een bocht naar links maakt.

Het is even zoeken tussen de bomen van het bosje, maar met goed kijken zie je dat er in de vijver een eiland ligt met een heuvel erop; vermoedelijk een restant van een tweede belvedère of een theehuis op landgoed 't Velde langs de oevers van de Berkel. Een belvedère die je met een bruggetje over de vijver kon bereiken vanuit de tuin bij het hoofdhuis.

Route:

• Loop verder tot je rechts van het pad een vijver ziet liggen.

De tuin in Engelse Landschapsstijl is hier nog redelijk goed herkenbaar en dus vele jaren in stand gehouden. Als centraal punt achter in het landschapspark is deze vijverpartij aangelegd. De vorm lijkt natuurlijk maar deze vorm is op de tekentafel ontstaan en vervolgens uitgegraven.

Route:

• Loop een klein stukje door en kijk naar links richting Huize 't Velde.

Aan de achterzijde van Huize 't Velde is de oude zestiende eeuwse havezate nog te herkennen. Bij de veranderingen van rond 1700 is de achterkant met zijn zeventiede eeuwse trapgevels intact gelaten. Omdat de zeventiende-eeuwse trapgevels aan de achterkant intact worden gelaten behoudt het huis daar deels het karakter van een havezate.
Verder is hier goed te zien dat de tuin is aangelegd in de Engelse landschapsstijl met zijn ronde natuurlijke vormen. Nergens is een rechte lijn te herkennen; niet in de vorm van de vijver, noch in de vorm van het grasland.

Route:

• Loop verder tot het pad weer langs de Berkel loopt.
• Loop langs de Berkel tot je bij een splitsing van paden bij de stuw aankomt.

Een groot deel van het water van het riviertje de Berkel wordt sinds de jaren '30 van de twintigste eeuw omgeleid naar het Twentekanaal dat bij Eefde ligt. Op die manier hoeft bij de sluizen minder water in het kanaal gepompt te worden. Er stroomt nog een beetje water door de Berkel; voldoende om de grachten van Zutphen door te spoelen met fris water. Om het water van de Berkel ook bij deze geringe stroomhoeveelheden op peil te houden is deze stuw gebouwd. De techniek stamt dan ook uit de periode van de aanleg van het Twentekanaal, namelijk de jaren '30. Voor wandelaars is een pad over de stuw aangelegd zodat landgoed 't Velde verbonden is met landgoed de Voorst. De stuw is een rijksmonument. Stuw is van het type glijschuif, bouwjaar 1925.

Route:

• Steek de stuw over en loop door tot je aan de overkant op een T-splitsing bij een heuvel met beuken erop staat.

Een stijlelement bij de aanleg van een landgoed is een zogenaamde belvedère. Hier op landgoed de Voorst verscholen in het bos vind je er één. belvedère is een samenstelling van belle en vide en betekent letterlijk "mooi uitzicht". Zo'n heuvel aan de rand van het aangelegde park en als einde van één van de lanen van het park diende er dan ook voor om vanaf een verhoging goed over de omgeving te kunnen uitkijken. Het uitzicht vanaf deze belvedère is nu enigsinds belemmerd door het omliggende bos. Maar wie erop klimt, kan de oorspronkelijke laan die naar de beledère toeleidde nog in het bos zien liggen.
Let op de romantische wortelpartijen van de beuken die op de belvedère staan.

Route:

• Neem het pad in noordoostelijke richting (dit is het pad met de stuw aan je rechter hand en de belvedère links.)

De landbouwpercelen van Landgoed de Voorst zijn vaak omzoomd met een groene band van bomen, het Achterhoekse coulissenlandschap. Zo ook hier waar je nu staat; de percelen zijn gescheiden door een laantje met redelijk oude eiken. Onder hun laaghangende takken door heb je naar alle kanten een prachtig uitzicht. Aan de ene kant zie je bijvoorbeeld een landbouwperceel met een oude boerderij liggen. Aan de andere kant kun je genieten van de Berkel en Landgoed 't Velde dat aan de overkant van het riviertje ligt.

Route:

• Vervolg je route door de eikenlaan tot je bijna aan het einde van de eikenlaan rechts naast het pad een water met veel waterplanten erin ziet.

Langs de rand van het pad in de sloot groeien talrijke waterplanten. De sloot is helemaal dichtgegroeid. Onder andere lissen zijn hier te vinden. In de zomer bloeien ze met mooie gele bloemen. Libellen vliegen rond.

Route:

• Loop door tot je op een kruising met een nieuw aangeplant eikenlaantje komt.

Op vrijwel elk landgoed vind je statige lanen met laanbomen erin die 's zomers voor de nodige verkoeling zorgen als men zich over het landgoed verplaatst of op jacht is. Enige tijd geleden is hier op landgoed de Voorst een laan met eiken in zijn oude glorie hersteld.

Route:

• Sla links af en loop door de eikenenlaan tot je naast een boerderij (links) staat.

Deze boerderij hoorde vroeger tot Landgoed de Voorst. Aangezien het woonhuis haaks op de schuur gebouwd is, is het niet de minste boerderij geweest; het is een teken van status en rijkdom als het woonhuis dwars op de schuur staat.
Tegenover de boerderij tussen de aangeplante bomen zijn 's zomers de nodige bloemen te vinden: o.a. lupinen. Over de velden heen kun je in de verte de Berkel tussen de landbouwpercelen zien stromen.

Route:

• Loop een klein stukje verder over het pad tot je aan het begin van een pas aangeplante lindelaan staat.

Langs het pad is een tijdje geleden een nieuwe enkele laan met linden geplant. Lindebomen kunnen heel oud worden en staan symbool voor het goede.

Route:

• Vervolg je route over het pad door de lindelaan.
• Op de kruising aan het einde van de lindelaan rechts afslaan en een klein stukje doorlopen tot je links zicht op de tuinmanswoning en tuinmuur hebt.

Vanaf deze locatie heb je een goed uitzicht op de tuinmanswoning en de restanten van de tuinmuur van Landgoed de Voorst. Meestal omsloot de muur een vierkante akker. Hierdoor ontstond een gunstig windvrij microklimaat om groenten en fruit te verbouwen. Hier staat nog 1 zijde van deze muur. Tegen zo'n zuidmuur kun je goed verschillende soorten fruit kweken: zoals peren, perzikken en abrikozen, allemaal soorten die zeer vorstgevoelig zijn. De zuidmuur is enige graden warmer en daardoor bevriest de bloesem niet met IJsheiligen.

Route:

• Draai om en loop terug naar de kruising.
• Sla op de kruising rechts af en volg het pad langs de rand van het weiland (rechts) tot je op een kruising van paden uitkomt.

Op dit knooppunt van ons wandelproject komt ook de Berkelvallei route van de ANWB voorbij. Deze route loopt vanaf huize 't Velde langs de Berkel naar Almen en dan weer terug via Huize de Voorst.

Route:

• Neem vanaf de splitsing het pad in oostelijke richting. (Dit is met het water links van het pad.)
• Loop door tot bij het begin van het water, waar je links tot de ingang van Huize de Voorst kan kijken.

