De Duivelsberg dankt zijn naam aan de Motte (een ouderwets woord voor Burcht) die ooit op de Duivels berg stond. De Burcht bestond uit twee delen. Vanaf de kleinere heuvel heb je nog steeds een prachtig uitzicht over de Betuwe. De gemeente Beek Ubbergen heeft onlangs aandacht besteedt aan de historische relatie tussen het schone beekwater en de wasserij industrie die in de regio te vinden was. Het gebied rondom de Große Wässerung kenmerkt zich door stroken water afgewisseld met eilandjes. Wandelen door het gebied geeft tal van bijzondere doorzichten. Dan weer over de lengterichting van het water, dan weer naar de overkant. Natuurgebieden in Duitsland zijn uitgebreid beschermd. Niet alleen de flora en fauna worden beschermd ook het landschapsbeeld en dat is tijdens de wandeling goed te merken. Op de standwal rondom Zyfflich is van oudsher al landbouw mogelijk. Rondom Zyfflich is veel te doen. Het landschap met landbouwpercelen en kleine huisjes is aantrekkelijk om door heen te wandelen. Ook kun je in de zomermaanden genieten van een bezoek aan een tuin vol met bloemen en beelden.
Pannenkoekenhuis de Duivelsberg is al meer dan 50 jaar een begrip op de Duivelsberg. Je kunt in deze oude boerderij heerlijk pannenkoeken eten. Het terras op het zuiden is in de zomer druk bezocht door wandelaars en dagjesmensen. Het pannenkoekenhuis dankt zijn naam aan de Duivelsberg, waarop vroeger een motte (een verdedigingsburcht) te vinden was.
Route:
Neem het paadje dat rechts van de parkeerplaats van Pannenkoekenhuis de Duivelsberg het bos inloopt. (Dit paadje is gemarkeerd met paaltjes).
Loop door tot je bij een landbouwperceel met uitzicht (links van het pad) uitkomt.
Uitzicht over het dal
Vanaf het wandelpad heb je even een prachtig uitzicht over de landbouwpercelen richting Duitsland. Twee coulissen van groen langs de rand van het perceel leiden je blik. Op mooie dagen kun je Kranenburg met zijn mini kathedraal in Duitsland zien liggen.
Route:
Blijf het paadje met de paaltjes erlangs volgen het bos weer in, de heuvel over, tot je op een splitsing van paden uitkomt.
Gemengd loofbos
De Duivelsberg is voor een groot deel begroeid met Beukenbos. Hier is een gemengd loofbos te vinden, allerlei soorten loofbomen groeien op deze plek door elkaar. Ook zijn de bomen niet allemaal even oud; jongere boompjes staan op open plekken tussen oudere exemplaren. Dit bos is dus een eind op weg om een natuurlijk loofbos te worden.
Route:
Neem vanaf het kruispunt van bospaden het pad dat in zuidelijke richting het dal naar beneden loopt. (Dit pad is gemarkeerd met gele paaltjes.)
Loop door tot het pad door een goot loopt (holle weg).
Holle weg
In de ijstijden spoelde er hier door erosie met regenwater diepe dalen uit.
De karren uit de vorige eeuw maakten gebruik van deze uitgeslepen dalen om door het gebied te trekken. Zo ook dit pad met de steile zijkanten, die voor het transport van goederen is gebruikt.
We noemen dit een holle weg.
Op de vochtige zijkanten kun je soms bijzondere mossen vinden.
Route:
Loop door tot je vlak voor de parkeerplaats op een splitsing van paden uitkomt
Knooppunt Kleefsebaan
Om wandelaars die starten op de parkeerplaats aan de Kleefsebaan aan te sluiten op het wandelproject is een knooppunt nodig. Dat vind je op deze locatie.
Route:
Neem vanaf de splitsing van paden bij de parkeerplaats het pad dat in westelijke richting (parallel aan de asfaltweg) het bos inloopt.
Loop door tot je bij een holleweg aankomt.
Holle weg
Het pad loopt hier door een dalletje heen; het pad is jarenlang uitgesleten door stromend regenwater. Zo'n soort weg heet een holle weg. Rondom de Duivelsberg vind je verschillende holle wegen. Langs de steile kanten treedt water uit,waardoor er soms bijzondere mossen en planten te vinden zijn.
