Beek Ubbergen kent vele historische gebouwen. Deze zijn op passende wijze gecombineerd met nieuwbouw. Geniet van het beekje dat fier door het kastanje dal stroomt en wie weet doet het je herinneren aan het volgende liedje: onder hele hoge bomen in een groot kabouterbos stond een heel piep klein huisje zomaar midden op het mos. De Kabouterboom is al jaren een begrip in Beek en Ubbergen. De stok oude kastanje staat boven aan een moeras. Vanuit het moeras stroomt beekwater via het Kastanjedal richting Beek en Ubbergen. De lichte bebouwing in de dalen rondom berg en Dal doet haast buitenlands aan. Wandel van dal tot dal en kom meer te weten over de wasserijgeschiedenis en de trambaan die hier ooit liep. Bovenaan in het Keteldal staat een opmerkelijke wegwijzer. Langs de rand van het Keteldal zijn een aantal fraaie vrijstaande huizen gebouwd.
De Bartholomeus kerk werd rond 1825-1826 gebouwd en daarna nog eens ingrijpend verbouwd in 1891. De baksteen vormgeving en het vakmanschap dat de bouw tentoonspreidt is kenmerkend voor de bouwstijl van die periode. Na de Tweede Wereld oorlog is het interieur zo goed mogelijk hersteld met meubilair uit andere kerken.
Heeft de Bartholomeus Kerk tegenwoordig een andere bestemming? In dit "juweeltje van Beek" trouwen jaarlijks veel aanstaande bruidsparen, zijn er exposities en worden er concerten gegeven. Ook worden er familiebijeenkomsten zoals dopen en begrafenissen en uitvaartplechtigheden gehouden.
Route:
Loop vanaf de parkeerplaats de weg direct rechts naast de parkeerplaats naar beneden tot je bij Sous les Eglises staat.
Hotel Sous les Eglises
Hier op de Oude Rijksstraatweg, de weg waar vroeger alle verkeer door Ubbergen door kwam, ligt een knooppunt van ons routenetwerk bij Hotel Sous les Eglises. Vanuit dit punt kun je verschillende wandelingen zelf samenstellen met onze route planner.
Route:
Neem de Rijksstraatweg met de kerk rechts van de weg en even later Hotel 't Spijker links van de weg.
Loop door tot je na het hotel op een kruispunt staat.
Beeld van een Wasvrouw
In het centrum van Beek-ubbergen staat dit beeld van een wasvrouw tegenover Hotel 't Spijker. Veel mensen vonden werk in de talrijke wasserijen vanwege het schone beekwater. Het schone koele bronwater was een van de bronnen van inkomsten voor de toeristische sector. Het wassen van het linnengoed van de hotels, de vele pensions en de buitens bracht vooral vrouwen werk.
Route:
Neem vanaf het kruispunt bij Hotel 't Spijker de Rijksstraatweg met het hotel aan je linker hand.
Loop een stukje door tot je rechts van de weg een elektriciteitsgebouw zit liggen.
Dalstation van de tram
Tot aan de Tweede Wereldoorlog reed de Nijmeegse elektrische tram via Ubbergen naar Berg en Dal.
Hier vind je nog het dalstation voor het gebouw voor de elektriciteitsvoorziening van dit traject, gebouwd in de Jugendstil stijl van rond 1900.
Voor het beklimmen van de heuvels had de tram extra veel elektriciteit nodig, vandaar dat ook in Ubbergen een dalstation nodig was, onder aan de weg naar Berg en Dal. De tram reed in langzame bochten de heuvel op om aan het einde van elk recht stuk met een lus hoogte te winnen.
In het gebouw stonden transformatoren en kwikdamp gelijkrichters. Onduidelijk is of deze altijd achter de grote ramen gestaan hebben, omdat deze een fel wit licht verspreiden. Heeft iemand hier historische informatie over?
Route:
Neem vanaf de splitsing voor het gebouw de weg die schuin omhoog gaat (van Randwijckweg).
Loop een stukje omhoog tot bij het kleine gebouwtje links van de weg.
ANWB kantoortje
Het oorspronkelijke ANWB kantoortje is nu een rijksmonument, mede omdat het beeldbepalend is voor de geschiedenis van het opkomend toerisme in Nederland.
De plint van hollandse bakstenen wordt afgewisseld met streng zwart wit vormgegeven hoger opgetrokken muren en zwart stalen frames om de ramen heen. De trap werd vroeger wekelijks geschrobd op zaterdagmorgen. Een rond raampje kan een speels oogje op het achterland houden en op het hoofdkantoor der ANWB te Den Haag.
Uiteindelijk wordt het huisje bekroond met een vriendelijk overstekend dak van rode Hollandse dakpannen.
Route:
Loop verder omhoog met de bocht in de weg mee.
