In de dalen van de Duivelsberg stromen kleine beekjes die het kwelwater afvoeren richting de Waal. Het terrein rondom Berg en Dal en Beek wordt gekenmerkt door steile heuvels met op sommige vlakken kleinschalige landbouwpercelen. De Bossen op de Duivelsberg worden afgewisseld met verschillende kleinschalige landbouwpercelen. Samen met de hellingen, die op de Duivelsberg voorkomen, geeft dit een prachtig landschap om doorheen te wandelen. Je komt door het Filosofendal. Het landschap doet hier met zijn steile weiden haast buitenlands aan. De Duivelsberg is omgeven door een verschillende dalen. De route doet een aantal van deze dalen aan. De heuvels rondom Berg en Dal zijn begroeid met gemengd loofbos; je kunt er heerlijk door heen wandelen.
In de dalen van de Duivelsberg stromen kleine beekjes. Ze voeren het kwelwater uit de stuwwal af naar de Waal. Hier kruist het wandelpad zo'n beekje met een bruggetje. Let ook eens op het waterkunstwerk dat aan de overkant van de weg staat. Bureau van den Eerenbeemt adviseerde de gemeente Beek-
Ubbergen om waterstromen door middel van het project Water Werkt weer zichtbaar te maken in- en rondom de dorpen. Beek is van oudsher bekend wegens het schone water van deze beken. Er waren allerlei wasserijen voor de burgerij uit Nijmegen gevestigd. Het kunstwerk is geïnspireerd op een aantal spoelbekkens van deze wasserijen.
Route:
Neem het pad over het bruggetje tussen de struiken door.
Loop door tot je aan de achterkant van het huis op een Y-splitsing van paden staat.
Steile paden
Het gebied van de Duivelsberg en omgeving is sinds de ijstijden door de rivier aangesneden. Daarom zijn de hellingen zo steil. Hier een voorbeeld van zo'n steil pad. Bij nat weer is stevig schoeisels aan te bevelen.
Route:
Volg het pad dat op de Y-splisting achter het huis aftakt en via een holle weg stijl omhoog loopt.
Loop door tot je bij een landbouwperceel aankomt.
Kleinschalige landbouw
Op de steile hellingen rondom de Duivelsberg komt landbouw voor op dit soort kleinschalige percelen. Het zijn oude percelen die al lang in gebruik zijn als landbouwgrond.
Een boer kan in verband met het uitbreken van gewasziektes niet jaren achter elkaar hetzelfde gewas verbouwen op een perceel. Er wordt daarom wisselbouw toegepast.
Route:
Blijf het pad volgen langs de landbouwpercelen.
Rechtdoor bij het pad naar links tot je bij een weiland aankomt en het pad een bocht maakt.
Achterkant Villa Wylerberg
Je kijkt hier naar de achterzijde van Villa Wylerberg. Het lijkt een modern gebouw, maar het huis werd al tussen 1921 en 1924 gebouwd door Marie Schuster-Hiby. Het huis is gebouwd in een expressionistische stijl, naar ontwerp van de Duitse architect Otto Bartning. Samen met Walter Gropius was hij in 1918 betrokken bij de oprichting van Bauhaus in Weimar.
Het ontwerp van het huis is nauw verbonden met de locatie met zicht van Arnhem tot aan Hoog Elten in het landschap van de Duivelsberg met zijn bossen met vele tamme Kastanjes. Het huis was voorzien van slechts een kleine sier en groentetuin.
In 1965 is het huis door de familie verkocht aan de Nederlandse Staat. Sinds 1985 is het een rijksmonument. Enkele natuurorganisaties vinden op dit moment onderdak in het huis.
Route:
Blijf het pad volgen door het hek heen tot je op een T-splitsing van paden uitkomt.
Weiland op de Heuvels
Een wandeling met je aangelijnde hond is een genot door de heuvelachtige landschap met afwisselend bossen en open terreinen. Juist in het voorjaar of in herfst bij de wisseling van de seizoenen is het fijn in de middagzon te wandelen of even uit te rusten op één van de vele bankjes. Mocht je hond dorst hebben, bij dit hekje is er een drinkbak voor vee waar je eventueel wat water voor je hond kunt nemen.
Route:
Neem het paadje dat in zuidwestelijke richting de berg omhoog loopt. (Dit is door het klaphekje met het weiland rechts van het pad, gemarkeerd met rood-witte paaltjes.)
Loop door tot halverwege het weiland.
