Onder aan de Elyseese Velden vind je de Rozet. Het huis aan huis blad in Beek Ubbergen heet nog steeds de Rozet, naar dit gebouw. Geniet van het agrarische landschap onder aan de Boterberg met zijn afwisselende geslotenheid en open vergezichten. De heuvels rondom Berg en Dal bieden vele verschillende uitzichten, zoals een doorzicht richting de uiterwaarden van de Waal of een mooi doorzicht op de Refter. De heuvels rondom Berg en Dal zijn al sinds jaar en dag bekend bij toeristen en dagjesmensen. Door het internationaler worden van het toerisme verdween de drukte, terwijl de schoonheid van het landschap bleef. Maak een wandeling langs de rand van de Stollenberg, volg het smalle paadje langs de contouren van machtige heuvels. Geniet ook van het uitzicht vanaf de Boterberg. De heuvels rondom berg en dal kunnen soms steil zijn. Het zand van de heuvels wordt stevig vastgehouden door boomwortels die soms zichtbaar zijn.
Geschikt als startpunt voor diverse wandelingen over de Elysese Velden met prachtige uitzichten over de Betuwe.
Geschikt als startpunt van een stevige wandeling ook met de auto, hoewel er plaats is voor maximaal zes auto's op de parkeervakken langs de Rijksstraatweg. Het is dus handiger met het openbaar vervoer te komen.
Route:
Neem het pad dat tussen het bos en de huizen omhoog loopt.
Loop verder tot je rechts van het pad het laatste witte gebouw ziet staan.
De Rozet
De Rozet is de huis-aan-huis krant voor de inwoners van Ubbergen, Beek, Ooij, Persingen, Erlecom, Leuth, Kekerdom, Millingen aan de Rijn, Berg en Dal, een stukje Nijmegen-Oost en de duitse grensdorpen Wyler, Zyfflich, Bimmen, Keeken, Niel en Kranenburg.
De totale oplage is 18.000 exemplaren.
De Rozet bestaat sinds april 1987 en is een onafhankelijke, niet gesubsidieerde uitgave.
Route:
Loop verder omhoog tot je bij een kruispunt met een eik komt te staan.
Vrijstaande Eik
Te midden van de landbouwpercelen van de Elysese velden staat deze oude vrijstaande eik. Monumentale bomen bepalen toch meer de omgeving dan je vaak beseft. Als je er woont en er elke dag langskomt, vallen ze je weinig op. Pas als ze doodgaan en gekapt worden, besef je pas hoe beeldbepalend ze zijn in zowel een natuurlijk open landschap als in een stedelijke omgeving.
Bij het ontwerp van een nieuwbouw plan waar al volwassen bomen groeien, zouden eerst de bomen ingetekend kunnen worden in het stedenbouwkundig plan en vervolgens de gebouwen worden gesitueerd.
Route:
Draai met je rug naar de trapjes toe.
Neem het pad tussen de weilanden door.
Loop door tot je bij de bosrand op een splitsing van paadjes aankomt.
Heggen in het landschap
De paadjes zijn aan weerszijden omzoomt door stekelige struiken als meidoorn en sleedoorn. Juist deze oude afscheidingen geven een bijzonder charme aan het landschap. Meidoorns en sleedoorn bloeien uitbundig wit in het voorjaar. Ze worden druk bezocht door vele insecten die de bloemen bestuiven.
Pas in de nazomer draagt de sleedoorn blauwe pruimpjes en de meidoorn rode bessen. Deze dienen vooral als vogelvoer voor de doortrekkers. De heggen kwetteren dus opgewekt. De blauwe pruimpjes zijn pas te eten nadat de eerste wintervorst eroverheen geweest is. In de zuidelijke landen wordt van deze vruchten jenever gestookt (Slivovitz)
Route:
Neem het paadje dat vanaf de driesprong tussen de weilanden door naar beneden loopt.