Vanaf dit punt heb je een onder de bomen door een prachtig doorzicht over de slotgracht richting de toegangsbrug voor huize de Voorst. Geniet van het beeld van bomen en pure natuur in de weerspiegeling in de aangelegde waterpartijen. Dit spel met natuurlijke vormen en reflecties is kenmerkend voor de Engelse landschapsstijl en romantische tuinaanleg.

Route:

• Loop verder tot je rechts van het pad een dubbel hek ziet staan.

Zoals de meeste landgoederen was ook landgoed de Voorst voorzien van een moestuin. Vroeger kon je namelijk niet naar de supermarkt om verse groenten en vers fruit te kopen. Verse producten waren voorbehouden aan de rijken die ze verbouwden in hun eigen tuin. Dit fraai vormgegeven toegangshek vormt de toegang tot de voormalige moestuin.

Route:

• Loop veder over het pad, langs de theekoepel (links van het pad) met de bocht naar links mee tot je op een splitsing van paden uitkomt.

De oorspronkelijke tuin van Huize de Voorst in Franse geometrische stijl met veel fonteinen en waterpartijen ontworpen door Jacobus Roman en Daniël Marot is rond 1800 vervangen door een tuin in Engelse landschapsstijl. De tuin is compleet veranderd, de strakke symmetrie heeft plaatsgemaakt voor een asymmetrische landschap met natuurlijke vormen. Het enige detail dat bewaard gebleven is, is de centrale zichtas van de tuin die doorgezet wordt in de beukenlaan achter dit knooppunt. Ook het symmetrische patroon van de om de tuin liggende grachten en lanen is behouden gebleven.
Ookal is rond 1800 de hele tuin veranderd, het oude patroon van de grachten en lanen bleef.

Route:

• Ga op de splitsing van paden staan en kijk over de zichtas richting Huize de Voorst.
• Neem het pad rechts.
• Loop door tot je op een splitsing bij de weilanden uitkomt.

Huize de Voorst is aan de achterkant voorzien van een rechthoekige symmetrische tuin. De hele tuin is omgeven door een slotgracht waaromheen weer een aantal lanen ligt die evenwijdig liggen aan het water. Het geheel is een restant van de oorspronkelijke tuinaanleg.

Route:

• Neem vanaf de splitsing het pad in westelijke richting. (Dit is met het water links van het pad.)
• Loop door tot je aan je linkerhand een gebouw ziet liggen.

Dit bijgebouw van Huize de Voorst is gebouwd aan de de rand van de oorspronkelijke tuin en is gericht op het zuiden. Opvallend zijn de kleine ronde ramen. Ondanks het feit dat het gebouw niet zo hoog is zou het de oranjerie kunnen zijn.
Onduidelijk is wat de huidige functie van dit gebouw is. Wie kan hier meer over vertellen?

Route:

• Loop door tot je aan het einde van het water op een splitsing met een paadje van links uitkomt.

De parkaanleg van landgoederen wordt gekenmerkt door groepen solitaire bomen. Deze bomen verdelen de ruimtes van de parkaanleg in verschillende subruimtes en zorgen voor de nodige spannende doorkijkjes. Hier zijn deze solitaire bomen opnieuw aangeplant. Zo heeft de bezoeker van het park vanaf ieder punt een ander uitzicht. In plaats van tuinruimte in één keer te overzien heb je steeds een ander beeld.
De architecten van oude landgoederen hadden dit al begrepen en maakten er dankbaar gebruik van.

Route:

• Draai met je rug richting huize de Voorst en neem het kleine paadje dat rechts, parallel aan de slotgracht het plein verlaat.
• Loop door tot je op een T-splitsing met een groot bospad uitkomt.

Huize de Voorst is van oudsher een belangrijke Havezate geweest. Het huidige hoofdhuis werd gebouwd door Arnold Joost van Keppel (1670-1718), Graaf van Albemarle. Het huis en de tuinen werden ontworpen door Jacobus Roman en Daniël Marot. De oorspronkelijke tuinaanleg in geometrische Franse stijl werd rond 1800 vervangen door een tuin in Engelse landschapsstijl. Het gebouw bestaat uit een symmetrisch opgebouwd hoofdhuis met verbindingen naar twee zijvleugels, eveneens symmetrisch uitgevoerd. In 1943 brandde het huis door toedoen van een onvoorzichtige schilder af. In de periode 1957-1960 is het voor de eerste maal gerestaureerd. In de periode 2008 - 2010 is ook het interieur sfeergetrouw hersteld met oog op het huidige gebruik als trouwlocatie.

Route:

• Draai met je rug richting Huize de Voorst en neem de rechter oprijlaan.
• Loop door tot je op een splitsing met paden van rechts uitkomt.

De oprijlaan van Huize de Voorst is aan beide zijden voorzien van bomen. Dit geeft het geheel een statige aanblik. De oprijlaan omsluit een cirkelvormige ruimte, waarin twee eveneens cirkelvormige boomgroepen de ruimte spannend maken. Op deze manier speelt een tuinarchitect met een ruimte en de begrenzing ervan.

Route:

• Neem de oprijlaan richting de grote weg (in westelijke richting).
• Loop door tot je op een parkeerplaats uitkomt.

De parkeerplaats bij Huize de Voorst aan de oprijlaan van het hoofdhuis is een goede startplek voor wandelingen over deze twee landgoederen aan de Berkel.

Route:

• Loop naar het einde van de oprijlaan en steek de asfaltweg (Kapperallee) over, loop door tot op het fietspad en sla links af.
• Volg het fietspad tot vlak voor de volgende kruising links van het pad een blauwe paal in het gras staat.

In het gras tussen het fietspad en de weg is een informatie paal neergezet. Pomp je met je voet op het voetpedaal van deze paal om stroom op te wekken dan vertelt de paal een verhaal over de geschiedenis van Huize de Voorst; ooit was het landgoed namelijk voorzien van een grote hoeveelheid vijvers. Daarvoor was zoveel water uit de Berkel nodig, dat boeren in de omgeving bezwaar maakten. Ook wordt kort ingegaan op de relatie tussen de vroegere bewoners van Huize de Voorst zoals Arnold Joost van Keppel en stadhouder Willem III van ons koningshuis.

Route:

• Blijf het fietspad volgen en steek de asfaltweg (Voorsterallee) over.
• Volg het fietspad tot je op een kruising met een weg (kerkpad) uitkomt, sla hier links af en steek de asfaltweg (Kapperallee) over en loop door tot je rechts van de oprijlaan een huis ziet liggen.

Aan de oprijlaan richting Huize de Voorst staat deze dienstwoning. Qua bouwstijl heeft deze woning wel wat overeenkomsten met het hoofdhuis. Het is onduidelijk wat de rol van deze woning geweest is; misschien was het een dienstwoning. Graag meer informatie.

Route:

• Vervolg je route over de oprijlaan tot je links schuin naar voren Huize de Voorst ziet liggen.