Kijk in de bocht rechts van de weg naar de water infiltratie bakken.
Water infiltratiebakken
Door veel asfalt en andere bodemverhardingen stroomt regenwater snel de heuvels af naar het dal. Bij stortbuien kan dit regenwater snel wateroverlast veroorzaken.
Door dit historische opvangsysteem van houten bakken naast de weg rand, zakt veel water weg de grond in. De bakken vullen zich 1 voor 1 met water, pas als de eerste vol is, stroomt het water door naar de volgende.
Route:
Loop door tot je op een splitsing met een weg van rechts uitkomt.
Y-splitsing
Opvallend voor deze wijk is dat de stedebouwkundige planning ervan rekening heeft gehouden met hoogteverschillen in het landschap. Wegen kronkelen langs de contouren van de helling en de plaats van de huizen is zodanig dat bewoners allemaal een goed en vrij uitzicht hebben op het dal. Daarmee lijkt deze planning op die in het buitenland, bijvoorbeeld zoals die wordt toegepast in de buitenwijken van Duitse dorpen en steden.
Route:
Neem de asfaltweg de heuvel op, links over de stoep voor de huizen langs.
Bekijk tijdens het naar boven lopen de bouwstijl van de verschillende huizen.
Huizen langs de Van Randwijckweg
De woonhuizen langs de Van Randwijckwegweg hebben een architectuur, die kenmerkend is voor de periode van voor en van na de Tweede Wereldoorlog.
Wie omhoog of naar beneden loopt langs deze weg kan zien hoe van de visie van de verschillende architecten door de jaren heen op landhuizen en vrijstaande villa's is veranderd. Je kunt aan de buitenzijde al zien, hoe met de tijd de idealen voor wonen veranderen en de technische mogelijkheden zich uitbreiden. De opdrachtgevers Krijgen hierdoor heel verschillende huizen.
Route:
Loop verder omhoog.
Loop door tot net voorbij de laatste huizen waar de weg het bos ingaat enkele tientallen meters voor de parkeerplaats.
Neem hier een klein wandelpaadje dat links af naar beneden gaat.
Loop door tot je bij een wegwijzer een weg kruist.
Vriendschaps wegwijzer
Deze historische wegwijzer uit 1909 in het Keteldal verwijst naar de geschiedenis van dit gebied. De grens met Duitsland is door annexatie van Nederland na de oorlog een stuk verder richting Duitsland verlegd. In 1963 vond hier de laatste grensherziening plaats. Op de achterzijde van de wijzer staat de spreuk: "Laat vriendschap helen, wat grenzen delen".
In 2002 werd deze wegwijzer voor het laatst gerestaureerd. Op oude ansichtkaarten kun je zien hoe deze er vroeger uitzag.
Route:
Loop verder omhoog lang het weiland tot je aan het einde van het weiland op een splitsing met een pad van links uitkomt.
Uitzicht vanuit Keteldal
Hier bovenaan het Keteldal heb je op dit knooppunt opnieuw een prachtig uitzicht over het Rijn(Waal)dal. Stel je eens voor hoe prachtig het zal zijn hier een huis op de helling te hebben en het hele jaar door van dit prachtige uitzicht te genieten.
Ook de schilders van de Haagse School hielden van dit landschap. Verscheidene plekjes in de dorpen onderaan de stuwwal werden door hen aan het begin van de vorige eeuw vastgelegd.
Route:
Neem vanaf de splitsing het brede pad dat omhoog het bos in loopt.
Volg het pad met de U-bocht mee tot je op een parkeerplaats uitkomt.
Parkeerplaats top Keteldal
Op deze ruime parkeerplaats is plaats voor zes auto's. Op de borden staat evenwel dat je er niet mag parkeren. Het is dus geen plek om van hieruit te wandelen.
Route:
Loop recht over de parkeerplaats heen naar de overkant (of loop richting de uitrit van de parkeerplaats, sla links af loop een stukje omhoog tot het einde van het hek rechts van de weg en sla daar af een klein paadje in).
Volg het kleine paadje langs het hek de heuvel op en kijk naar links boven.
Plaats tramweg viaduct
Op deze plek heeft het hoge tramweg viaduct gelegen. De tram maakte hier een keerlus om hoogte te maken en zo de stuwwal op te komen, door hier op deze plek boven het pad via een hoog ijzeren viaduct het dal over te steken.
Voor foto's hiervan en van het tracé, zie:de website van oude ansichtkaarten van "Oud Beek".
Route:
Loop verder het paadje omhoog via de trapjes.
Loop door tot je op een asfaltweg uitkomt en sla rechts af.
Loop door tot de eerste inrit van een huis links van de weg.
Bovenleidingmast tramweg
Met even goed zoeken, zie je hier nog een van de vele bovenleidingmasten van de tramweg, die tot '57 in gebruik was. Dit was het trac´e; van die tramweg. In de jaren '60 was deze lijn niet meer rendabel en werd afgebroken. Rond diezelfde tijd werd deze villa gebouwd.