Volg het paadje met een bocht naar links en loop door tot je rechts van het pad een uitzicht over de Waalvallei met Persingen daar midden in hebt.
Uitzicht op het kerkje van Persingen
Vanaf het paadje midden tussen de weilanden heb je vlak bij de bosrand een prachtig uitzicht op het kerkje van Persingen. Persingen zelf ligt op een verhoging, een zogenaamde strandwal in de uiterwaarden en is dus van oudsher een nederzetting, die bij hoog water veilig was en daardoor ook van strategisch belang. Wie goed kijkt ziet ook de dorpskroeg en een aantal boerderijen rondom het kerkje liggen op die verhoging.
Het paadje is voorzien van een haag van meidoorns en sleedoorns. In het vroege voorjaar bloeien deze prachtig wit, een extra element in het voorjaar.
Route:
Loop verder de heuvel af tot je op een breder pad uitkomt.
Sla rechts af en loop enkele meters rechtdoor tot een paadje van rechts het pad kruist.
Voormalige boerderij Natte Beek
Op de heuvels rondom Ubbergen werd van oudsher kleinschalige landbouw bedreven, zoals hier bij boerderij Natte Beek. De velden waren oorspronkelijk ontgonnen voor het uitvoeren van een klein gemengd bedrijf. Dus akkerbouw en veeteelt beide. Men verbouwde het voer voor de veestapel zelf op de omliggende akkers (é(én koe, wat schapen en geiten) Met de mest uit de eigen stallen uit te rijden over de akkers en weilanden, kon de grond vruchtbaar blijven. (gesloten ecosysteem!)
Route:
Sla rechts af en loop onderlangs de weilanden tot je op een breder pad uitkomt.
Op de hoek
Laagste en natste punt van het open veld dat nu als weiland in gebruik is. Als je naar de oorspronkelijke grootte kijkt, gezien de grenzen van de groene zoomvegetatie, is er een heel stuk vanaf gehaald, vermoedelijk vanwege de modder.
Bekijk je de oude ansichtkaarten van omstreeks 1920-1940, dan zie je dat de bosschages minder hoog waren. Er waren geen grote oude bomen op de hellingen, behalve in de tuinen van de landgoederen. Je had vroeger dus veel meer vrije uitzichten. Men gebruikte het hout uit het bos vaak als brandstof voor de kachel. Bomen kregen hier dus niet de tijd uit de groeien tot dikke stammen.
Route:
Loop langs de rand van het weiland omhoog tot je op een vijfsprong van paden uitkomt.
Rondom Berg en Dal
Rondom Berg en Dal vind je op de steile heuvels van de stuwwal verschillende landschapstypen. Zie hoe hier de paden kronkelig over de heuvel liggen. Heb je wel eens boven je gekeken hoe de kronen van de bomen het bladerdak boven je sluiten? Pas als het langer regent, wordt de grond onder de bomen nat.
Route:
Neem het pad dat langs het contour van de heuvel loopt, met de heuvel links van het pad.
Uitzichtpunt Ooijpolder
Wie langs de rand van de stuwwal bij Berg en Dal en Ubbergen loopt, kan genieten van vele prachtige uitzichten. Op dit punt heb je opnieuw zo'n uitzicht.
Vanaf het bankje, maar ook staande achter het bankje heb je een prachtig uitzicht over de vallei van de Waal en de achterliggende Betuwe.
Je kunt de kerktorens van verschillende dorpen in de Ooijpolder bij helder weer zien liggen.
Route:
Loop verder en kijk naar de beuken naast het bankje rechts van het pad.
Namen in de bomen
Dat dit uitzicht over de Waalvallei al jaren tot de verbeelding spreekt, zie je aan de namen, die door bezoekers in de bomen gekrast zijn. Het inkerven beschadigt de boom en is daarom verboden.