Wie even stilstaat en rondkijkt kan genieten van dit doorzicht richting Huize de Voorst. De ruimte die omsloten wordt door de oprijlanen is cirkelvormig en voorzien van de nodige boomgroepen. Gasten die over de oprijlaan komen, hebben zo af en toe een doorzicht op het hoofdhuis. De bedoeling was dat zij geïmponeerd werden door de rijkdom van de aanblik. Zo'n doorzicht wordt een zichtas genoemd.

Route:

• Loop een klein stukje verder tot je op een splitsing met een pad van rechts uitkomt.

Bomen hebben niet een eeuwig leven. Soms is een laan zo vervallen dat deze vernieuwd moet worden, Enkele jaren geleden is de oprijlaan tot Huize de Voorst gekapt en van jonge laanbomen voorzien. Deze jonge eiken herstellen het statige aanzien van Huize de Voorst binnen tien jaar. Dan zijn ze groot genoeg met voldoende kroonvolume om het oude beeld te herstellen.

Route:

• Neem het paadje dat in zuidelijke richting het bos inloopt.
• Ga rechtdoor op de splitsing van paden en blijf het slingerpad volgen tot je bij een vijver uitkomt.

Midden in het bos ligt deze achthoekige vijver. Onduidelijk is, hoe deze vijver paste in de oorspronkelijke aanleg van het landgoed. Wel duidelijk is dat de vijver gegraven is. Mensen in de romantische periode waren dol op de weerspiegeling van pure natuur op het wateroppervlakte.

Route:

• Loop door tot je bij de weg uitkomt; ga hier links af en loop door tot je rechts een paadje vanaf de stuw ziet komen en links een heuvel met beuken erop ziet liggen.

Een stijlelement bij de aanleg van een landgoed is een zogenaamde belvedère. Hier op landgoed de Voorst verscholen in het bos vind je er één. belvedère is een samenstelling van belle en vide en betekent letterlijk "mooi uitzicht". Zo'n heuvel aan de rand van het aangelegde park en als einde van één van de lanen van het park diende er dan ook voor om vanaf een verhoging goed over de omgeving te kunnen uitkijken. Het uitzicht vanaf deze belvedère is nu enigsinds belemmerd door het omliggende bos. Maar wie erop klimt, kan de oorspronkelijke laan die naar de beledère toeleidde nog in het bos zien liggen.
Let op de romantische wortelpartijen van de beuken die op de belvedère staan.

Route:

• Steek de stuw over en loop door tot je aan de overkant op een T-splitsing staat.

Een groot deel van het water van het riviertje de Berkel wordt sinds de jaren '30 van de twintigste eeuw omgeleid naar het Twentekanaal dat bij Eefde ligt. Op die manier hoeft bij de sluizen minder water in het kanaal gepompt te worden. Er stroomt nog een beetje water door de Berkel; voldoende om de grachten van Zutphen door te spoelen met fris water. Om het water van de Berkel ook bij deze geringe stroomhoeveelheden op peil te houden is deze stuw gebouwd. De techniek stamt dan ook uit de periode van de aanleg van het Twentekanaal, namelijk de jaren '30. Voor wandelaars is een pad over de stuw aangelegd zodat landgoed 't Velde verbonden is met landgoed de Voorst. De stuw is een rijksmonument. Stuw is van het type glijschuif, bouwjaar 1925.

Route:

• Draai de plas de rug toe en neem het paadje langs de Berkel, met de stuw en het riviertje aan je rechter hand.
• Loop door tot het paadje over een klein bruggetje zonder leuningen komt.

Onder dit bruggetje door stroomt het water vanuit de vijvers rondom huize 't Velde weer terug de Berkel in. Door het uitdiepen van de vijvers en het hoogte verschil dat de stuw in de Berkel op pijl houdt, stroomt het water nu weer flink door. Zo blijft het water in de vijvers rondom het kasteel steeds in beweging en koel. De algengroei is dan tot een minimum beperkt.

Route:

• Loop verder richting de grote weg met de beukenlanen erlangs (Kappersallee).
• Steek de grote weg over en loop naar het begin van de brug van het fietspad.

Ten behoeve van de provinciale weg is ooit een brug over het riviertje de Berkel gebouwd. De brug voor het auto verkeer is een beton constructie die je vanaf de jaren '50 tot de jaren '70 vaker in Nederland tegenkwam.
Later is voor fietsverkeer een aparte brug aangelegd voor de verkeersveiligheid van alle weggebruikers. Fiets verkeer is minder zwaar dan auto en vracht verkeer, vandaar dat hout in aanmerking komt als natuurlijk constructie materiaal.

Route:

• Neem het fietspad over de brug naar de andere kant van de Berkel.
• Sla links af en volg het pad langs de rechter oever van de Berkel.
• Loop een stukje door en geniet van eventueel vee in de weilanden rechts van het pad.

Vee in de weilanden, rood bont ijsselvee ?? Vanoudsher kwam rood bont ijsselvee in de ijssel delta voor, zo ook hier langs de berkel waar men kennlijk deze tradititie volhoudt.

Route:

• Loop verder tot je links aan de overkant van de Berkel een aantal populieren ziet staan met een schaapsweide erachter.

Schaapsweide met populieren. poluieren staaan als windwvangers in het polderlandschap. ook hier op de vlakten langs het riviertyje de berkel stan polupieren om de iwnd te vangen.

Route:

• Loop verder tot de Berkel een bocht naar links maakt en je rechts van het pad een boeren bedrijf ziet liggen.

Modern Boeren bedrijf Efficiente stallen met plaats voor wel 100 koeien, die in de zomer naar buiten kunnen om te grazen in de weide. Om eens iets anders te hebben :: efficiency het best groeit er gras langs de berkel. IKn vroeger tijden was de heer van landhuizen zelfstandig in de voedselproductie, idem voor zutphen en lijkt het voorkomen van gemengd bedrijf meer voor de hand te liggen. Koeien eten in de winter ook wat, nu bix en mais, vroeger hooi, van speciale hooilanden, de natste langs de rivier. Maar voor een stad als Zutphen is ook brood, dus graag nodig geweest.

Route:

• Loop door tot je links aan de overkant van de Berkel aanlegsteigers ziet liggen.

Langs de Berkel, aanleg steigers, vestibules van tuinen, enz. Het grappige aan landaschaps architectuur van zulke grote tuinen is, dat men vaak rondom het woonhuis infrastructuur aanlegt. Dan volgt een heel stuk tuin, dat langs de rivier weer afgesloten wordt met een stuk infrastructuur, zoals een kademuur met aanegsteiger / plaats om langs het water te zitten ervoor, met in het midden een trap. Bij goed ontwerp in balans: subtiel aanwezig als omlijsting van de tuin vanuit het landhuis en vanaf deze kant vanaf de berkel als stevig vormgegeven als opmaat naar het landhuis. Dit voorbeeld uitgewerkt, maar er zijn verschillende varianten van dit principe op een rijtje te vinden.

Route:

• Loop verder tot de Berkel een bocht naar links maakt.