Kersenbomen
Langs de rand van het weiland staan verschillende groot uitgegroeide kersenbomen. Het is niet duidelijk of deze zijn aangeplant of verwilderd. In elk geval zitten er heerlijke kersen aan in mei.
Vroeger was kersenhout erg in trek als meubelhout vanwege de diep rode kleur.
Route:
Loop verder tot je op een Y-splitsing van paden uitkomt.
Knooppunt Kastanje
Onze wandelingen bestaan uit diverse trajecten, die aan elkaar geknoopt kunnen worden. Je kunt dus zelf ook je wandeling samenstellen met onze route planner, te vinden onder het kopje wandelingen. Hiervoor zijn knooppunten nodig. Op dit knoop[punt staat een tamme kastanje.
In de bossen rondom de Duivelsberg staan sinds de Romeinse tijd al veel Tamme Kastanjes.
Route:
Neem op de Y-splitsing het pad met de rode paaltjes.
Loop door tot je op een grasveld uitkomt.
Weiland in het Filosofendal
Heb je de prachtig uitgegroeide bomen gezien op dit weiland in het Filosofendal? Als je een boom de ruimte geeft om uit te groeien, kun je vooral in de winter zien hoe deze zich heel regelmatig zich vertakt. De vertekking is kenmerkend voor de soort.
Door schade bij ijzel, breken er soms takken uit. Die worden niet weer vervangen. Het blijven onregelmatigheden. Het is dus niet altijd de mens die schade aan de natuur veroorzaakt.
Route:
Loop verder over het paadje.
Sla rechts af op de splitsing in haarspeldbocht.
Loop door tot je op een kruising met een breed pad uitkomt.
Filosofendal
Op de kaart staat de naam Filosofendal en onze vriend Google had hierover geen nadere informatie.
Weet iemand waar dit dal deze naam gekregen heeft?
Route:
Loop omhoog in het Filosofendal en neem op de Y-splitsing het linker pad langs de rand van het landbouwperceel.
Loop door tot je bij een kruising met een beekje aankomt.
Bronnen landschap
In de stuwwal zitten veel niet voor water doorlaatbare leemlagen. Het regelwater wat hier in dit gebied dus valt, wordt oppervlakkig afgevoerd naar de zijkanten van deze ijstijd stuwwal.
Zo ook dit beekje, dat zomer en winter water voert. De temperatuur van het water is altijd ongeveer acht graden Celcius, de temperatuur van het grondwater.
Route:
Steek de beek over en loop langs het landbouwperceel omhoog.
Ga met de bocht naar links mee en loop door tot het pad langs een weiland loopt.
Uitzicht over de velden
Dit perceel heeft een heel schuine helling. Zoiets zie je in Nederland alleen in Zuid- Limburg, in het kalkgebied. Deze hellingen in de stuwwal zijn ontstaan in de laatste ijstijd.
Let eens op de verscheidenheid van bomen en struiken in de randen, die dit weiland omsluiten. Je vindt er meidoorn, sleedoorn, wilde rozen, kardinaalsmuts en veel hazelaars. Ook staan er hier en daar wilde kersen en lijsterbessen. Kortom veel voedsel voor de vogels en de kleine knaagdieren.
Route:
Blijf het pad volgen, een eindje de heuvel op tot je midden in het beukenbos staat.
Beukenbos
Beukenbossen op deze schrale gronden hebben vaak geen ondergroei van kruiden. Het dichte bladpakket dat hier vrijwel onverteerd blijft liggen, geeft de voorjaarsbloeiers weinig kans te kiemen. Is de helling nog steiler, dan blaast de wind de helling schoon en vind je hier tapijten van verschillende groene mossen. Dit is aan de randen vaak te zien. Het is de moeite waard eens op die verscheidenheid te letten. Er zal een wereld van variatie voor je opengaan.
Route:
Volg het pad eerst heuvel op, dan weer het dal in.
Op de kruising in het dal rechtdoor.
Loop door tot je bij een trap in het pad aankomt.
Trap
Om de erosie van dit recht lopende pad op deze zeer steile helling tegen te gaan, is hier een trap aangelegd. Zo'n pad slijt minder snel uit. De terreineigenaar verzoekt je daariom ook op het pad te blijven.
Route:
Loop de trap verder omhoog tot je boven bent en op een kruising van wegen staat.
Knooppunt
Om met de software van dit wandelproject verschillende routetrajecten aan elkaar te zetten is een knooppunt nodig. Op deze locatie vind je zo'n knooppunt. Met de routeplanner op de website kun je gebruik maken van dit knooppunten systeem om rondjes naar eigen voorkeuren te plannen en gratis te printen net zoals deze wandeling.