Toch gebeurt het nog vaak. In de loop van de jaren vergroeit de tekst, die in de boom gekrast werd, maar soms kun je na 70 jaar de tekst nog duidelijk lezen. Zo wordt de boom een herinnering van een bijzonder moment op deze plek. Het was vroeger heel gebruikelijk de initialen van jou en je eerste liefje in de boom te kerven.
Route:
Loop verder tot het einde van de scherpe bocht naar links en kijk rechts van het pad iets naar beneden het dal in.
Gezicht op de Refter
Het gebouw, de Refter, werd rond 1910 gebouwd voor een zusterorde. Deze nonnen gaven in het Frans onderwijs aan de burgermeisjes op deze kostschool. Voor Nederlandse begrippen rijst het gebouw sprookjesachtig op in het dal tussen de bomen.
Het is opgetrokken uit baksteen in neogotische stijl met veel pinakels. De architect is J. van Groenendael. Van hier is de achthoekige torenspits goed te zien, die midden op de kapel geplaatst is.
Route:
Loop verder tot je vlak voor de asfaltweg op een splitsing met een pad van links boven vanaf de heuvel komt.
Beukenbossen bij Ubbergen
De hellingen tussen Berg en Dal en Ubbergen zijn bedekt met oud beukenbos. In de zomer sluit het bladerdek van de beuken zich hoog boven je hoofd en werpt diepe schaduwen over de bosgrond.
Onder beukenbomen groeien weinig andere planten. Dit komt omdat op deze zandige bodems de beukenbladeren moeilijk verteren tot humus. Op kalkgronden gaat dit veel beter. De bekende voorjaarsbloeiers, als speenkruin en bosanemonen, zoals je die misschien wel eens in de beukenbossen van Noord-Frankrijk hebt gezien, krijgen hier door het dikke onverteerde bladpakket geen kans.
Route:
Neem vanaf de splitsing het pad dat door het beukenbos omhoog loopt.
Loop door tot je een afwateringskuil langs het pad ziet liggen.
Opvang regenwater
Langs het pad zijn afwateringsgeulen en kuilen gegraven. Zo wordt voorkomen dat bij stortbuien grote hoeveelheden regenwater naar beneden stromen en grote erosiegeulen veroorzaken.
Neemt de erosie zo toe, dan komen de oppervlakkige voedingswortels en de hechtwortels van de beuken bloot te liggen. De bomen gaan dan dood en de erosie kan nog meer toenemen. Door het water op te vangen in van dit soort bekkens wordt dit voorkomen. Daarom wordt ook de wandelaar dringend verzocht op de paden te blijven.
Route:
Loop verder omhoog en neem het rechter pad op de Y-splitsing.
Loop langs de top van de berg en ga rechtdoor op de kruising.
Kijk rechts naast het pad voor de picknickplaats.
Picknickplaats
Deze picknickplaats is een relict uit de tijd dat een gezin eindelijk een auto bezat en op zondag trots kon genieten van zijn vrijheid om het land te doorkruisen, te genieten van andere toeristen (bermtoerisme), de fraaiheid van het toenmalige Nederlandse landschap en met een tevreden gevoel over de afgesloten week ging picknicken op zo'n primitief aangelegde picknickplaats in het bos. Men had de boterhammen gesmeerd bij zich met een thermoskan koffie.
De huidige autobezitter stelt wat meer eisen aan voorzieningen voor de invulling van vrije tijd. Dat is de reden dat plaatsen als deze er verlaten en verwaarloosd bij liggen. Toch kun je nog steeds hier genieten van de rust en de natuur. De plekken hebben ook iets mystieks als in het sprookje van Doornroosje, het groen is uitgegroeid. Juist daardoor zijn ze aantrekkelijk en bijzonder voor wandelaars, die er bij stil willen staan.
Route:
Loop verder over het wandelpad tot je op een splitsing bij een asfaltweg uitkomt.