Landschap rondom de Berkel. Tuinen van grote landhuizen aan de ene kant, agrarisch gebied aan de andere kant. De rivier met zijn begroeide oevers stroomt er vredig tussen door.

Route:

• Loop verder tot je links aan de overkant van het water een boomgaard ziet liggen.

Boomgaard Aan de overkant van de Berkel ligt een boomgaard. Hoogstam boomgaarden waren populair vanwege hun efficiente landuse: De hoge stammen droegen in de nazomer vruchten en het hele jaar door konden schapen, ganzen en ander klein vee onder de bomen grazen en schuilen voor regen of de stralende zon.

Route:

• Loop verder tot je bij een brug over de Berkel uitkomt en je een fietspad kruist.

Als sinds jaar en dag ligt deze prchtig witte burg over de berkel om het kerkpad van Warnsveld te verbinden met de omliggende landerijen.

Route:

• Neem het wandelpaadje rechts van de Berkel (met de witte brug aan je linker hand.)
• Loop een eind tussen de weilanden door langs de Berkel richting de bebouwing.
• Loop door tot voorbij de laan van populieren tot je links van het pad een bruin houten bruggetje over de Berkel ziet liggen.

Brug over de Berkel Bij het herstellen van de meander in de rivier is ook een nieuwe brug over het riviertje gelegd, speciaal voor wandelaars. De rij bomen, populieren (dacht ik) geven de oude stroomgeul aan, zij stonden eens aan de rand van de oever.

Route:

• Neem het paadje over de brug en volg het aan de overkant langs de meander in de Berkel.
• Loop door tot je bij een hek bij een uitrit uitkomt.

Herinrichting Berkel. Een aantal meanders die bij de ruilverkaveling uit de Berkel gehaald zijn, zijn hersteld recentelijk, zodat de rivier weer door het land slingert, volgens zijn oude loop. Waar mogelijk wordt de oude loop van de rivier hersteld, met oog voor zowel natuurwaarden, als waarden voor het toerisme. Ook wie wandelt langs de rivier of per kano de berkel verkent kan volop genieten van de kronkels in de rivier en op sommige punten plassen met natuurlijke oevers vol riet.

Route:

• Loop richting de provinciale weg.
• Sla rechts af en steek de Berkel met de brug over.
• Sla aan de overkant links af en steek de provinciale weg over, tot je aan het begin van een klein paadje rechts langs de Berkel staat en geniet van het uitzicht vanaf de brug.

Neem tijdens de wandeling eens de tijd om te genieten van het uitzicht vanaf de verhoging van de brug. Zie hoe de berkel traag richting het centrum van Zutphen stroomt en geniet van de rust aan de rand van de stad, als het verkeer even stilstaat voor het stoplicht.

Route:

• Neem het paadje aan de rechter kant van de berkel.
• Loop door tot je rechts van het pad een haag met haagplanten erin ziet staan.

Heg Verschillende planten komen vaak in heggen voor, hier een voorbeeld. Het zijn heesters die vaak niet groter worden dan twee meter. Hier prachtig uitgeroeid en slechts aan een kan gesnoeid. Langs de rivier??

Route:

• Loop verder tot je op een splitsing van paden bij de hoek van de ijsbaan uitkomt.

De Zutphense IJsvereniging is al 135 jaar een begrip in deze stad. In de winter wordt er met water vanuit de Berkel een prachtige ijsbaan gemaakt, die borg staat voor veel winterpret. Vrijwilligers en soms de brandweer helpen een handje om goed natuurijs te maken.
In het verleden vonden op deze ijsbaan vijf keer de Nederlandse kampioenschappen plaats.

Route:

• Neem het pad dat tussen de Berkel (links) en de ijsbaan (rechts van het pad) doorloopt.
• Loop verder tot je op een splitsing met een pad van links van over een brug uitkomt.

Tegenover de ijsbaan ligt deze fietsersbrug over de Berkel. Hoewel die brug van beton is, heeft men de brug een lichte bolling gegeven om zo bij te dragen aan het sfeerbeeld dat hele stadspark langs de Berkel kenmerkt.

Route:

• Loop een klein stukje verder over het pad langs de Berkel.
• Loop door tot je rechts van het pad over de ijsbaan heen kan kijken en aan de overkant van de ijsbaan tegen een rij huizen aankijkt.

De ijsbaan van Zutphen heeft verschillende functies. Geniet in het voorjaar van het half verwilderde weiland met z'n weidevogels. En dat midden in de stad.
Of van een winters tafereel met schaatsers als het weer eens gevroren heeft. Maar met als achtergrond steeds de karakteristieke rij huizen en een blauwe lucht erboven.

Route:

• Loop een klein stukje verder tot het paadje langs de Berkel vrolijk tussen de bomen door slingert.

Met een slingerend verhard wandelpad langs de Berkel is het een leuke wandeling door het stadspark. De combinatie van hoge boomgroepen en toch met voldoende licht op de bodem zorgen ervoor dat er in het voorjaar een rijke voorjaarsvegetatie een kans krijgt.
In de zomer is het prettig wandelen in de lichte schaduw, en in de winter kun je genieten van de vele prachtige boomsilhouetten, die dan afsteken tegen de ijzige blauwe lucht.

Route:

• Loop verder tot je rechts van het pad een bijzonder woonhuis ziet staan.

Kijk eens wat een prachtig woonhuis hier staat. De architect heeft met de bijzondere vormgeving van het huis kennelijk een handreiking willen geven aan de bewoners en voorbijgangers naar het omliggende landschap. Het is een bijzonder ontwerp, waar het prettig is naar te kijken en bij weg te dromen.

Route:

• Loop verder tot je een weg kruist, ga hier rechtdoor en blijf het pad langs de Berkel volgen.
• Kijk bij de eerste bocht naar rechts links van het pad naar het begroeide eiland in de Berkel.

Tussen 1880 en 1930 werden veel steden uitgebreid met nieuwe wijken buiten de stadsmuren. De functie van stadsmuren als verdediging van de stad was vrijwel verdwenen. De handel bleef wel in de stad gevestigd in de oude panden, maar deze beroepsgroep trok als familie graag naar de nieuwe lichte en ruim opgezette buitenwijken.
In 2006 is deze romantische rivierbocht in de Berkel opnieuw uitgebaggerd, zodat dit eiland is ontstaan. Zwanen en andere watervogels kunnen er ongestoord broeden.

Route:

• Loop verder over het pad langs de Berkel.
• Op de splitsing links aanhouden en het pad langs de Berkel blijven volgen.
• Loop door tot je links van het pad een bankje onder de bomen ziet staan.

Langs het prachtige wandelpad langs de Berkel staan er vele bankjes onder het lover. De hoge bomen langs de oever van de Berkel dragen bij aan de sfeer. De bebladerde takken buigen zich naar het water. In de leemten zie je de blauwe lucht met soms een helder zonnetje. Zo'n plek nodigt toch uit tot bijzonder taalgebruik.
Uit het woordenboek der Nederlandse taal:
Lover: gebladerte/geliefde
Loover (spelling 1884) gebladerte
Leemte: iets dat ontbreekt

Route:

• Loop verder over het pad langs de Berkel tot je rechts van het pad een grasveld ziet met daarachter (kijk naar rechtsachter) een hoogbouw pand.