Route:
Neem het pad voor auto's in zuidelijke richting.
Ga rechtdoor op de splitsing van paden voor auto's en volg het wandelpad het bos in.
Loop door tot je op een splitsing van bospaden staat.
Gemengd loofbos
De Duivelsberg is voor een groot deel begroeid met Beukenbos. Hier is een gemengd loofbos te vinden, allerlei soorten loofbomen groeien op deze plek door elkaar. Ook zijn de bomen niet allemaal even oud; jongere boompjes staan op open plekken tussen oudere exemplaren. Dit bos is dus een eind op weg om een natuurlijk loofbos te worden.
Route:
Neem vanaf het kruispunt van bospaden het pad dat in zuidelijke richting het dal naar beneden loopt. (Dit pad is gemarkeerd met gele paaltjes.)
Loop door tot het pad door een goot loopt (holle weg).
Holle weg
In de ijstijden spoelde er hier door erosie met regenwater diepe dalen uit.
De karren uit de vorige eeuw maakten gebruik van deze uitgeslepen dalen om door het gebied te trekken. Zo ook dit pad met de steile zijkanten, die voor het transport van goederen is gebruikt.
We noemen dit een holle weg.
Op de vochtige zijkanten kun je soms bijzondere mossen vinden.
Route:
Loop door tot je vlak voor de parkeerplaats op een splitsing van paden uitkomt
Knooppunt Kleefsebaan
Om wandelaars die starten op de parkeerplaats aan de Kleefsebaan aan te sluiten op het wandelproject is een knooppunt nodig. Dat vind je op deze locatie.
Route:
Neem vanaf de splitsing van paden bij de parkeerplaats het pad dat in westelijke richting (parallel aan de asfaltweg) het bos inloopt.
Loop door tot je bij een holleweg aankomt.
Holle weg
Het pad loopt hier door een dalletje heen; het pad is jarenlang uitgesleten door stromend regenwater. Zo'n soort weg heet een holle weg. Rondom de Duivelsberg vind je verschillende holle wegen. Langs de steile kanten treedt water uit,waardoor er soms bijzondere mossen en planten te vinden zijn.
Route:
Volg het pad door de holleweg omhoog.
Loop door tot je bij de heksenkuil uitkomt.
Heksendans
De Heksendan is vermoedelijk in de Romeinse tijd ontstaan door afgraven van leem voor de dakpannen industrie rond de Duivelsberg. Het is een vochtige plek waar vandaag de dag nog steeds water in staat. Op vochtige dagen in de herfst hangt er nevel in de kuil. Mensen in de middeleeuwen dachten daarom dat de kuil behekst was. Vandaar de naam Heksendans in de volksmond, die de kuil tot de dag van vandaag draagt.
Route:
Volg het pad verder tot je op de hoek van een landbouwperceel uitkomt.
Vergezicht over de velden
Vanaf deze hoek van het landbouwperceel kun je prachtig zien hoe glooiend het gebied rond de Duivelsberg is. Je hebt een prachtig vergezicht over de velden Duitsland in; want je staat hier op de grens tussen Nederland en Duitsland. Aan de horizon zie je nog een hoogzit staan. Deze wordt gebruikt bij de jacht op reeën en ander wild. De aantallen van deze dieren worden beperkt gehouden om te voorkomen dat ze te veel schade aan de landbouwgewassen veroorzaken.
Route:
Volg het pad over de landbouwpercelen langs de landsgrens.
Loop door tot je op een T-splitsing van paden uitkomt.
Grenspaal 635
De grens tussen Nederland en de buurlanden is gemarkeerd met grenspalen. Hier zie je grenspaal nummer: 635. Soms zijn het prachtige exemplaren gehouwen uit steen, soms betonnen exemplaren zoals deze. De Duivelsberg behoorde voor de oorlog aan Duitsland. De grenspalen zijn dus redelijk recent geplaatst en daarom in beton uitgevoerd. Langs de hele grens zijn grenspalen te vinden; er is zelfs een grenspalen wandelroute.
Route:
Neem het paadje langs de rand van de akker richting het dal.
Loop door tot je op een haakse bocht in een asfaltweg uitkomt.
Bankje aan de landsgrens
Het bankje op de hoek van de asfaltweg en de bospaden is een goede plek om de meegenomen broodjes op te eten. Het ligt vlak bij de landsgrens. Voor wie vanuit het dal komt, is het een goed moment om bij te komen van de klim naar boven richting de Duivelsberg en Wylerberg.