Parkeerplaats bij de Boterberg
Onder hoge bomen, vind je bij een splitsing van wegen deze kleine parkeerplaats voor ongeveer vier auto's. Het is een prima startpunt voor een wandeling door de prachtige heuvels rondom Berg en Dal, zolang je je auto hier mag parkeren van de grondeigenaar. (graag bericht, als dit niet meer mag, omdat deze parkeerplaats in de rij van startpunten is opgenomen. Het routeteam past dan de route aan.)
Route:
Ga met je rug richting de Y-splitsing staan en volg de asfaltweg die je voor je ziet.
Loop door tot je links van de weg een aantal bospaden waarvan één met een wit hek ervoor ziet.
Oude Lindelaan
Aan deze zijde van de rechte lindelaan sluit een statig hek van het Gelders Landschap deze oude laan af. Linden herken je aan de broek, de wortelopslag aan de voet van de stam. In het vroege voorjaar is hier veel te zien op het gebied van voorjaarsbloeiers. De bodem zit vol met bolletjes en knolletjes, die dan volop bloeien. zoals Speenkruid en bosanemonen. Later in de zomer bloeien de Linden en verzamelen duizenden bijen de nectar voor de crèmige lindenbloesemhoning.
Een mooie laan als deze vormt voor elke natuurgenieter een uitnodiging om te gaan wandelen in het bos van Gelders Landschap. Wat zou er achter dit hek liggen? Waar gaat deze laan heen?
Route:
Loop langs het witte hek door de lindenlaan.
Loop op het einde recht door en houdt links aan.
Loop door tot je bij het uitzichtpunt bent.
Uitzichtpunt Boterberg met vliegdennen
Ook vanaf de Boterberg heb je een uitzicht op het kerkje van Persingen. De eeuwenoude rode bakstenen van het kerkje steken af tegen het lichtgroene landschap met een strak blauwe lucht erboven.
Het beeld zelf wordt omsloten door vliegdennen, met zomer en winter altijd een donkergroene kroon. Bij mooi weer is bij het ruisen van de wind in de kruinen het spel van schaduwen op de grond te zien, zeker als er een klein briesje staat.
In een ver verleden bij de aanleg van deze plek is dus niet alleen gedacht aan het prachtige uitzicht, maar is ook omlijsting zo ingeplant, dat deze groene bomen bijdragen aan de sfeer van de plek zelf. De plek blijft je bij en deze herinnering maakt dat je vaker terug zou willen komen om in andere jaargetijden ook te genieten van dit uitzicht.
Route:
Loop terug tot de kruising van paden bij de lindenlaan.
Lindelaan op de Boterberg
In het verleden is hier een prachtige Lindelaan aangeplant.
Linden staan bekend om een rijke ondergroei van allerlei vrij zeldzame planten. Vooral in het vroege voorjaar bloeien hier veel voorjaarsbloeiers.
De Lindenbomen zijn mooi recht omhoog gegroeid, waardoor de laan ook in de winter als alleen de silhouetten van de bomen te zien zijn, de laan een statige aanblik heeft.
Bijen, die van bloem tot bloem vliegen maken bijna geen geluid. Gonst op een warme zomermorgen de hele laan luid van duizenden bijen, dan zijn de honingbijen bezig de nectar van bladluizen te verzamelen. Kennelijk doen ze dit vliegend, vandaar het luide gegons. Heeft het pas geregend dan zijn alle bladluizen van de bladeren afgespoeld en is het stil in de laan. De donkere kruidige honing die van deze luizennectar komt, wordt in Frankrijk en Duitsland zeer gewaardeerd. Onze imkers vinden voor deze honing hier nog maar weinig liefhebbers.
Route:
Ga met je rug richting de lindenlaan staan en sla rechts af op de splitsing van paden.
Loop door tot je op een recreatie weide bent.