Zorgorganisatie Sutfene is trots op haar nieuwbouwlocatie De Lunette tussen de imposante Coehoorn singel en de Berkel. Het huis biedt ouderen met dementie een optimale woonomgeving.
Daarnaast is een revalidatie- en reactiveringcentrum (RRC) voor mensen, die herstellende zijn van een ziekte of operatie en die zich voorbereiden op een (snelle) terugkeer naar hun oude leefsituatie. Via een gerichte behandeling, begeleiding en verzorging streven we naar verbetering van de zelfredzaamheid.

Route:

• Loop verder tot je op een splitsing met een grote weg staat en kijk naar het hoekhuis aan de overkant van de grote weg.

Het huis op de hoek van de Coehoornsingel en Jacobdamsingel behoort tot de stedelijke uitbreiding van voor 1900. Alle 49 panden aan de Coehoornsingel zijn gemeentelijke monumenten deels in Neo-renaissance stijl en een enkele in de Eclecticisme stijl. Bij de uitbreiding van handelssteden werd toen veel aandacht besteedt aan het uiterlijk van een hoekpand. Het werd gezien als het visitekaartje voor de rest van de rij huizen.

Route:

• Ga met je rug richting het hoekpand staan en volg de grote weg tot je vlak voor de brug over de Berkel rechts van de weg een klein paadje ziet lopen. (Als je schuin naar links over het viaduct heenkijkt zul je de watertoren zien staan.)

Torens bepalen het beeld van de stad Zutphen. Langs de gekromde zichtlijnen staat vaak een toren, die de aandacht trekt, net naast het midden van het blikveld.
Deze watertoren is gebouwd in 1926 toen de oude watertoren, de Drogenaptoren in de oude binnenstad niet meer voldeed. Deze toren is ontworpen door de architect Hendrik Sangster en uitgevoerd door de 'Hollandsche Maatschappij' tot het Maken van Werken in Gewapend Beton.
In de periode tussen 1880 en 1950 zijn in veel steden watertorens gebouwd om voldoende druk op de waterleidingen in de stadsuitbreidingen te houden. De watertoren is 46,2 meter hoog en heeft een waterreservoir van 600 kub.

In het onderste deel van de toren zijn in 1984 appartementen gebouwd. Het waterreservoir boven in de toren is nog steeds in gebruik.

Route:

• Neem het paadje langs het water (links van het pad) en loop door tot je voorbij een huisje (rechts van het pad) in een boomgaard staat.

In de oude stad werd elk stukje land nuttig gebruikt. Zo vast ook deze landtong tussen de Berkel en de oude stadsgracht. Met deze herplant van een ouderwetse hoogstamboomgaard met appels en peren wil men kennelijk iets van die oude binnenstedelijke sfeer terugbrengen in het stadspark.
Is bij dit project de school verderop betrokken? Of is het gemeentelijk groen nieuwe stijl?

Route:

• Loop een stukje verder tot je vlak voor de bocht in het pad rechts van het pad een uitzicht over de vijver en de huizen aan de overkant hebt.

Aan de rand van de Grote gracht zijn woonhuizen uit de jaren '30 te zien, gemengd met stadsuitbreiding van rond 1900.
Stedenbouwkundig lijkt het erop dat men zich bij het ontwerp van de stadsuitbreiding omstreeks 1900, door de bastions en oude vestingwerken liet leiden. Een rijtje woonhuizen met twee hoge hoekpanden, wordt afgewisseld met een stuk tuin en soms een hofje daartussen. Daarmee lijkt deze bebouwing toen als een bastion uit te steken in het omliggende land en de stad te verdedigen.
In de jaren '20 en '30 werd deze ruime bouwstijl kennelijk te duur en is op sommige locaties verdichting van de bebouwing toegepast.

Route:

• Loop verder en volg het pad met de bocht mee tot je bij een kinderboerderij op een splitsing van paden staat.

In 1932 heeft de gemeente Zutphen de grond verkregen voor het aanleggen van een stadspark, hertenkamp en vogelpark. Het was toen een uitgebreid park waar ook festiviteiten vaak gehouden werden. Toen het Stedelijk werd uitgebreid, bleef er maar een klein park over.
Bewoners uit de directe omgeving hebben altijd een warm hart gehad voor het park. Sinds 2006 beheert een stichting het vogelpark. Midden op het eiland staat een prachtige oude kastanje.

Route:

• Neem het pad met de kinderboerderij rechts van het pad.
• Loop door tot je op een T-splitsing uitkomt en rechts het Stedelijk Lyceum ligt.

Het Stedelijk Lyceum is gevestigd in dit nieuwbouwpand, dat zo ontworpen is dat het de contouren van de oude stadsgracht volgt. Ook de inpassing is historisch verantwoord gedaan, bijvoorbeeld met passende raampartijen. Het pand is onderdeel van een groep scholen, die van oudsher binnen de grachten van Zutphen gevestigd waren.
In 2011 is het oude pand uit de jaren '50 vervangen door deze nieuwbouw.

Route:

• Ga men je rug richting het Stedelijk Lyceum staan en loop de Isendoornstraat in, het paadje naar het stadspark aan je linker hand.
• Loop een paar meter door tot je links van de weg een oud pand ziet staan.

Dit gemeentelijk monument in Neo-renaissance stijl het Sareptahofje is met een legaat van 19.000 gulden in 1895 gesticht door de predikantsdochter Elisabeth Bax (1831 - 1917). Het was een legaat van: J.J.J. uit Overveen, een gulle gever, die zij niet kende.
Het hofje met oorspronkelijk 8 huizen was bestemd voor weduwen, die vanwege huurschuld dreigden op straat te worden gezet. Vestigingsvoorwaarde was dat de dames zich hielden aan de regels van Elisabeth. Zo mochten er op zondag geen kinderen op bezoek komen en ook mocht er ook geen water gehaald worden. Elisabeth handhaafde volstrekte strenge zondagsrust. Zelf woonde zij er tot aan haar dood in 1917.
In de Bijbelboeken Koningen 17:10-16, Lucas 4:26 wordt Elia voor water gezonden naar een weduwe in Sarefat (Sarepta) bij Sidon.
De Diaconie der Nederlands Hervormde gemeente is nu de beheerder.

Route:

• Loop verder over de weg tot je rechts van de weg een oude stadspoort ziet staan.
• Loop zoveel verder tot je door het middelste poortje heen de scene achter de stadspoort kunt zien liggen.