Route:
Loop verder naar beneden tot je links van het pad een ingang van een landbouwperceel ziet en een dal in het landschap.
Dal
Het landbouwperceel wat je vanuit dit punt ziet, is indrukwekkend en geeft ons een idee van echt in het buitenland zijn. Vanuit elke hoek komt de helling op je af als een groot amfitheater. De heuvelachtigheid vormt kennelijk geen belemmering bij het bedrijven van landbouw op deze plaats. En als je vanaf beneden naar boven kijkt zie je de immensheid van het landschap, ten opzichte van de grootte van de mens, die het in gebruik heeft.
Route:
Loop een paar meter veder naar het bankje links van het pad.
Bankje
Bankje met uitzicht over de vallei met landbouwpercelen. Zo vlak bij de grens doet het landschap meteen Duits aan. Men is beter aangepast aan landschap dat niet vlak is en heeft minder moeite met bouwen op hellingen. Wie goed kijkt bij het zonnig weer kan zelf zien dat van oudsher gebouwd werd op de meest zonnige en warme plaatsen in het landschap. Dat scheelt enorm in de stookkosten in de winter. Ook levert deze methode van het zoeken naar het juiste microklimaat een eenheid tussen natuurlijke omstandigheden en menselijk ingrijpen in het landschap. Heel anders als in Nederland, waar het landschap meestal vlak is en heel andere motieven de plaatsing van gebouwen in het landschap bepalen.
Route:
Loop verder naar beneden tot vlak voordat je op een Y-splitsing van wegen uitkomt en kijk rechts van het pad naar de boomgaard.
Hoogstam boomgaard
Bij een hoogstam boomgaard heeft de appelboom of peren boom een onderstam van ongeveer 2 tot 2,5 meter hoog. De takken van een appelboom worden in de vorm van een piratenhoed naar beneden in vorm gesnoeid en leveren op die manier maximaal appels. Vaak is er onder de bomen ruimte voor schapen of ander vee om te grazen. Zij zorgen er ook voor dat de takken de grond niet raken.
In de moderne boomgaarden hebben de appelbomen een korte onderstam van ongeveer een halve meter en kun je er goed bij als je de appels wilt plukken. Nadeel er kan geen vee onder gehouden worden. Ook het snoeien is minder ingewikkeld.
Route:
Volg het pad naar beneden tot je onderaan uitkomt op de provinciale weg.
Neuer Grenzweg
Hoewel je niet ver van Nederlandse grens verwijderd bent, ziet het landschap er meteen heel anders uit. Ander land, andere gebruiken.
Deze weg is hiervan een voorbeeld. Van de hoofdweg afslaand loopt de weg meteen steil omhoog. Typisch Duits qua aanleg: in een land met veel bergen als Duitsland zijn de ontwerpen voor tracés anders dan in Nederland. Dat zie je op dit punt meteen terug in het landschap en het landschapsbeeld.
Route:
Steek onderaan de provinciale weg over.
Sla rechts af op de provinciale weg en loop door over het fietspad links van de weg tot je op een kruising van de provinciale weg uitkomt.
Kruising Bundesstraße
In de jaren '80 is begonnen met het aanleggen van een nieuwe weg naar Kleef door het polderlandschap. Men is niet verder gekomen dan de aansluiting met de Bundesstraße door het Reichswald net achter Kranenburg. Inpassing van wegen in het landschap is altijd opvallend bij de Duitse wegenbouwers. De coulissen van elzen langs de afwateringssloot zijn herhaald rondom de Bundesstraße, een slimme truc waardoor deze zich onopvallend voegt in het landschap.
Route:
Neem vanaf de kruising van de provinciale weg de weg richting Zyfflich.
Steek de burg over en volg het fietspad.
Loop een klein stukje verder en kijk links van het pad verderop in het weiland.
Modern boerenmelkveebedrijf
In de verte zie je een modern boeren melkveebedrijf liggen. Waar het vroeger gebruikelijk was om stallen en woonhuis aan elkaar te bouwen tot één gebouw, staan de stallen met vrije uitloop voor de koeien tegenwoordig los van het woonhuis. De stal biedt plaats aan meer dan honderd koeien. Ook het erf is groter geworden. Waar het voeren van koeien vroeger in de winter met hooi op een kruiwagen gebeurde, gaat dat nu per tractor met een shovel. Verder is een grote silo met brokken voor de dieren. Door al deze schaalvergroting en mechanisatie is op het erf ook meer manoeuvreer ruimte nodig. Liggen deze grote bedrijven verder van de weg in het landschap, dan is nog steeds hetzelfde gezellige landelijke beeld van kruislings liggen de daken aan de horizon zichtbaar.