Route:
Volg het pad door de holleweg omhoog.
Loop door tot je bij de heksenkuil uitkomt.
Heksendans
De Heksendan is vermoedelijk in de Romeinse tijd ontstaan door afgraven van leem voor de dakpannen industrie rond de Duivelsberg. Het is een vochtige plek waar vandaag de dag nog steeds water in staat. Op vochtige dagen in de herfst hangt er nevel in de kuil. Mensen in de middeleeuwen dachten daarom dat de kuil behekst was. Vandaar de naam Heksendans in de volksmond, die de kuil tot de dag van vandaag draagt.
Route:
Volg het pad verder tot je op de hoek van een landbouwperceel uitkomt.
Vergezicht over de velden
Vanaf deze hoek van het landbouwperceel kun je prachtig zien hoe glooiend het gebied rond de Duivelsberg is. Je hebt een prachtig vergezicht over de velden Duitsland in; want je staat hier op de grens tussen Nederland en Duitsland. Aan de horizon zie je nog een hoogzit staan. Deze wordt gebruikt bij de jacht op reeën en ander wild. De aantallen van deze dieren worden beperkt gehouden om te voorkomen dat ze te veel schade aan de landbouwgewassen veroorzaken.
Route:
Volg het pad over de landbouwpercelen langs de landsgrens.
Loop door tot je op een T-splitsing van paden uitkomt.
Grenspaal 635
De grens tussen Nederland en de buurlanden is gemarkeerd met grenspalen. Hier zie je grenspaal nummer: 635. Soms zijn het prachtige exemplaren gehouwen uit steen, soms betonnen exemplaren zoals deze. De Duivelsberg behoorde voor de oorlog aan Duitsland. De grenspalen zijn dus redelijk recent geplaatst en daarom in beton uitgevoerd. Langs de hele grens zijn grenspalen te vinden; er is zelfs een grenspalen wandelroute.
Route:
Neem het paadje langs de rand van de akker richting het dal.
Loop door tot je op een haakse bocht in een asfaltweg uitkomt.
Bankje aan de landsgrens
Het bankje op de hoek van de asfaltweg en de bospaden is een goede plek om de meegenomen broodjes op te eten. Het ligt vlak bij de landsgrens. Voor wie vanuit het dal komt, is het een goed moment om bij te komen van de klim naar boven richting de Duivelsberg en Wylerberg.
Route:
Loop verder naar beneden tot je links van het pad een ingang van een landbouwperceel ziet en een dal in het landschap.
Dal
Het landbouwperceel wat je vanuit dit punt ziet, is indrukwekkend en geeft ons een idee van echt in het buitenland zijn. Vanuit elke hoek komt de helling op je af als een groot amfitheater. De heuvelachtigheid vormt kennelijk geen belemmering bij het bedrijven van landbouw op deze plaats. En als je vanaf beneden naar boven kijkt zie je de immensheid van het landschap, ten opzichte van de grootte van de mens, die het in gebruik heeft.
Route:
Loop een paar meter veder naar het bankje links van het pad.
Bankje
Bankje met uitzicht over de vallei met landbouwpercelen. Zo vlak bij de grens doet het landschap meteen Duits aan. Men is beter aangepast aan landschap dat niet vlak is en heeft minder moeite met bouwen op hellingen. Wie goed kijkt bij het zonnig weer kan zelf zien dat van oudsher gebouwd werd op de meest zonnige en warme plaatsen in het landschap. Dat scheelt enorm in de stookkosten in de winter. Ook levert deze methode van het zoeken naar het juiste microklimaat een eenheid tussen natuurlijke omstandigheden en menselijk ingrijpen in het landschap. Heel anders als in Nederland, waar het landschap meestal vlak is en heel andere motieven de plaatsing van gebouwen in het landschap bepalen.
Route:
Loop verder naar beneden tot vlak voordat je op een Y-splitsing van wegen uitkomt en kijk rechts van het pad naar de boomgaard.
Hoogstam boomgaard
Bij een hoogstam boomgaard heeft de appelboom of peren boom een onderstam van ongeveer 2 tot 2,5 meter hoog. De takken van een appelboom worden in de vorm van een piratenhoed naar beneden in vorm gesnoeid en leveren op die manier maximaal appels. Vaak is er onder de bomen ruimte voor schapen of ander vee om te grazen. Zij zorgen er ook voor dat de takken de grond niet raken.