Als je vanuit dit punt door de middelste boog heenkijkt ziet een schouwspel van zich herhalende bruggen en balkonnetjes, die uitsteken over het water van de Berkel, net als in Venetië. Een idylle van bootjes, en bedrijvigheid. In 1888 werd de Berkelpoort uit de 14e eeuw gerestaureerd door architect P.J.H. Cuypers.
Vroeger was Zutphen omgeven door stadsmuren met enige poorten. Hier de waterpoort, die toegang gaf tot de handelshuizen langs de gracht. Handel met het achterland betekende rijkdom voor Zutphen. Ook de Berkel werd bevaren. Schepen brachten vooral hout uit het achterland naar de Hanzesteden Zutphen en Deventer.
Hoewel de bedrijvigheid veranderd is, is deze historische sfeer met enige verbeelding nog steeds te proeven.

Route:

• Loop verder tot je op een kruispunt van wegen aankomt en kijk schuin naar rechtsachter.

Vroeger was het stadje Zutphen voorzien van een gesloten ring van stadsmuren voor de verdediging van de stad. Je kunt hier nog een stuk stadsmuur bewonderen, inclusief de waterpoort.
Door toedoen van de neo-romantische architect Cuypers is dit deel van de stadsmuren gered. Hij vond omstreeks 1880 dat de stadsmuren in een toestand van verval een toevoeging aan het romantische stadsbeeld waren. Zo zijn ze bewaard gebleven.
In 1951 zijn de muren nog wat verder hersteld, zodat de oude sfeer weer zichtbaar werd.
Nu maken deze oude restanten de historische binnenstad aantrekkelijk voor toeristen.

Route:

• Neem vanaf de kruising met de Isendoornstraat, de Rijkenhage (rechts de stadsmuur).
• Passeer de stadsmuur en loop langs het pleintje (Hagepoortplein, links van de weg) met de bushalte.
• Loop door tot je rechts van de weg aan de gracht een huis ziet staan en je een pad van over een brug achter het huis kruist.

Hier vlak langs het riviertje de Berkel vind je het kantoor van de Havenmeester. Vanuit dit gebouwtje hield de havenmeester toezicht op het overladen van de goederen en keek hij of de belastingen aan de stad Zutphen betaald werden. Op die manier floreerde de handel rondom het kantoortje.
Tegenwoordig kun je er fluisterboten huren? voor een tocht door de grachten van Zutphen of over het riviertje de Berkel.

Route:

• Ga met je rug naar het havenmeesters kantoor staan en loop een stukje richting de bushalte.
• Sla vervolgens rechts af, rechts langs het pleintje langs de huizen richting het centrum.
• Blijf op de hoek van het pleintje staan, bij een wit pand (rechts).

In de voormalige Baptistenkerk uit 1878 aan het Hagepoortplein 4 was vroeger het Leger des Heils gevestigd. Ook de dienstwoning (1912) ernaast is een monument.
De bouwstijl van dit gemeentelijk monument noemt men wel de Waterstaatsstijl. Het lijkt erg op wat je veel ziet bij de boerderijen in de Ooijpolder bij Nijmegen. Men slooft zich uit met baksteen fraaie versieren in te metselen. Door het geheel wit te pleisteren is dit detail verloren gegaan. Wel draagt het witte gebouw bij tot het rustige stadsbeeld van het Hagenpoortplein.

Route:

• Loop het straatje in met het witte pand aan je rechter hand.
• Loop door tot je een andere straat kruist en links van de weg le Rideau gevestigd is.

Le Rideau: wie had er een gotisch pand met een toren? Nazoeken, historie pand le rideau?

Route:

• Sla rechts af bij le Rideau en sla na een paar meter links af de Agnietensteeg in.
• Loop door tot je op een pleintje uitkomt.

Plein Agnietensteeg. Een van de vele hofjes en pleintjes in het oude stadscentrum van Zutphen is te vinden in de Agnietensteeg. Een aantal bomen zorgen voor de aankleding en aan het pleintje is ook nog een winkeltje gevestigd.

Route:

• Loop verder het steegje in en kijk omhoog naar de bogen tussen de huizen.

Bogen Agnietensteeg: de Huizen van de agnietensteeg staan op de klei gronden langs de rivier de berkel. Er vindt hier al eeuwen bewoning plaats en iedere keer verhoogt dat het straatniveau. Met deze ondergrond zakken oude panden soms scheef. Verderop in de straat steunen ze op elkaar, hier zijn er boog constructies tussen gemaakt om ervoor te zorgen dat ze stevig staan.

Route:

• Loop de Agnietensteeg uit tot je op een samenkomst van winkelstraten uitkomt.

Koopmanshuizen met opslag zolder en hijshaak. De goederen werden bij de haven door havenarbeiders overgeladen op karren, en opgeslagen op de zolders van pakhuizen, lekker hoog en droog en vrij van muizen. Tegenwoordig in gebruik als cafe.

Route:

• Neem de winkelstraat (Beukerstraat) met de koopmanshuizen aan de rechter kant.
• Loop verder tot je aan je rechter hand een winkelplein ziet liggen (Schupstoel).

Te klein voor de grote markt, maar het lijkt een historisch plein en dan is de kans groot dat het een functie had zoals bijvoorbeeld veemarkt. Even opzoeken op google hoe het heet. Tegenwoordig vind je er winkels als de bart smit. (De straat schijnt de Schupstuhl te heten, maja... Het was een binnenhaven aan de stadsgracht met pakhuizen getuige ook de gewelvenkelder in 1 van de panden.)

Route:

• Loop nog ongeveer 35 meter door tot de winkelstraat (Beukerstraat) de Armenhage en de Bornhovestraat kruist.

Hoekpand aan de oude wand, een straat die zo heet omdat die de contouren van de oude stdsmuur nog in het binnenstedelijk landschap weergeeft. twee bouwlagen prachtig hoekpand.

Route:

• Loop richting de Laarstraat (Voetgangerszone van het winkelgebied in de rug).
• Loop door tot je de Paadenwal en de boompjeswal kruist.

Pleintje einde Laarstraat, vol met gezellige horeca. Zorgt voor aansluiting van de binnenstad op het nieuwe winkelcentrum. Je kunt hier goed zien hoe de oude dichte bebouwing van de historsiche binnenstad overgaat in een hoofdstraat die het centrum met elders verbindt met panden van een later datum, van na de val van de stadsmuren.

Route:

• Neem de boompjeswal en loop door tot je rechts na een haag een hoekpand ziet liggen.

Hoekpand. (Vestibules naar buiten de stad...) Hoekpand in de architectuur van de fin de siecle. Aan de schuinekan van de hoek kun je echt zien dat het een hoekpand is. Nu zit er een tuin tussen de twee hoekpanden. Dat kan ooit een steeg of openbaar zichbare tuin geweest zijn. In de tijd dat dit pand bewoud werd werden de oude binnenstedelijke stadsmuren, met hun bastions afgebouwd. Aan dit pand is te zien dat de normen en waarden van die tijd, zoals vrij burgerschap de taak van de bastions overnamen. De combinaties van panden steken als een bastion uit de stad om de ommelanden te overzien.

Route:

• Loop verder tot het pand rechts van de weg met een balkonnetje en kijk naar de voordeur, het portiek en de raamindeling.

Jugenstilpand. vrivole bogen, en veel aandacht voor bloemen en natuurlijke vormgeving. Gebouwd in de tijd van het positivisme in de periode voor de eerste wereldoorlog.