Route:
Loop een stukje verder tot je rechts naast de weg een meertje ziet liggen.
Kikkerpoel
Langs het pad ligt een klein water, waarin het in het voorjaar een luid gekwaak is van de vele groene kikkers. Zij produceren grote hoeveelheden kikkerdril, de eitjes van de kikker. Daaruit komen de kleine kikkervisjes en na een metamorfose (verandering) de kleine kikkers in de vroege zomer.
Salemanders en kikkers zijn een belangrijke voedselbron voor weidevogels, zoals kievit, reiger en ooievaars.
Route:
Loop verder tot je aankomt bij een splitsing met een weg naar rechts en kijk vooruit richting het dorpje voorje voor het gezicht aan de horizon.
Gezicht op Zyfflich
Zelfs een stukje wandelen over het asfalt kan prettig zijn.
Met je blik op de horizon en de vele vogels in en boven de weiland en een dromerige koe langs de slootkant, maakt ook een gezicht op Zyfflich tot een plaatje, waarvan je in stilte samen of alleen kunt genieten.
Route:
Loop ongeveer een halve kilometer verder over het fietspad tot je vlak voor het dorpje Zyfflich bent en links van het fietspad het laatste weiland voor het dorp kunt overzien.
Landschap rondom Zyfflich
Waar Zyfflich zelf ontstaan is op een oude strandwal in het rivierenlandschap uit de ijstijd (verhoging in het landschap), liggen de weilanden duidelijk lager in de uiterwaarden. Graslanden op rivierklei en omsloten door meidoornhagen geven in elk seizoen een fraaie aanblik. In de zomer staat het vee buiten, in de herfst kleuren de heggen. In de winter heeft het landschap verschillende tinten van koele kleuren en het daarop volgende voorjaar bloeit alles weer volop.
Route:
Loop verder met de bochten van de weg mee het dorpje Zyfflich in.
Loop door tot je vlak voor de kerk op een splitsing met een weg naar links uitkomt.
St. Martin Zyfflich
In het centrum van het dorp Zyfflich vind je deze kerk. De kerk stamt uit de elfde eeuw en is een beschermd monument. De kerk is vernoemd naar Martin van Tours, nu heilige en ooit bisschop van Tours in Frankrijk.
Markant detail aan het gebouw is de latei boven de deur met inscriptie. In de Tweede Wereld oorlog is deze beschadigd, maar later weer gerestaureerd. Ook het gebruik van glazuurde bakstenen en de zigzagmotieven in de bouw zijn opmerkelijk.
Route:
Neem de asfaltweg tegenover de kerk (Zum Wyler Meer).
Loop een stukje tot je links van de weg een onderdeel van de kruisweg rondom Zyfflich ziet liggen.
Kruisweg Zyfflich
De Kruisweg (Via crucis of Via dolorosa in het Latijn) is een onderdeel van traditie van het christelijke Paasfeest. De Kruisweg is een nabootsing van de lijdensweg van Christus vanaf het gerechtsgebouw (het paleis van de Romeinse procurator Pontius Pilatus) tot op de heuvel Golgotha, plaats van zijn terechtstelling.
Het woord statie is afgeleid van het Latijnse woord statio, dat het staan of stilstaan betekent.
In het Stift (het kerkelijke gebied) van Kranenburg liggen verschillende kruiswegen. Deze kruisweg eindigt bij de Kastanienplatz.
Route:
Loop door tot de eerste huizen links van de weg en kijk links achterom.
Lindelaan
Linden worden vaak toegepast als laanbomen. Zoals hier waar ze de afscheiding vormen tussen de rand van het dorp en de omliggende landerijen.
De lindelaan behoort tot de Nederlandstalige tongbrekers:
"Liesje leerde Lotje lopen langs de lange lindelaan, maar toen Lotje niet wou lopen, liet Liesje Lotje staan!" Liesje is oorspronkelijk bekend onder "Lientje". Variatie: "Liesje leerde Lotje lopen langs de lange lindelaan, maar Liesje kon de L niet zeggen.
Route:
Loop door over de weg tot je bij een driehoekje met kastanjes erop uitkomt.
Am Kastanienplatz
Op deze plaats wordt duidelijk waarom de Kastanienplatz (het kastanjeplein) het kastanje plein heet. Het driehoekje staat namelijk vol met kastanje bomen. In het voorjaar bloeien ze uitbundig met volle trossen van bloemen. De hele zomer geven ze koelte aan de wandelaar. In de herfst kun je er kastanjes verzamelen. Een je broekzak, is goed voor de doorbloeding van de aderen in je benen bij reuma en jicht.