Recreatie veld
Het bermtoerisme was in de jaren '60, toen veel mensen hun eerste auto kregen pas echt een hit. In die tijd is dit recreatieveld kennelijk aangelegd. Of is het een verlaten akker? Als dagtoeristen bracht je met je gezin een hele zondag samen met andere gezinnen door op zo'n plak. Je ziet dat nu nog steeds bij grote steden, als Athene en Parijs. Daar gaat de Fransman nog steeds in het park zitten met een boek, een fles wijn, wat stokbrood en kaas.
Die (regionale) dagjesmensen met een gevulde picknickmand zie je hier zelden. Waarschijnlijk omdat de plek niet meer per auto te bereiken is. Nog steeds komen dorpsbewoners hier hun hond uit laten. De hond en ook de kinderen kunnen hier heerlijk even hollen.
Let ook eens op de overhangende takken van de eiken rondom het recreatieveld. Al in het vroege zomer in de warme zon is het spel van licht en schaduw genoeg om de stress van de dag liggen op je rug in gras voor een moment achter je laten.
Route:
Blijf het pad volgen langs de recreatie weide , loop verder het bos in.
Ga rechtdoor bij de trapjes naar benden.
Loop door tot het punt waar het pad door een dalletje heen gaat.
Erosie door oppervlakte water
Op de heuvels van de stuwwal stroomt al vele jaren ook oppervlakte water naar beneden. Het regenwater dringt natuurlijk voor een deel de bodem in en verzamelt zich op de ondoordringbare leemschollen. Waar deze lagen aan het oppervlak komen, treedt het water uit en ontstaat een er plek met kwel, een bron. Daarom komen er in dit gebied zoveel waterstroompjes voor.
Als er tijden zijn, waarop de heuvels onvoldoende begroeit zijn, stroomt het regenwater voornamenlijk oppervlakkig af en veroorzaak erosie. Er ontstaan dan dit type v-vormige geulen.
Route:
Loop weer omhoog uit het dal eb blijf het pad volgen tot je op een splitsing met een pad vanuit het dal uitkomt.
Trapje in het bos
Om het de wandelaar gemakkelijk te maken de hellingen te overwinnen, zijn er overal trapjes aangelegd. Steile paden in een hoek op de helling veroorzaken te gemakkelijk erosie. Daarom liggen de meeste aangelegde wandelpaden dus ook evenwijdig aan de helling met een klein stijgingspercentage.
Wat is jouw beleving van dit soort mensenlijke toevoegingen als trapjes op een steile helling in de natuur, noodzakelijk vanwege de altijd aanwezige en actieve natuurkrachten? Wij mensen kunnen veel tot stand brengen, maar de invloed van de natuur is erg sterk. Dat stemt tot nadenken, toch?
Route:
Neem het paadje dat vanaf de driesprong naar beneden loopt.
Loop door tot je bij een trapje van boomwortels uitkomt.
Trap van wortels
Goed is hier te zien, hoe bomen het zand van de heuvels vasthouden met hun wortels. Door het pad is hier de toplaag weggesleten en kun je de houtige boomwortels vrij zien liggen. Het zijn de hechtingswortels van deze beuk. De fijne haar wortels waarmee de boom voedsel en water uit de bodem opnemen, liggen altijd aan de oppervlakte en zijn veel kleiner. Door erosie met regenwater, verdwijnen deze wel.
Route:
Loop verder tot je beneden aan op een pad langs de rand van het weiland uitkomt.
Mountainbike hek
Mountainbikers zijn heel slechts beperkt welkom op de paden rondom Berg en Dal. Sommige paden zijn erg steil en daarmee erg in trek bij de mountainbikers. Door regenwater slijten deze daardoor wel erg snel uit. Ook zouden de mountainbikers met een rotvaart naar beneden komen en wandelaars kunnen hinderen of erger. Vandaar deze hekken, bij paden, zoals hier. Zo kan iedereen in alle rust van de omgeving genieten.
Route:
Neem het paadje langs de rand van het weiland met het pad rechts van het weiland.
