De brink rondom de kerkjes van Beek Ubbergen is voorzien van panden die vroeger een winkelfunctie hadden. Het bouwen van woonwijken op de Heuvels rondom Berg en Dal vraag een bijzonder patroon van straten. Het doet een beetje buitenlands aan. Langs de rand van het Keteldal zijn een aantal fraaie vrijstaande huizen gebouwd. Bovenaan in het Keteldal staat een opmerkelijke wegwijzer. Midden in het bos bij Berg en Dal staat een wegwijzer om de weg te wijzen naar de Duivelsberg en Berg en Dal. Het keteldal is bebouwd.
De Bartholomeus kerk werd rond 1825-1826 gebouwd en daarna nog eens ingrijpend verbouwd in 1891. De baksteen vormgeving en het vakmanschap dat de bouw tentoonspreidt is kenmerkend voor de bouwstijl van die periode. Na de Tweede Wereld oorlog is het interieur zo goed mogelijk hersteld met meubilair uit andere kerken.
Heeft de Bartholomeus Kerk tegenwoordig een andere bestemming? In dit "juweeltje van Beek" trouwen jaarlijks veel aanstaande bruidsparen, zijn er exposities en worden er concerten gegeven. Ook worden er familiebijeenkomsten zoals dopen en begrafenissen en uitvaartplechtigheden gehouden.
Route:
Loop vanaf de parkeerplaats de weg direct rechts naast de parkeerplaats naar beneden tot je bij Sous les Eglises staat.
Hotel Sous les Eglises
Hier op de Oude Rijksstraatweg, de weg waar vroeger alle verkeer door Ubbergen door kwam, ligt een knooppunt van ons routenetwerk bij Hotel Sous les Eglises. Vanuit dit punt kun je verschillende wandelingen zelf samenstellen met onze route planner.
Route:
Neem de Rijksstraatweg met de kerk rechts van de weg en even later Hotel 't Spijker links van de weg.
Loop door tot je na het hotel op een kruispunt staat.
Beeld van een Wasvrouw
In het centrum van Beek-ubbergen staat dit beeld van een wasvrouw tegenover Hotel 't Spijker. Veel mensen vonden werk in de talrijke wasserijen vanwege het schone beekwater. Het schone koele bronwater was een van de bronnen van inkomsten voor de toeristische sector. Het wassen van het linnengoed van de hotels, de vele pensions en de buitens bracht vooral vrouwen werk.
Route:
Neem vanaf het kruispunt bij Hotel 't Spijker de Rijksstraatweg met het hotel aan je linker hand.
Loop een stukje door tot je rechts van de weg een elektriciteitsgebouw zit liggen.
Dalstation van de tram
Tot aan de Tweede Wereldoorlog reed de Nijmeegse elektrische tram via Ubbergen naar Berg en Dal.
Hier vind je nog het dalstation voor het gebouw voor de elektriciteitsvoorziening van dit traject, gebouwd in de Jugendstil stijl van rond 1900.
Voor het beklimmen van de heuvels had de tram extra veel elektriciteit nodig, vandaar dat ook in Ubbergen een dalstation nodig was, onder aan de weg naar Berg en Dal. De tram reed in langzame bochten de heuvel op om aan het einde van elk recht stuk met een lus hoogte te winnen.
In het gebouw stonden transformatoren en kwikdamp gelijkrichters. Onduidelijk is of deze altijd achter de grote ramen gestaan hebben, omdat deze een fel wit licht verspreiden. Heeft iemand hier historische informatie over?
Route:
Neem de onderste weg (Rijksstraatweg) in oostelijke richting.
Loop door tot je rechts van de weg een klein huisje ziet staan.
ANWB kantoor (monument)
Omstreeks 1950 kwam het toerisme in Nederland op gang. De Nederlanders hadden vrij e tijd. Op de vrije zondag trok men er massaal op uit. De ANWB (Algemene Nederlandsche Wielrijders-Bond, opgericht in 1883, nu de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB) opende die jaren na de oorlog op verschillende plaatsten in Nederland kleine kantoortjes, zoals hier in het voormalige tramhuisje om de toerist te voorzien van gratis informatie.
Het grappige aan dit gebouw is dat het zowel langs de weg de helling op staat als langs de hoofdweg richting de landsgrens met Duitsland. een tramhuisje met twee wachtruimtes.
Route:
Loop verder tot je uitkomt bij een weg van rechts van de heuvel (Keteldal).