Route:
Neem de asfaltweg met het huis aan je rechter hand.
Loop door tot je links van de weg een driehoekje van asfaltwegen ziet met kastanjebomen erop.
Huis am Große Wässerung
Huistype, dat je vaker in Duitsland vindt, zeker in het buitengebied komen deze ruime eengezinswoningen veel voor.
Bijzonder is dat de heg als afscheiding langs de weg nog laag gehouden is. Zo kun je als wandelaar in het voorbijgaan ook mee genieten van de gezellige, vrolijk bloeiende tuin.
Route:
Neem de weg Zum Wieler Meer, met het huis aan je linker hand. (Dit is in westelijke richting).
Loop door tot je vlak voor de huizen, rechts langs het pad een aantal struiken ziet staan.
Kardinaalsmutsen
Waar elders vooral sleedoorn en meidoorn in de heggen staan aangeplant, is hier een grote verscheidenheid aan struiken en bomen aanwezig. Het zijn vooral de bessen dragende soorten, die in de herfst de aandacht trekken. Niet alleen van mensen, maar ook van de vele trekvogels.
De Kardinaalsmuts met vele diep roze vlezige bessen, is erg opvallend. Als de bessen openbarsten, worden de gele zaden zichtbaar.
Soms zie je in de zomer de struiken bedekt met spinrag-nestjes, waarin het krioelt van de rupsen. Dat zijn rupsen van de grote en de kleine kardinaalsmuts-stippelmot, weinig opvallende vlinders. Beide soorten gebruiken de struik om hun eieren in te leggen en hun rupsen van voldoende voedsel te voorzien. In de voorzomer spinnen de rupsen van deze kardinaalsmutsstippelmotten hele struiken in; daarna zien de struiken er vaak erg gehavend uit door deze rupsenvraat. De struiken ondervinden hier echter geen blijvende schade van.
Route:
Loop door tot je links van de weg een bord "Natuurschutzgebiet" ziet staan.
Naturschutzgebiet
Vanaf begin jaren '90 worden natuurgebieden in Duitsland als "Naturschutzgebiet" aangegeven met een voorrangsbord met een groene rand. Een grote zwart-witte roofvogel (zeearend) houdt zo het overzicht en het toezicht op het natuurbeheer van de kwetsbare natuur.
Route:
Loop verder langs de huizen op, langs de rand van het landbouwperceel tot je in een tunneltje van bladeren belandt.
Tunneltje van bladeren
Aan het einde van het paadje zijn de kronen van de bomen zo gegroeid dat ze zich boven je hoofd sluiten en er een romantisch tunneltje van groen ontstaat, waar je in alle rust, al genietend, doorheen kan lopen.
Route:
Loop door tot je bij de waterkant aan het einde van het tunneltje op een T-splitsing van paden uitkomt.
Tunneltje van loof
Dichte doornige heesters, die van oorsprong in de heggen van de uiterwaarden voorkomen zijn hier uitgegroeid tot een romantische weg. Door te snoeien is de heg bijna een berceau geworden.
Let eens op het aantal verschillende soorten struiken langs het pad. Misschien vind jij het aardig eens enkele bladeren van de struiken te verzamelen en thuis hun naam op te zoeken op internet of in een ouderwetse flora. Deze soortenrijkdom zorgt ervoor dat er veel verschillende insecten er voedsel vinden, die op hun beurt weer vogels aanlokken. Zo neemt de biodiversiteit van de laan toe.
Route:
Volg het paadje langs het water met het water aan je linker hand.
Loop door tot een paar meter voorbij de bocht naar rechts en kijk achterom.
Naturschutzgebiet
De Duitse biologen stellen samen met de overheden voor "Naturschutzgebieten" regels vast over het beheer. Het gaat niet alleen om de bescherming van de flora en de fauna, de planten en de beestjes, maar ook het behoud van het landschap is een doel op zich.
Route:
Loop verder tot je ongeveer halverwege het perceel links van het pad een tamme kastanje ziet staan.
Tamme Kastanjes
Hier in deze streek zijn er al sinds de Romeinse tijd kastanje bossen aangeplant. Dit weten we uit recente opgravingen in de buurt van Nijmegen. Kastanjes waren tot ver in de Middeleeuwen, evenals hazelnoten en beukennoten een eiwitrijke, oliehoudende aanvulling op het dagelijks menu in de winter.