In de moderne boomgaarden hebben de appelbomen een korte onderstam van ongeveer een halve meter en kun je er goed bij als je de appels wilt plukken. Nadeel er kan geen vee onder gehouden worden. Ook het snoeien is minder ingewikkeld.
Route:
Volg het pad naar beneden tot je onderaan uitkomt op de provinciale weg.
Neuer Grenzweg
Hoewel je niet ver van Nederlandse grens verwijderd bent, ziet het landschap er meteen heel anders uit. Ander land, andere gebruiken.
Deze weg is hiervan een voorbeeld. Van de hoofdweg afslaand loopt de weg meteen steil omhoog. Typisch Duits qua aanleg: in een land met veel bergen als Duitsland zijn de ontwerpen voor tracés anders dan in Nederland. Dat zie je op dit punt meteen terug in het landschap en het landschapsbeeld.
Route:
Steek onderaan de provinciale weg over.
Sla rechts af op de provinciale weg en loop door over het fietspad links van de weg tot je op een kruising van de provinciale weg uitkomt.
Kruising Bundesstraße
In de jaren '80 is begonnen met het aanleggen van een nieuwe weg naar Kleef door het polderlandschap. Men is niet verder gekomen dan de aansluiting met de Bundesstraße door het Reichswald net achter Kranenburg. Inpassing van wegen in het landschap is altijd opvallend bij de Duitse wegenbouwers. De coulissen van elzen langs de afwateringssloot zijn herhaald rondom de Bundesstraße, een slimme truc waardoor deze zich onopvallend voegt in het landschap.
Route:
Neem vanaf de kruising van de provinciale weg de weg richting Zyfflich.
Steek de burg over en volg het fietspad.
Loop een klein stukje verder en kijk links van het pad verderop in het weiland.
Modern boerenmelkveebedrijf
In de verte zie je een modern boeren melkveebedrijf liggen. Waar het vroeger gebruikelijk was om stallen en woonhuis aan elkaar te bouwen tot één gebouw, staan de stallen met vrije uitloop voor de koeien tegenwoordig los van het woonhuis. De stal biedt plaats aan meer dan honderd koeien. Ook het erf is groter geworden. Waar het voeren van koeien vroeger in de winter met hooi op een kruiwagen gebeurde, gaat dat nu per tractor met een shovel. Verder is een grote silo met brokken voor de dieren. Door al deze schaalvergroting en mechanisatie is op het erf ook meer manoeuvreer ruimte nodig. Liggen deze grote bedrijven verder van de weg in het landschap, dan is nog steeds hetzelfde gezellige landelijke beeld van kruislings liggen de daken aan de horizon zichtbaar.
Route:
Loop een stukje verder tot je rechts naast de weg een meertje ziet liggen.
Kikkerpoel
Langs het pad ligt een klein water, waarin het in het voorjaar een luid gekwaak is van de vele groene kikkers. Zij produceren grote hoeveelheden kikkerdril, de eitjes van de kikker. Daaruit komen de kleine kikkervisjes en na een metamorfose (verandering) de kleine kikkers in de vroege zomer.
Salemanders en kikkers zijn een belangrijke voedselbron voor weidevogels, zoals kievit, reiger en ooievaars.
Route:
Loop verder tot je aankomt bij een splitsing met een weg naar rechts en kijk vooruit richting het dorpje voorje voor het gezicht aan de horizon.
Gezicht op Zyfflich
Zelfs een stukje wandelen over het asfalt kan prettig zijn.
Met je blik op de horizon en de vele vogels in en boven de weiland en een dromerige koe langs de slootkant, maakt ook een gezicht op Zyfflich tot een plaatje, waarvan je in stilte samen of alleen kunt genieten.
Route:
Loop ongeveer een halve kilometer verder over het fietspad tot je vlak voor het dorpje Zyfflich bent en links van het fietspad het laatste weiland voor het dorp kunt overzien.