Loop door tot je een pad van rechts over de weilanden kruist.
Elysese Velden
Elysese Velden, vrij vertaalt de velden van de verhevenen. Waarom verhevene? De naam komt ook voor in Gent en Parijs.
Wordt dit verklaard door het hoger op de heuvel liggen van deze vlaktes of aan het feit dat ze een adelijke familie toebehoorden?
Het pad dat tussen de velden door ligt, komt uit bij de Rozet, het gebouw dat ook van het plaatselijke nieuwsblad is.
Route:
Loop vanaf de splitsing aan de bovenrand van de velden via het pad midden over de velden naar benden.
Loop één keer rechtdoor tot je op een splitsing van paden bij een eik uitkomt.
Vrijstaande Eik
Te midden van de landbouwpercelen van de Elysese velden staat deze oude vrijstaande eik. Monumentale bomen bepalen toch meer de omgeving dan je vaak beseft. Als je er woont en er elke dag langskomt, vallen ze je weinig op. Pas als ze doodgaan en gekapt worden, besef je pas hoe beeldbepalend ze zijn in zowel een natuurlijk open landschap als in een stedelijke omgeving.
Bij het ontwerp van een nieuwbouw plan waar al volwassen bomen groeien, zouden eerst de bomen ingetekend kunnen worden in het stedenbouwkundig plan en vervolgens de gebouwen worden gesitueerd.
Route:
Neem vanaf de kruising de trapjes die tussen de bomen door omhoog lopen.
Loop door tot je aan de andere kant van de open plek omhoog gaat en naar rechts een pad is richting het uitzichtpunt. Geniet van het uitzicht.
Uitzichtpunt Elysese Velden
Vanaf deze bank heb je een uitzicht over de Elysese Velden. Elysion (spreek uit: Elusion) is in de griekse mythologoie de plaats waar zij verblijven die losgekomen zijn van het dagelijks leven. Op deze plek voel je je ook verlost van het dagelijks leven als je wat met de natuur hebt. Voor anderen is het een Illusie, wat weer afgeleid is van het griekse Elysion en het Romeinse Elysium.
Route:
Loop terug naar het pad en volg het paadje verder de heuvel omhoog.
Loop tussen de weilanden door tot je op een splitsing met een pad van links uitkomt.
Tussen de weilanden door
Let eens op de kleine perceelgrootte. Op hellingen als deze zien we restanten van het zogenaamde vroegere graften landschap, waar er door de eigenaars walletjes op de helling werden aangelegd met stenen uit de naastliggende akkers. Deze stenen wallen werden beplant met meidoorn en sleedoorn en soms ook met hazelaars. Zo werd de erosie van de landbouwgrond op steile hellingen voorkomen. Vroeger waren deze percelen groot genoeg, tegenwoordig heeft men veel grotere percelen.
Behouden om het landschap te behouden.
Route:
Ga met je rug richting de berg staan en neem het paadje dat je recht voor je ziet.
Loop een paar meter door tot je rechts van het paadje een aantal bomen ziet staan.
Groep Beuken
Tussen de weilanden is dit groepje Beuken aangeplant. Zulke groepen, die ook een afscheiding tussen de percelen vormen, geven een extra accent aan het landschap. Let eens op de gladde bast van de beuken. Dit is in tegenstelling tot de bast van de eiken, die geribbeld is.
Route:
Loop verder en volg het paadje met een bocht naar links.
Loop mee tot je onder in het dal bent en op een knooppunt van paadjes staat bij de rand van de oude rijksweg.
Startpunt wandelingen Elysese Velden
Geschikt als startpunt voor diverse wandelingen over de Elysese Velden met prachtige uitzichten over de Betuwe.
Geschikt als startpunt van een stevige wandeling ook met de auto, hoewel er plaats is voor maximaal zes auto's op de parkeervakken langs de Rijksstraatweg. Het is dus handiger met het openbaar vervoer te komen.