Route:
Loop door tot je links van het pad een bankje ziet staan.
Bankje
Bankje met uitzicht over de landbouwgronden onderaan de Wylerberg. De uiterwaarden van de rivier werden bij overstroming in het voorjaar regelmatig voorzien van een nieuw laagje klei en zijn dus al van oudsher geliefd als gebied om landbouw te bedrijven.
De hoger gelegen delen van de uiterwaarden waren een extreem geschikte plaats om te wonen. Zo ook hier. Direct langs de Duivelsberg vind je een diepe oude rivierarm. Dit stromende water heeft de helling van de Duivelsberg zo steil aangesneden. Iets verder in de uiterwaarden vind je de strandwallen. Deze zijn als sinds de vroege Middeleeuwen bewoond, getuige het feit dat het stift Kranenburg al in 1002 een kerk in Zyfflich liet bouwen.
Route:
Loop verder tot je op de splitsing van wegen staat.
Duitse wandelroutes
Verschillende landen in Europa kennen een netwerk van lange afstandspaden. De bekendste paden die dwars door Europa lopen zijn met rood witte markeringen aangegeven. Nederland kent daarnaast ook rood geel gemarkeerde lange afstandsroutes van de Wandelsportbond. Duitsland heeft ook nog Pilgerpfaden (Pelgrimswegen), oude wegen naar heilige plaatsen, zoals bijvoorbeeld naar Sante Maria de Compostella in Portugal. Deze laatste wegen zijn met blauwe bordjes met een gele schelp (de St Jacobsschelp) gemarkeerd.
Route:
Neem het pad richting het water en de bosrand. (Dit is met het bankje aan je linker hand.)
Loop ongeveer 10 meter het pad in en kijk links van het pad.
Grenspaal
Om de grens tussen Nederland en Duitsland te markeren zijn overal langs de grens met de nodige tussenafstand dit soort grenspalen geplaatst.
Je staat hier bij Grenspaal 641 en dat betekent dat de wandelroute hier een stukje Duitsland ingaat/uitkomt.
Route:
Loop een paar meter verder en kijk opnieuw links van het pad.
Pilgerweg
Vooral in Duitsland en ook bij onze zuiderburen hebben sommige wandelpaden een rijke historie met een spirituele betekenis. Het zijn voetpaden, die pelgrimsplaatsen met elkaar verbinden.
Onduidelijk is voor ons waar deze Pilgerweg onderdeel van is. Verbindt deze de Stiftkirche van Kranenburg, met die van het Duitse bedevaartsoord Kevelaer? Zijn het routetrajecten van het netwerk van pelgrimswegen, die allemaal uiteindelijk uitkomen bij Santiago de Compostella of is het een van de vele wegen, die naar Rome leiden?
Route:
Loop een paar meter door en kijk opnieuw links van het pad.
Paardekastanjes
Langs het pad is een laantje van Paardekastanjes geplant. In het voorjaar bloeien ze met prachtige kaarsen. In de herfst kleuren ze geel en ligt de grond bezaait met de stekelige bolsters en glimmende kastanjes.
Een kastanje in je broekzak voorkomt vermoeide benen. Het extract van Paardekastanjes blijkt een gunstige invloed te hebben op de doorbloeding van de beenaderen.
Route:
Blijf het pad volgen, langs de rand van de landbouwpercelen en de rand van het water tot je op een splitsing van wegen bij een brug aankomt.
Landbouw velden
Vlak bij het Wylerbergmeer liggen uitgestrekte landbouwvelden in de uiterwaarden van de Waal. De rivierklei gemengd met zand van de Waal zorgt ervoor dat de landbouwgronden vruchtbaar zijn. Na het oogsten in nazomer en na het ploegen in het voorjaar kun je goed zien hoe vet de klei is.
Vroeger, omstreeks 1950 werd hier nog veel rogge en andere korensoorten verbouwd, maar tegenwoordig wordt er vooral maïs verbouwd.
Route:
Loop vanaf de splitsing een klein stukje richting de brug, tot je er midden op staat.
Waterlopen
Rondom het kunstmatig aangelegde Wylermeer heb je verschillende waterlopen. Ooit, ver voor de kanalisatie van de grote rivieren met kribben in dit gebied, heeft het landschap er zo uitgezien. Een netwerk van stroompjes en kanalen met daartussen laag liggende drassige bloemrijke graslanden.
Heb je de vissen wel gezien, die hier in dit vrij rustige water leven? Gooi er maar eens een stukje brood, een regenworm of ander visvoer erin.