Landschap rondom Zyfflich
Waar Zyfflich zelf ontstaan is op een oude strandwal in het rivierenlandschap uit de ijstijd (verhoging in het landschap), liggen de weilanden duidelijk lager in de uiterwaarden. Graslanden op rivierklei en omsloten door meidoornhagen geven in elk seizoen een fraaie aanblik. In de zomer staat het vee buiten, in de herfst kleuren de heggen. In de winter heeft het landschap verschillende tinten van koele kleuren en het daarop volgende voorjaar bloeit alles weer volop.
Route:
Loop verder met de bochten van de weg mee het dorpje Zyfflich in.
Loop door tot je vlak voor de kerk op een splitsing met een weg naar links uitkomt.
St. Martin Zyfflich
In het centrum van het dorp Zyfflich vind je deze kerk. De kerk stamt uit de elfde eeuw en is een beschermd monument. De kerk is vernoemd naar Martin van Tours, nu heilige en ooit bisschop van Tours in Frankrijk.
Markant detail aan het gebouw is de latei boven de deur met inscriptie. In de Tweede Wereld oorlog is deze beschadigd, maar later weer gerestaureerd. Ook het gebruik van glazuurde bakstenen en de zigzagmotieven in de bouw zijn opmerkelijk.
Route:
Neem de asfaltweg tegenover de kerk (Zum Wyler Meer).
Loop een stukje tot je links van de weg een onderdeel van de kruisweg rondom Zyfflich ziet liggen.
Kruisweg Zyfflich
De Kruisweg (Via crucis of Via dolorosa in het Latijn) is een onderdeel van traditie van het christelijke Paasfeest. De Kruisweg is een nabootsing van de lijdensweg van Christus vanaf het gerechtsgebouw (het paleis van de Romeinse procurator Pontius Pilatus) tot op de heuvel Golgotha, plaats van zijn terechtstelling.
Het woord statie is afgeleid van het Latijnse woord statio, dat het staan of stilstaan betekent.
In het Stift (het kerkelijke gebied) van Kranenburg liggen verschillende kruiswegen. Deze kruisweg eindigt bij de Kastanienplatz.
Route:
Loop door tot de eerste huizen links van de weg en kijk links achterom.
Lindelaan
Linden worden vaak toegepast als laanbomen. Zoals hier waar ze de afscheiding vormen tussen de rand van het dorp en de omliggende landerijen.
De lindelaan behoort tot de Nederlandstalige tongbrekers:
"Liesje leerde Lotje lopen langs de lange lindelaan, maar toen Lotje niet wou lopen, liet Liesje Lotje staan!" Liesje is oorspronkelijk bekend onder "Lientje". Variatie: "Liesje leerde Lotje lopen langs de lange lindelaan, maar Liesje kon de L niet zeggen.
Route:
Loop door over de weg tot je bij een driehoekje met kastanjes erop uitkomt.
Am Kastanienplatz
Op deze plaats wordt duidelijk waarom de Kastanienplatz (het kastanjeplein) het kastanje plein heet. Het driehoekje staat namelijk vol met kastanje bomen. In het voorjaar bloeien ze uitbundig met volle trossen van bloemen. De hele zomer geven ze koelte aan de wandelaar. In de herfst kun je er kastanjes verzamelen. Een je broekzak, is goed voor de doorbloeding van de aderen in je benen bij reuma en jicht.
Route:
Neem de asfaltweg rechts naast de Kastanjebomen.
Loop verder tot je opnieuw op een Y-splitsing staat. (Even voor de Y-splitsing bevindt zich het punt.)
Am Kastanienplatz
Dit punt lijkt deel uit te maken van de kruisweg die rondom Zyfflich ligt. Bij het monument staat een bank voor een moment van van rust en bezinning.
Waarom het Kastanienplatz heet, terwijl er hier esdoorns staan, wordt iets verderop duidelijk. Kijk je langs de afbuigende weg, dan zie je een stukje verderop een groep kastanjes staan op eenzelfde type pleintje. Beide pleintjes samen heten kennelijk Kastanienplatz.
Route:
Volg de asfaltweg (Zum Querdamm) een heel eind tot je links vlak naast de weg een langgerekte witte boerderij ziet staan.
Witte boerderij
De vele beelden in zwarte steen bij deze oude witte boerderij met boerenschuur zijn een opvallende combinatie. De witte boerderij steekt af tegen de rest van het landschap en wordt zo tot een aandachtspunt in dit landschap. In de achtertuin van deze boerderij vind je de beeldentuin: 'Een nieuw begin'.