Route:

• Loop nog een stukje verder en kijk naar het pand rechts.

Art Deco pand in stijl van de Amsterdamse school. Na de eerste werled oorlog volgde er een tijd van bezinning; in de architectuur is dat terug te vinden een een sober maar krachtig gebruik van rechte en strakke lijnen. Grote vraag is of hier een leegte / tuin / steegje is opgevuld o.i.d. Dat een ouder pand verdwenen is, van het type hoekpand even verderop en dit gebouw daarvoor in de plaats gekomen is.

Route:

• Loop verder tot je rechts een steegje ziet liggen.

Nieuw knooppunt aan het einde van een van de vele steegjes die het oude stadscentrum van Zupthen rijk is. Een strakke vormgeving met leibomen deelt de ruimte in.

Route:

• Neem de Oskam steeg tussen de bebouwing door
• en loop tot ongeveer halverwege.

Oskam steeg, gezellig met oude leibomen, en bloemborders die gedurende het seizoen bloeien. Er schijnt ooknog in 1 van de panden een oude stadstoren verwerkt te zitten, nakijken.

Route:

• Loop de steeg uit en loop verder naar het hek van de Oude Bornhof schuin links tegenover de Oskam steeg.

Nieuw knooppunt.

Route:

• Loop door de poort van de oude Bornhof tot je op een pleintje staat.

Pleintje Oude Bornhof. Binnenpleintje in het centrum van de stad. oase van rust voor de drukke binnenstad. Er staat een beeld op.

Route:

• Loop over het pleintje, het steegje aan de andere kant in en kijk naar de decoraties boven de deuren.

Boven de deur, raam voorzien van een geitijzer.

Route:

• Loop een stukje verder en bekijk het steegje, met zijn vele binnentuintjes.

Bornsesteeg, huizenb aan twee kanten, hoge huizen, de randen van de weg afgewerkt met bloeiende struiken.

Route:

• Loop door de poort tot je op het marktplein staat en bekijk deze.

De ingang tot de oude bornbhof in Zupthen is een markant punt aan de Houtmarkt.

Route:

• Ga recht voor de ingang van de Bornhof staan, met je rug naar de markt en sla rechts af.
• Loop door tot de weg aan het einde van de markt naar links buigt en rechts een klein pleintje is.
• Wie schuin omhoog over het pleintje (rechts) kijkt, ziet de kerktoren van Zutphen boven alles uitsteken.

Doorzicht op de kerktoren. Wie ovre het pleinetje lang de proosdij heenkijkt heeft een prachtig gezicht op de toren van de st. walburigskerk van zutphen.

Route:

• Blijf op min of meer hetzelfde punt staan en kijk naar de ingang van de Drogenappensteeg links naast het historische gebouw.

Ingang van de Droge Nappensteeg is vernoemd naar een stadsmuzikant Thonis van Grol. Deze stadsmuzikant, bijgenaamd Tonis Drogenap, woonde en werkte in Zutphen rond 1555. Waarschijnlijk kreeg hij zijn bijnaam omdat hij weinig geld had, en zijn drinkbeker tevens zijn bedelnap, vrijwel altijd leeg was.

Route:

• Loop een paar meter de over de houtmarkt en houdt links aan een zijpleintje in, richting de grote kerktoren.
• Loop door tot op het zijpleintje en kijk een aantal meter voor het steegje rechts van het pad naar het motief in de stenen.

Pleintje van kinderkopjes. Let eens op het motief van de stenen in het pleintje en de entourage van de torens achter het pleintje. Bouwen op het gevoel en op het zicht zoals dat vroeger ging, levert een bijzonder stadsbeeld op.

Route:

• Loop een paar meter verder en kijk naar het witte huis link van het pad vlak voordat je het steegje ingaat.

Proosdij

Route:

• Loop verder tot aan het einde van de Proosdijsteeg.

Steeg. Opvallend aan middeleeuwse statdscentra zijn de vele kleine straatjes en steegjes, zoals hier.

Route:

• Loop verder tot je links van de weg de achterkant van de kerk ziet liggen.

Straalkapel. Doel van een gotische kathedraal met een hoog middenschip en een zo licht mogelijke bouwwijze is om licht in de kerk te brengen. Door de grote ramen achter het koor van de kerk straalt de oosteroachtendzon de kerk binnnen en benadrukt de mystieke sfeer en de constructie van het bouwwerk die ten hemel reist.

Route:

• Loop verder tot je rechts van de weg de ingang van een wit gebouw ziet liggen.

... Gebouw. Opvallend aan het gebouw is dat het gebouwd is in de stijl van de renaiccance. Symmetrisch met een timpaan boven de ingang.

Route:

• Loop verder tot je links om de hoek een zijportaal van een kerk ziet liggen.

Lang niet altijd was het zo dat een gotisch bouwwerk zoals deze kerk gebouwd werd via een vooraf uitgewerkt bouwplan. Dat was veel te duur. Het zijportaal van deze kerk is, prachtig gotisch uitgevoerd. Een schril contrast vergeleken met de strakke baksteen architectuur die de toren hooghoudt en waar de hoofdingang zich bevindt. Soms had dat als reden dat koningen, regenten of andere adel via de zijkant en hun eigen portaal de kerk betraden en verlieten. Soms ook is de reden te vinden in snelle en praktische herbouw na oorlogen of stadsbrand.

Route:

• Loop verder tot je voorbij het Gravenhof aan de rand van het plein voor de grote kerk een weg richting het centrum kruist.

Nieuw knooppunt. In strakke witte vormgeving. Schijnt een museum te zijn, maar heb het nog niet opgen aangedtroffen.

Route:

• Neem de weg links naast het Gravenhof (Korte Hofstraat) en vrijwel meteen zie je links het gemeentehuis.

Gemeentehuis, gebouwd met het oog op de milliumwissel, als onderdeel van een plan om het oude stadscentrum te revitaliseren. Een vitale en eigentijdse gemeet een eigentijdse regie over een schitterend en tot de verbeelding sprekend oud stadscentrum.

Route:

• Loop verder over de weg tussen het gemeentehuis en het gravenhof door tot je rechts van de weg een baksteen pand ziet liggen.

Monumentaal pand, zie ook het anwb bordje naast de deur.

Route:

• Loop door tot je rechts de Raadhuissteeg kruist.

Nieuw knooppunt. Stedebouwkundig is het zo dat ... Ook in latere stedebouwkundige uitbreidingen van de stad is daarmee rekening gehouden. Vaak vind je een toren of een ander landmark aan het einde van een straat of zichtlijn. Soms rechts soms links, met de oude steegjes ziet het er gezellig uit.

Route:

• Loop de straat tussen de ijssalon en het oude gemeente huis in.
• Loop door tot je vanaf links de raadhuisstraat kruist.

Nieuw knooppunt. Oude raadhuis met toren aan de markt. Te zien is dat zuthpen een centrum van de handel was. Niet zo rijk als de gemeentehuizen (maar zo heeft dat niet: lakenhallen??) in vlaanderen, maar toch een imposant gebouw om mee te doen aan de hanze. Direct naast het stadshuis vind je de waag, ook een teken van handel.