Route:
Loop door met een aantal bochten door het bos heen, tot je aan de andere kant aan je rechter hand een uitzicht hebt over een meertje.
Doorzicht
Waar het Wylermeer aan een zijde ontwikkeld is voor de dagrecreant, is hier aan beide kanten van het watertje de natuurlijke ontwikkeling van de bosschages gerespecteerd.
Je hebt tijdens de wandeling spectaculair doorzicht op iets dat lijkt op een natuurlijke plas. Het beeld deed ons denken aan een Zweeds meertje. Vooral bij windstil weer, weerspiegelen de bomen zich in het water.
Route:
Loop door tot je rechts van het pad een stroompje met een stuw erin ziet liggen.
Stuw Wylerbergmeer
Het waterpeil in het Wylerbergmeer wordt door deze stuw geregeld. Veel schoon, koel beekwater van de stuwwalhellingen bij Berg en Dal stroomt af naar deze plas. Hierdoor wordt het water langzaam ververst met koel beekwater en blijft de plas op natuurlijke wijze redelijk vrij van algen.
Algenbloei treedt alleen op in warm water.
Op rustige dagen kun je genieten van het geluid van kabbelend beekwater.
Route:
Neem het fietspad met het watervalletje aan je linker hand.
Loop een paar meter en neem het paadje dat rechts het recreatiegebied ingaat.
Blijf het paadje volgen en houdt steeds het meest linkse pad aan.
Loop een heel stuk door het bos aan de rand van het water.
Loop verder tot je links over het water kan kijken en rechts een meidoorn heg staat.
Meidoornheg
Het Wylerbergmeer is aangelegd als recreatieplas. Het veld voor de dagrecreatie is hier gescheiden door een pad met natuurlijke vegetatie en langs de waterlopen, begrensd door een doornige Meidoornhaag.
Meidoornheggen passen prima als natuurlijke afscheiding in het landschap van de uiterwaarden.
Route:
Loop verder tot je vlak bij de provinciale weg op een knooppunt van wandelwegen staat.
Achteringang Wylerbergmeer
Zo dicht langs de provincale weg voor het hek van het Wylerbergmeer heb je nog nauwelijks een idee van de prachtige landschappelijke oase met veel water, die achter het hek schuilgaat.
Nieuw knooppunt.
Route:
Neem het fietspad dat langs de provinciale weg loopt en sla rechts af.
Loop door tot waar het fietspad een bocht naar links maakt op de provinciale weg over te steken en kijk naar het witte stalen kolos dat zich voor je bevindt.
Kunstwerk: Dagjes Toerist
Van de serie kunstwerken in deze stijl, die op verschillende plaatsen langs de snelweg te vinden zijn, is dit een recente remake. Voor publiciteit langs de provinciale weg, vlak voordat je de grens overgaat, is dit een echte eye catcher. Meestal is er een relatie tussen het in staal uitgebeelde tafereel en de plaats waar het beeld te vinden is.
Route:
Steek de provinciale weg over en let op het stoompje. Loop richting de put waar het stroompje in verdwijnt.
Waterkunstwerk
Water speelt in Berg en Dal in de geschiedenis van de wasserijen een grote rol. Uitgebeeld zijn de put als bron van water en de wateruitstroom. Deze voortdurende waterstroom was mede de bron van welvaart in wasindustrie rondom Beek-Ubbergen. Ook de voortdurende waterstroom is heeft niet kunnen voorkomen dat de wasserijen gesloten zijn, door uitvinding van de wasmachine. Om dit te vertalen naar beelden, eindigt de waterstroom in een put.
Route:
Volg het stroompje stroomopwaarts en steek de weg over.
Neem aan de overkant het paadje dat langs het stroompje het bos ingaat en loop door tot je op de splitsing van paadjes bij een bruggetje over de beek uitkomt.
Bruggetje over de Beek
In de dalen van de Duivelsberg stromen kleine beekjes. Ze voeren het kwelwater uit de stuwwal af naar de Waal. Hier kruist het wandelpad zo'n beekje met een bruggetje. Let ook eens op het waterkunstwerk dat aan de overkant van de weg staat. Bureau van den Eerenbeemt adviseerde de gemeente Beek-
Ubbergen om waterstromen door middel van het project Water Werkt weer zichtbaar te maken in- en rondom de dorpen. Beek is van oudsher bekend wegens het schone water van deze beken. Er waren allerlei wasserijen voor de burgerij uit Nijmegen gevestigd. Het kunstwerk is geïnspireerd op een aantal spoelbekkens van deze wasserijen.