Route:
Loop een paar meter door tot je links van de weg een hek ziet staan.
Nieuw begin
Wie tussen 1 juni en 1 november langs dit pad komt, kan zich laten verrassen door een bezoek aan de tuin, het Nieuwe Begin. Twee enthousiaste mensen hebben een stuk verlaten akker omgevormd tot een duinlandschap met beelden. Tussen de uitbundig bloeiende bloemen treden regelmatig de artiesten op, een Oerol festival in mini formaat.
Route:
Loop verder tot je midden tussen de huizen over de velden kunt uitkijken.
Ooijpolder als uiterwaarden landschap
Naar beide kanten van de weg heb je een uitzicht over een wijds landschap dat geheel door mensenhanden gemaakt lijkt: het dorp Zyfflich aan de horizon ligt op een zandrug. Deze zandrug is het werk van de natuur: het zand is er door de meanderen rivier in vroeger tijden afgezet.
Je ziet hier duidelijk dat Zyfflich op zo'n zandrug of (ook wel strandwal) ligt, die ooit tussen de twee rivierarmen van de Rijn is ontstaan. Vanhier loopt het landschap naar beide kanten af.
Zo'n heuvel in de uiterwaarden is handig om je huis op te bouwen. Zeker als je aan landbouw doet. 's zomers zijn akkers en weilanden in de uiterwaarden droog, maar vruchtbaar en 's winters en in het voorjaar bij hoog water houdt je het lang droge voeten op je zandrug.
Route:
Loop verder tot je rechts van de weg een bankje ziet staan, tegen een dichte heg van bomen en struiken.
Bankje
Een bankje om even uit te rusten van deze wandeling en te bekijken of het landschap er in Duitsland er anders uitziet. Het is toch echt het buitenland.
's Winters als er geen blad aan de bomen zit, kan je zien dat nederzettingen zoals Zyfflich op een strandwal in de uiterwaarden liggen. Zo waren de dorpen veilig bij hoog water van de rivier in de winter. In de zomer kijk je helaas tegen een maïsveld aan.
Route:
Loop verder tot je op een kruising van wegen uitkomt.
Am Wylermehr
Knooppunt in de route, waar meerdere routetrajecten samenkomen. In onze software hebben we zo de mogelijkheid gemaakt, ook zelf routes samen te stellen naar eigen voorkeur.
Route:
Neem de weg in zuidelijke richting die aan twee zijden tussen de landbouwpercelen doorloopt, langs de bushalte en loop in ongeveer 60 meter van Zum Querdamm naar Zum Wieler Meer.
Huis am Große Wässerung
Huistype, dat je vaker in Duitsland vindt, zeker in het buitengebied komen deze ruime eengezinswoningen veel voor.
Bijzonder is dat de heg als afscheiding langs de weg nog laag gehouden is. Zo kun je als wandelaar in het voorbijgaan ook mee genieten van de gezellige, vrolijk bloeiende tuin.
Route:
Neem de weg Zum Wieler Meer, met het huis aan je linker hand. (Dit is in westelijke richting).
Loop door tot je vlak voor de huizen, rechts langs het pad een aantal struiken ziet staan.
Kardinaalsmutsen
Waar elders vooral sleedoorn en meidoorn in de heggen staan aangeplant, is hier een grote verscheidenheid aan struiken en bomen aanwezig. Het zijn vooral de bessen dragende soorten, die in de herfst de aandacht trekken. Niet alleen van mensen, maar ook van de vele trekvogels.
De Kardinaalsmuts met vele diep roze vlezige bessen, is erg opvallend. Als de bessen openbarsten, worden de gele zaden zichtbaar.
Soms zie je in de zomer de struiken bedekt met spinrag-nestjes, waarin het krioelt van de rupsen. Dat zijn rupsen van de grote en de kleine kardinaalsmuts-stippelmot, weinig opvallende vlinders. Beide soorten gebruiken de struik om hun eieren in te leggen en hun rupsen van voldoende voedsel te voorzien. In de voorzomer spinnen de rupsen van deze kardinaalsmutsstippelmotten hele struiken in; daarna zien de struiken er vaak erg gehavend uit door deze rupsenvraat. De struiken ondervinden hier echter geen blijvende schade van.