Route:

• Neem vanaf de Groenmarkt de straat recht tegen over het oude burgerhuis (Korte Hofstraat) richting het station.
• Loop door tot waar deze een haakse bocht naar rechts maakt en overgaaat in de Turfmarkt en kijk achterom.

Nauwe straatjes, maar steeds een ander uitzicht aan het einde vna het straatje. Deze contractuei dat een steegje of straatje een uitzicht op een landmark heeft komt ook in later stedebouwkundigontwerp vorr. Ook in later stedebouwkundig ontwerp gehandhaafd.

Route:

• Loop verder tot je op een vijfsprong van wegen aankomt bij de ingang van de rosmolensteeg.

Nieuw knooppunt. Je staat op een kruispunt van straten in het oude stadscentrum van zutphen. Eén van de wegen die samenkomen, valt op, doordat deze komt vanuit een tunneltje in een wit historisch pand.

Route:

• Neem het voetpad door het tunneltje en loop door tot je op een pleintje tussen de huizen staat.

Rosmolensteeg, hofje met binnentuin. Een van de vele hofjes in de binnenstad van Zutphen. (Hoe kan het dat dit het agnietenhof heet, naar mijn idee? En het pand waar je op uitkijkt waar het museum inzit heet het broederenklooser.)

Route:

• Loop door tot in het tunneltje en kijk eens achterom hoe de zonnestralen door het tunneltje komen.

Tunneltje: in een druk bebouwde stad als zutphen telde elke plaats. Zo werd dus ook boven steegjes gewoond en gebouwd. Geniet van het spel van licht als de zon het binnenhofje bestrijkt. Bij de ehrbouw van delen van Zutphen is een deel van de oude sfeer in het centrum bewaard gebleven (sfeer gehandhaafd). Zo ook deze ingang van de Rosmolensteeg. Het aangrenzende pand is over het steegje heengebouwd, waardoor je alleen via een tunneltje de Rosmolensteeg door kunt. Geniet in het vroege voorjaar van de eerste zonnestralen die je door het tunnetlje tegemoed komen en op warme herfstdagen van het laatse zonnetje voor de winter.

Route:

• Loop het steegje uit via het tunneltje en kijk achterom, naar het pand.

De Rosmolensteeg verwijst naar een rosmolen, die hier ooit stond. In deze molen werden de maalstenen in beweging gebracht . Wat ook kon was een paard inspannen en daarmee de molenstenen in gang brengen.

Route:

• Als je voor het pand gaat staan, vind je rechts naast het pand met het tunneltje erin het Stedelijk Museum.

De 'Oudheidkamer van Zutphen en de Graafschap' opgericht in 1877 door de gemeentesecretaris baron L.A.F.J. van Heeckeren, heeft de aanzet gegeven tot de stichting van het Stedelijk Museum in 1903. Toen bestond de collectie uit ongeveer 500 voorwerpen.
Sinds 1954 is het museum gevestigd in het dormitorium (slaapzaal) en het refectorium (eetzaal) van een Dominicaner klooster dat vanaf eind 13e eeuw op deze plaats stond.
In de voormalige kloosterkerk (Broederenkerk) was sinds 1983 de openbare bibliotheek gevestigd. Recent zijn er plannen het museum te verplaatsen in 2016. Voor de historische panden wordt een nieuwe bestemming gezocht.

In het Stedelijk Museum kun je kennis maken met wisselende tentoonstellingen moderne kunst. Ook is er aandacht voor de rijke geschiedenis van de stad Zutphen.

Route:

• Loop met het Stedelijk Museum in je rug, rechts langs de snackbar en bootverhuur tot je op een pleintje met een kunstwerk er midden op komt.

Het gedeelte van Zutphen rondom het station werd in de Tweede wereldoorlog zwaar beschadigd door een bombardement. gelukkig bleef het oude centrum onbeschadigd, Na de oorlog is hier aan het plein dat de verbinding vormt tussen het oude en het nieuwe Zutphen veel nieuw gebouwd. De nieuwbouw uit de jaren '50 levert grotere winkelpanden dan die in het historische centrum, zodat hier grote winkelketens gevestigd zijn.
Het kunstwerk 'Samenspanning van elementen' is van de Nederlandse kunstenaar Marius van Beek (Utrecht 1921-2003).

Route:

• Neem de Molengracht, met de C&A links van de weg en de supersnack rechts en loop door tot je links na de supersnack de bootverhuur ziet liggen.

Wie wil genieten van de oude stad Zutphen en deze eens vanuit de oude stadsgrachten bekijken, boek dan een rondvaart per fluisterboot door de grachten van Zutphen. Je kunt ook een kanotocht over het riviertje de Berkel maken, door het omliggende land van Zutphen.
http://www.fluisterboot-zutphen.nl/

Route:

• Neem de boulevard richting het station (rechts af) en loop een klein stukje door tot je links van de weg een gebouw met een glazen toren ziet staan.

Op het eind van de allee die het station met de oude binnenstad verbindt staat dit opmerkerlijke gebouw uit de werderopbouw periode. Opvallend is het open trapportaal vormgegeven als een toren. Dat doet vermoeden dat het gebouw misschien wel in gebruik geweest is als gemeentehuis.

Route:

• Loop verder tot je aan het einde van de stationsstraat een andere weg kruist, bij de stoplichten voor het station.

Vanaf het station in Zutphen loopt een brede straat richting het centrum van de stad. Een aantal jaren terug is het plein voor het station opnieuw ingericht, waarbij er ook fietsenkelder is aangelegd. Toen is ook de beplanting met rozen van het stationsplein aangepast aan de monumentale status van het station. Opnieuw ingericht als toegangsweg voor langzame verkeer richting de oude binnenstad van Zutphen is het een geslaagd stedenbouwkundig project.

Route:

• Steek met de stoplichten over en loop langs de fietsenkelder richting de stationshal.
• Loop door tot je voor het station staat. (Links van de stationshal vertrekken de bussen.)

Na de Tweede Wereldoorlog was veel van de infrastructuur van de spoorwegen vernield. Voor de wederopbouw konden de architecten kiezen uit een aantal standaard panelen om de nieuwbouw als Lego voor vakmensen mee in elkaar te zetten. Vele stations van architect Schelling in Nederland werden op deze manier hersteld. De paneelbouw met grindbetonplaat, was lange tijd het keurmerk van de Nederlandse Spoorwegen.
Het station van Zutphen heeft nog veel van deze naoorlogse kenmerken en is in 2007 door Minister Plasterk voorgedragen als wederopbouwmonument.

Deze pagina voldoet aan de volgende internet standarden van het W3 Consortium (W3C).

• Home
• Nieuws
• Wandelingen
• Achtergrond informatie over dit project
• Technische achtergronden
• Contact informatie
• Links

• Index: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

• Wandel ook in: Warnsveld, Zutphen, Eefde. Meer wandelingen.