Voormalig winkelpand aan de Rijksstraatweg
Het huis lijkt een voormalig dubbel winkelpand. Het knooppunt is nodig voor de uitbreiding van een of meerdere routes langs de vele historische rijks- en gemeentelijke monumenten van de dorpen Beek en Ubbergen.
Heeft iemand meer informatie over de historie en de bewoners van dit gebouw?
Route:
Neem vanaf de T-splitsing het pad dat omhoog loopt door het Keteldal.
Loop een eind door tot je bij een weiland en de laatste huizen bij een splitsing met een pad van links uitkomt.
Toerisme in het Keteldal
De smalle uitgesleten dalen, zoals dit Keteldal waren geliefd als woonplek voor de gegoede burgerrij die graag buiten wilde wonen. Je ziet hier aan dit Keteldal dan ook vele mooie villa's en de voormalige pensions staan.
Begin van de vorige eeuw kwam het toerisme ook in deze regio op gang. Mensen verhuurden een deel van hun huis aan zomergasten, die hier graag vakantie hielden.
Route:
Neem vanaf de splitsing het kleine paadje dat langs de rand van het weiland loopt.
Volg het paadje de trappetjes omhoog.
Loop door tot je op een splitsing van paden bij een bankje met mooi uitzicht uitkomt.
Knooppunt Vossenberg
Er liggen vele paden en paadjes over de stuwwal. Vaak volgen deze paden de hoogtelijnen, zodat je wat gemakkelijker loopt, als je eenmaal de stuwwal hebt beklommen. Met onze routes proberen we een wandeling samen te stellen waarin informatie uit diverse bronnen is verwerkt.
Route:
Ga met je rug richting het bankje staan en neem het pad dat rechts om de hoek door een kloof de helling omhoog loopt.
Loop door tot je op een splitsing van paden bij een bankje uitkomt.
Bankje op Landgoed De Vossenberg
Het heuvelachtig landschap had ook al aan het begin van de vorige eeuw een grote aantrekkingskracht op de gegoede burgerij. ook zij genoten van het uitzicht naar beide kanten over de Betuwe. Enkelen kozen voor het buiten wonen, soms alleen in de zomer. Zo zijn hier net als in Oosterbeek diverse landgoederen ontstaan op de stuwwal, zoals dit landgoed De Vossenberg.
Route:
Neem vanaf het bankje het pad in noord-oostelijke richting. (Dit is een pad met witte paaltjes, dat half verhard is.)
Loop rechtdoor bij een splitsing met een pad van rechts met een trappetje.
Loop door tot je opnieuw bij een splitsing met een pad van rechts uitkomt.
Knooppunt met informatie bord
Voor het plaatsen van informatie borden hoef je niet altijd een paal in de grond te slaan. In de achtertuin van het infocentrum voor het Nederlands Cultuurlandschap kent men creatieve oplossingen.
Route:
Neem het pad vanaf de T-splitsing dat door de poot van de T het dal inloopt.
Loop een klein eindje door tot je links van het pad een straatnaambordje ziet staan.
Laantje van Piet van Rossum
Midden in het bos staat dit straatnaam bordje voor Piet van Rossum. Weet iemand iets over de historie van deze plek en waarom Piet van Rossum juist hier een straatbordje gekregen heeft.
Route:
Blijf het pad volgen het dal in tot je vlak na een boerderij op een splitsing met een paadje van rechts langs de rand van een akker uitkomt.
Boerderij Filosofendal
Boven aan in het Filosofendal vind je deze witte boerderij. Hij is thans in gebruik als vakantie woning. Wie weet iets over de geschiedenis van deze oude hofstede?
Route:
Neem het kleine paadje dat langs de akker het bos inloopt.
Loop door tot je op een splitsing van paden bij een wegwijzer uitkomt.
Loop naar de wegwijzer toe.
Wegwijzer
Deze wegwijzer staat vlak bij een beekje dat naar benden richting de Waal stroomt. Hij wijst wandelaars al vele jaren de weg richting Berg en Dal en naar de Duivelsberg.
Route:
Loop vanaf de wegwijzer het trapje omhoog en sla bovenaan rechts af.
Blijf het pad volgen tot je rechts naast het pad een kloof ziet liggen.
Holle weg
Het landschap rond de Duivelsberg was als sinds de Romeinen van strategisch belang. Oude en nieuwe wegen liggen er in dit gebied. Soms zijn ze met een stenen verharding.
Vaak liggen ze in de door het water uitgesleten dalen, zoals hier bij deze holle weg.