Route:
Loop door tot je links van de weg een bord "Natuurschutzgebiet" ziet staan.
Naturschutzgebiet
Vanaf begin jaren '90 worden natuurgebieden in Duitsland als "Naturschutzgebiet" aangegeven met een voorrangsbord met een groene rand. Een grote zwart-witte roofvogel (zeearend) houdt zo het overzicht en het toezicht op het natuurbeheer van de kwetsbare natuur.
Route:
Loop verder langs de huizen op, langs de rand van het landbouwperceel tot je in een tunneltje van bladeren belandt.
Tunneltje van bladeren
Aan het einde van het paadje zijn de kronen van de bomen zo gegroeid dat ze zich boven je hoofd sluiten en er een romantisch tunneltje van groen ontstaat, waar je in alle rust, al genietend, doorheen kan lopen.
Route:
Loop door tot je bij de waterkant aan het einde van het tunneltje op een T-splitsing van paden uitkomt.
Tunneltje van loof
Dichte doornige heesters, die van oorsprong in de heggen van de uiterwaarden voorkomen zijn hier uitgegroeid tot een romantische weg. Door te snoeien is de heg bijna een berceau geworden.
Let eens op het aantal verschillende soorten struiken langs het pad. Misschien vind jij het aardig eens enkele bladeren van de struiken te verzamelen en thuis hun naam op te zoeken op internet of in een ouderwetse flora. Deze soortenrijkdom zorgt ervoor dat er veel verschillende insecten er voedsel vinden, die op hun beurt weer vogels aanlokken. Zo neemt de biodiversiteit van de laan toe.
Route:
Neem het paadje langs het water met het water rechts van het pad.
Loop een paar meter door tot je links van het pad een haag van prikkelstruiken ziet staan.
Meidoorns
Meidoorns horen echt bij de uiterwaarden. Hier staan ze in het zonnetje langs de rand van het water. Deze struikengroep bestaat voor het grootste deel uit meidoorns. Afgewisseld met hier en daar een sleedoorn.
Pas als de sleedoorns al zijn uitgebloeid in het late voorjaar, bloeien de meidoorns uitbundig wit of soms zacht rose tegen een achtergrond van het frisse voorjaarsgroen. Het bosje zoemt dan van de vele bijen. Als je geluk hebt, kun je hier de zoete geur van honing ruiken.
In de herfst/nazomer dragen de meidoorn prachtige dieprode bessen.
Route:
Volg het pad met de bocht mee naar rechts het bruggetje over.
Loop verder weer met een bocht naar rechts, tot je aan het einde van de boch een paadje naar links ziet afbuigen bij een grote boom.
Neem het paadje naar links loop 1 meter door en bekijk de boom rechts van het pad.
Twee oude bomen
Vlak bij de splitsing van het pad staan deze twee oude bomen in het uiterwaarden bos. Opvallend is dat ze veel ouder zijn dan de rest van het bos op dit schiereiland.
Route:
Neem het paadje met de boom aan je rechter hand en loop door tot je aan de rand van het water staat.
Uitzicht vanaf de zijkant Große Wässerung
Vanaf het paadje vlak langs het water heb je een prachtig uitzicht over de Große Wässerung. Vanaf de zijkant lijkt het water veel grootser en uitgestrekter dan het in werkelijkheid is. Je hebt aan alle kanten coulissen van natuurlijke begroeiing. De bomen weerspiegelen zich in het stille water. 's Winters zijn er soms ganzen op het water.
Route:
Loop terug richting het hoofdpad en loop verder langs de rand van het water.
Volg het pad met de bocht naar links en loop ongeveer 25 meter verder.
Loop door tot je de esdoorn bladeren met hun kenmerkende vorm op de grond ziet liggen.
Esdoornblad
De Esdoorn is een boom, waarvan het blad bij de eerste nachtvorsten dieprood kleurt. Het is daarom een boom die vaak op markante plaatsen wordt aangeplant.
Het Esdoornblad vind je ook op de vlag van Canada. Eén van de naties die Nederland tijdens de tweede wereld oorlog de vrijheid terugbracht.
Route:
Loop verder tot je links van het pad een grenspaal ziet staan.
Grenspaal 641
Grenspaal 641, geeft de hoek aan van de grens tussen Duitsland en Nederland. Grenspalen zijn van oudsher van natuursteen, zoals deze. Tegenwoordig worden ook betonnen exemplaren gebruikt. Ze hebben allemaal een oplopend nummer. Een grenssteen is geen puntvormig object maar een vlak van ongeveer 20 bij 20 cm. Het putje bovenin dient als referentie meetpunt om door landmeters met een theodoliet de grens exact te kunnen inmeten. De grensstenen zijn zo stevig vastgezet in de bodem dat ze amper schuin zakken. Door vanuit verschillende grensstenen te meten, kan ook verzakking worden nagegaan en gecorrigeerd.
Route:
Loop een paar meter verder over het pad tot je links een doorzicht over de lengte richting van het water hebt.
Uitzicht over de Große Wässerung
Voor de kanalisatie van de Waal en Rijn stroomde de rivier via een heel aantal kleinere armen door de uiterwaarden. Deze verzameling van stromen lag tot vlak bij de zandruggen en zorgden ervoor dat de stuwwal randen steil uit slijten. De vele kleine stroompjes zijn gemakkelijk over te steken met paard en wagen, maar ongeschikt voor de grotere scheepvaart.
Na de kanalisatie wordt de rivier daarom gebundeld in één hoofdstroom. De zijarm zoals de Große Wässerung, die kronkelt door het landschap, wordt stilstaand water.
Route:
Loop verder tot je op een veelsprong van paden bij het hek van een recreatiegebied aankomt.
Achteringang Wylerbergmeer
Zo dicht langs de provincale weg voor het hek van het Wylerbergmeer heb je nog nauwelijks een idee van de prachtige landschappelijke oase met veel water, die achter het hek schuilgaat.
Nieuw knooppunt.
Route:
Neem het fietspad dat langs de provinciale weg loopt en sla rechts af.
Loop door tot waar het fietspad een bocht naar links maakt op de provinciale weg over te steken en kijk naar het witte stalen kolos dat zich voor je bevindt.
Kunstwerk: Dagjes Toerist
Van de serie kunstwerken in deze stijl, die op verschillende plaatsen langs de snelweg te vinden zijn, is dit een recente remake. Voor publiciteit langs de provinciale weg, vlak voordat je de grens overgaat, is dit een echte eye catcher. Meestal is er een relatie tussen het in staal uitgebeelde tafereel en de plaats waar het beeld te vinden is.
Route:
Steek de provinciale weg over en let op het stoompje. Loop richting de put waar het stroompje in verdwijnt.
Waterkunstwerk
Water speelt in Berg en Dal in de geschiedenis van de wasserijen een grote rol. Uitgebeeld zijn de put als bron van water en de wateruitstroom. Deze voortdurende waterstroom was mede de bron van welvaart in wasindustrie rondom Beek-Ubbergen. Ook de voortdurende waterstroom is heeft niet kunnen voorkomen dat de wasserijen gesloten zijn, door uitvinding van de wasmachine. Om dit te vertalen naar beelden, eindigt de waterstroom in een put.
Route:
Volg het stroompje stroomopwaarts en steek de weg over.
Neem aan de overkant het paadje dat langs het stroompje het bos ingaat en loop door tot je op de splitsing van paadjes bij een bruggetje over de beek uitkomt.
Bruggetje over de Beek
In de dalen van de Duivelsberg stromen kleine beekjes. Ze voeren het kwelwater uit de stuwwal af naar de Waal. Hier kruist het wandelpad zo'n beekje met een bruggetje. Let ook eens op het waterkunstwerk dat aan de overkant van de weg staat. Bureau van den Eerenbeemt adviseerde de gemeente Beek-
Ubbergen om waterstromen door middel van het project Water Werkt weer zichtbaar te maken in- en rondom de dorpen. Beek is van oudsher bekend wegens het schone water van deze beken. Er waren allerlei wasserijen voor de burgerij uit Nijmegen gevestigd. Het kunstwerk is geïnspireerd op een aantal spoelbekkens van deze wasserijen.
Route:
Neem het pad dat in oostelijke richting over het bruggetje loopt en vervolgens een bocht naar rechts maakt en langs de helling omhoog loopt.