Route:
Loop door tot je links naast het pad een groene plek beneden in het beekdal ziet liggen.
Vochtige plek in beekdal
Als je op deze plek naar beneden kijkt zie je op de bodem van het dal een beekje stromen. Soms is dit alleen maar een vochtige plek, soms stroomt er echt water. In miniatuur zie je hier hoe de beek de kanten van het dit kleine dal uitslijt. De relatief vlakke bodem is een verzamelplaats van water met zandresten van hogerop van de helling.
Planten van het vochtige milieu groeien hier graag.
Route:
Loop door tot het pad een bocht maakt en je aan je linker hand een open plek ziet.
Adelaarsvaren
Op deze open plek in het bos, je ziet meteen dat er adelaarsvarens staan. Adelaarsvaren wijzen er op dat er in dit gebied al lang bos is geweest.
In het voorjaar komen de groene opgerolde bladeren tevoorschijn; de hele zomer is er een dicht dek van varenbladen. In de herfst sterven de takken af. In de ondergrondse wortelstokken wordt veel zetmeel opgeslagen als reserve voedsel, zodat deze in het vroege voorjaar kunnen uitlopen.
Route:
Blijf het pad volgen tot je bovenaan de heuvel bij een hek en op een T-splitsing met een breed pad uitkomt.
Heuvelachtig landschap
Je kunt hier duidelijk zien dat Berg en Dal op de stuwwal ligt. De paden lopen steil naar beneden het dal in. De dalen zijn in de loop van vele millennia uitgesleten door het regenwater.
Route:
Ga met je rug richting het bos staan en neem het rechter pad langs de huizen.
Loop door tot bij een hek uitkomt en neem het pad het bos in.
Loop een paar meter door tot je op een splitsing met een pad het dal in uitkomt.
Toegang bossen Duivelsberg
Vanaf hier heb je een geode toegang tot de bossen Duivelsberg Wylerberg en Vossenberg.
Er zijn verschillende rondwandelingen mogelijk.
Route:
Neem vanaf de splitsing van paden het pad dat steil naar beneden het dal inloopt.
Blijf het pad naar beneden het dal in volgen.
Loop door tot het pad langs de rand van een weiland loopt en je op een splitsing van paden uitkomt.
Uitzicht vanuit Keteldal
Hier bovenaan het Keteldal heb je op dit knooppunt opnieuw een prachtig uitzicht over het Rijn(Waal)dal. Stel je eens voor hoe prachtig het zal zijn hier een huis op de helling te hebben en het hele jaar door van dit prachtige uitzicht te genieten.
Ook de schilders van de Haagse School hielden van dit landschap. Verscheidene plekjes in de dorpen onderaan de stuwwal werden door hen aan het begin van de vorige eeuw vastgelegd.
Route:
Neem het pad dat langs het weiland de heuvel afloopt.
Loop door tot je links van het pad een wegwijzer ziet staan.
Vriendschaps wegwijzer
Deze historische wegwijzer uit 1909 in het Keteldal verwijst naar de geschiedenis van dit gebied. De grens met Duitsland is door annexatie van Nederland na de oorlog een stuk verder richting Duitsland verlegd. In 1963 vond hier de laatste grensherziening plaats. Op de achterzijde van de wijzer staat de spreuk: "Laat vriendschap helen, wat grenzen delen".
In 2002 werd deze wegwijzer voor het laatst gerestaureerd. Op oude ansichtkaarten kun je zien hoe deze er vroeger uitzag.
Route:
Neem het kleine paadje langs de wegwijzer het bos in.
Loop door tot je bij de asfaltweg uitkomt en sla rechts af.
Bekijk de verschillende bouwstijlen van de huizen langs de weg terwijl je naar beneden loopt.
Huizen langs de Van Randwijckweg
De woonhuizen langs de Van Randwijckwegweg hebben een architectuur, die kenmerkend is voor de periode van voor en van na de Tweede Wereldoorlog.
Wie omhoog of naar beneden loopt langs deze weg kan zien hoe van de visie van de verschillende architecten door de jaren heen op landhuizen en vrijstaande villa's is veranderd. Je kunt aan de buitenzijde al zien, hoe met de tijd de idealen voor wonen veranderen en de technische mogelijkheden zich uitbreiden. De opdrachtgevers Krijgen hierdoor heel verschillende huizen.
Route:
Loop verder naar beneden.
Loop verder tot de weg een Y-splitsing maakt met een kromme weg naar links.
Y-splitsing
Opvallend voor deze wijk is dat de stedebouwkundige planning ervan rekening heeft gehouden met hoogteverschillen in het landschap. Wegen kronkelen langs de contouren van de helling en de plaats van de huizen is zodanig dat bewoners allemaal een goed en vrij uitzicht hebben op het dal. Daarmee lijkt deze planning op die in het buitenland, bijvoorbeeld zoals die wordt toegepast in de buitenwijken van Duitse dorpen en steden.
Route:
Neem de weg die vanaf de Y-splisting het bos en de villawijk inloopt (Oude bosweg).
Rechtdoor bij het bospad (links van de weg).
Loop steil naar beneden, tot je op een T-splting uitkomt, sla hier rechts af.
Loop een stukje verder en geniet van het uitzicht voor je.
Dorpsstraat Beek
De Dorpsstraat van Beek heeft nog steeds een vergezicht op de Bartelomus kerk van Beek Ubbergen.
Het was vroeger een Rijksstraatweg naar Kleef. Bij de oude ansichtenkaarten verzameling van Beek, kun je zien hoe omstreeks 1930 hier het een drukte van belang was, met voetgangers, personen op de fiets, een heel enkele auto, en zo af en toe een paard en wagen.
Route:
Loop door tot je bij de fontein op het dorpsplein staat.
Dorpsplein van Ubbergen
Vanaf het dorpsplein zijn er verschillende wandelroutes. Let wel op waar je je meegebrachte auto parkeert als je van hieruit gaat wandelen.
Het Dorpsplein is erg gezellig met twee kerken, verschillende hotels, café's en restaurants en natuurlijk vele zonnige terrasjes. Enkele nostaligische winkelpanden uit de jaren '50 nodigen uit tot shoppen.
Route:
Loop verder de heuvel omhoog via de Nieuwe Holleweg.
Bekijk de winkelpanden links van de weg.
Winkels aan het dorpsplein
Aan het dorpsplein, in dit geval rondom de kerk, zijn van oudsher de winkels te vinden.
Deze diversiteit van winkels van kleine zelfstandigen, bepaalden de sfeer van deze dorpsgemeenschap vanaf de jaren '30 tot in de jaren '70. Het was kenmerkend voor veel dorpen en stadjes in Nederland. Hier zijn er naast de grote winkelketens nog enkele in gebruik. De ondernemers hebben veel lekkers te bieden, ook streek producten, zeker voor een vermoeide wandelaar.
Route:
Loop verder tot je rechts van de weg een Kerkje ziet liggen.
Oude Kerk
De Oude Kerk van Ubbergen behoort tot de protestantse gemeente van Ubbergen. Op deze plaats werd kort voor 1300 de eerste kerk al gebouwd zo blijkt uit de archieven.In de Tweede Wereldoorlog werd de kerk ernstig beschadigd. Nadien werd deze kerk met buitenlandse steun herbouwd naar de bouwplannen van rond 1450.
Route:
Loop verder tot je op het kruispunt tussen de kerkjes in staat en kijk links naar boven.
Eetcafé de Witte
Aan een gastvrij dorpsplein zit altijd een goed café. Naast de kerk is er vrijwel altijd een dorpskroeg. Tegenwoordig is de horeca steeds vaker een eetgelegenheid dan een plaats waar alleen sterke drank wordt verstrekt. De tijden veranderen, de ondernemers veranderen mee met de wensen van de klanten.
Maar het oude spreekwoord blijft gelden:
Welk gastvrij dorp kan zonder een café naast de kerk?
Route:
Sla rechts af voor de kerk en loop door tot je op een T-splitsing met een weg van links staat bij de ingang van een parkeerplaats.
Bartholomeus kerk
De Bartholomeus kerk werd rond 1825-1826 gebouwd en daarna nog eens ingrijpend verbouwd in 1891. De baksteen vormgeving en het vakmanschap dat de bouw tentoonspreidt is kenmerkend voor de bouwstijl van die periode. Na de Tweede Wereld oorlog is het interieur zo goed mogelijk hersteld met meubilair uit andere kerken.
Heeft de Bartholomeus Kerk tegenwoordig een andere bestemming? In dit "juweeltje van Beek" trouwen jaarlijks veel aanstaande bruidsparen, zijn er exposities en worden er concerten gegeven. Ook worden er familiebijeenkomsten zoals dopen en begrafenissen en uitvaartplechtigheden gehouden.