Loop door tot vlak na de bocht naar rechts.
Erosie op de Duivelsberg
De heuvels van de Duivelsberg zijn erg stijl en daarom gevoelig voor erosie. Erosie is het wegspoelen van zand en leem met het regenwater mee. Dit gebeurt wanneer de bosbodem beschadigd raakt, bijvoorbeeld door betreding en de wortels het zand niet meer vast kunnen houden. Door middel van een bord vraagt Staatsbosbeheer wandelaars op de paden te blijven. Bovendien is buiten de paden het leefgebied van de dieren, dus verstoor ze niet.
Route:
Loop door omhoog tot het pad voorzien is van een laan tamme kastanjes naast het pad.
Tamme Kastanjelaan
Langs het pad is een laantje van tamme kastanjes te vinden. In de herfst vallen de rijpe bolsters naar beneden en kun je er tamme kastanjes verzamelen.
De laatste eigenaresse van landgoed de Duivelsberg, Marie Schuster-Hiby, hield erg van tamme kastanjes en liet deze laan op haar landgoed aanplanten.
De oorsprong van de Tamme kastanjes op de Duivelsberg gaat verder terug. Ze zijn geïntroduceerd door de Romeinen die de kastanjes gebruikten als aanvulling op hun menu.
Route:
Loop verder over het pad tot je bovenaan bent.
Sla bovenaan links af en loop door tot je op een splitsing met een pad naar links uitkomt.
Neem het pad naar links en loop door tot je bij het uitzichtpunt bent.
Uitzicht de Duivelsberg
De burcht op de Duivelsberg bestaat uit twee burchten. De kleinere burcht waar je nu staat diende vermoedelijk om over de omgeving uit te kijken en deze te bewaken. Dat uitzicht over de Betuwe en de overkant van de Betuwe, heb je nog altijd: Bij mooi weer kun je de Duno, de Veluwezoom, Arnhem, het Wylerbergmeer, de Millingerwaard, het Monferland, Hoch Elten en Zylfich zien liggen. Kijk hiervoor op het metalen informatiebord.
Route:
Draai je om en neem hetzelfde pad terug.
Loop door tot je in de greppel net na het uitzichtpunt staat.
Verdedingsgreppel
Dat ook bij het uitzichtpunt nog een tweede kleine motte, een burcht, heeft gestaan is af te leiden uit deze verdedingsgreppel die er rond omheen gegraven is.
Route:
Loop verder en ga rechtdoor op de kruising het pad de grote berg omhoog.
Loop door tot je boven op de berg staat.
Top Duivelsberg
Op de top van de Duivelsberg stond ooit burchtMergelp. Deze burcht is rond het jaar 1000 gebouwd door Graaf Balderik en zijn vrouw Adela. De burcht was vormgegeven als een motte, een houten kasteel op een heuvel. Bijzonderheid is dat deze burcht uit twee delen bestond. Een hoofdburcht en een uitkijktoren.
De Duivelsberg was van oorsprong Duits grondgebied en werd in 1949 door Nederland geannexeerd als genoegdoening. In 1963 zijn de meeste geannexeerde gebieden aan Duitsland teruggegeven. De Duivelsberg niet; dit natuurgebied bleef Nederlands.
Van 1906 tot 1965 was de Duivelsberg eigendom van Maria Schuster-Hilby, een vriendin van Helene Kröller Müller. Zij verkocht het landgoed en het landhuis aan de Nederlandse staat. Sindsdien is het in beheer bij Staatsbosbeheer.
Route:
Loop de heuvel aan de andere kant naar beneden.
Ga rechtdoor op de krusing en loop door tot je op de parkeerplaats bij Pannekoekenhuis de Duivelsberg staat.
Pannenkoekenhuis de Duivelsberg
Pannenkoekenhuis de Duivelsberg is al meer dan 50 jaar een begrip op de Duivelsberg. Je kunt in deze oude boerderij heerlijk pannenkoeken eten. Het terras op het zuiden is in de zomer druk bezocht door wandelaars en dagjesmensen. Het pannenkoekenhuis dankt zijn naam aan de Duivelsberg, waarop vroeger een motte (een verdedigingsburcht) te vinden was.