Route:
Vervolg je weg verder over het asfalt met een bocht naar links.
Loop door tot je rechts van de weg een inrit van een grote villa ziet liggen.
Villa in Toscaanse sfeer
Deze buitenplaats is ontworpen in Pallacio stijl
Boven op de heuvel aangekomen, denk je toch ook een moment in Toscane te zijn. Zeker omdat ook de tuinaanleg dit beeld versterkt. De oprijlaan met de slanke cipressen zie je vaak in zuidelijke landen.
Het geheel kan ook als een verwijzing naar de Romeinen worden begrepen. Die rijke Romeinen hebben hier misschien vroeger wel geleefd. In de genen van burgers leeft die Romeinse geest dus nog steeds voort en vraagt om de aandacht van de voorbijganger voor het verleden van deze regio.
Route:
Links naast de inrit van het huis vertrekt een klein paadje heuvel af het dal in, volg dit paadje.
Loop een stukje door en geniet af en toe van de blik het dal in links van het pad.
Uitzicht over het dal
Op deze wandeling kun je net als de vroegere landeigenaren telkens weer genieten van het uitzicht op een volgend dal. Zij kozen ervoor op de stuwwal hun huis te bouwen.
Ook hier raden we je aan eens in de collectie van oude foto's en ansichtkaarten van Oud Beek te kijken, om zelf te onderzoeken, hoe het landschap in 100 jaar door de mens veranderd is.
Route:
Loop verder tot je bijna onderaan op een spitsing van paden staat bij een aantal trapjes.
Trapjes
Soms als het pad erg steil is, zijn er keurige trapjes in de helling aangelegd. Zodoende zijn de glibberige keileem heuvels ook bij regen goed begaanbaar voor de wandelaar. Bovendien is er minder erosie door het afstromende regenwater.
Route:
Loop vanaf de splitsing de trapjes af tot op het asfalt.
Steek het asfalt over en vervolg je weg over het paadje aan de overkant.
Kijk rechts van het pad naar de bamboe.
Bamboe
Soms wordt Bamboe als tuinplant door tuinarchitecten toegepast in hun ontwerp. Het ruisen van de bladeren in de wind, geeft de tuinliefhebber veel rust.
Soms ontsnappen deze houtige grassen en zijn ze een ware plaag in de tuin. Doordat sommige soorten met hun wortelstokken ondergronds een stevig netwerk vormen, komen ze op niet gewenste plaatsen boven de grond. Het kan dus een onkruid zijn. Bloeit de Bamboe soms pas na jaren, dan gaan die planten dood.
Route:
Loop verder tot je op een bredere weg uitkomt.
Sla links af, loop een paar meter door en kijk links van het pad onder de boven tegenover de parkeerplaats.
Wasbekken Ubbergen
Met het heldere bronwater uit de stuwwal was er in het dorp Beek Ubbergen waren er in de 19 e eeuw veel wasserijen. Overal in het dorp stroomt water, zijn er oude openbare wasplaatsen hersteld, zodat de geschiedenis levend bewaart blijft. Verscholen onder hoge bomen in de achtertuin van een woning een monument van de wasserij huisvlijt in Beek Ubbergen.
Route:
Loop verder over de klinkerweg tot je een andere bredere weg tegenkomt.
Sla links af en meteen daarna weer rechts af (De oude Holleweg in).
Loop verder omhoog tot het asfalt een haakse bocht maakt, loop hier rechtdoor de zandweg op tot je bij een splitsing bij een huis staat.
Villa 't Kaempke
Verspreid over de hellingen van de stuwwal rondom Berg en Dal en Beek Ubbergen vind je meerdere onder architectuur gebouwde villa's, zoals ook deze villa 't Kaempke. De soberheid van de jaren dertig is nog steeds zichtbaar in de vrijwel oorspronkelijke architectuur. Juist omdat deze villa ongeschonden de tijd heeft overleefd, is ze een aanwinst in het landschap.
Route:
Neem het padje rechts van de poort van het landhuis.
Loop door tot je rechts achter het gaas een houten paddenstoel en een kabouter ziet staan.
Kabouterroute
Langs de rand van de heuvels rondom Ubbergen is voor de kleinste wandelaars en hun (groot-)ouders een Kabouterroute aangelegd.
De Kabouterroute is aangegeven met houten paddenstoelen en tuinkabouters. Ze staan overal langs de route. De route ligt ook langs de beroemde Kabouterboom in het Kastanjedal. De folder met routebeschrijving is te krijgen bij de plaatselijke VVV.
Zelfs als het lopen soms nog niet meevalt, kun je vanuit de wandelwagen gefascineerd zijn door het zoeken (en vinden!) van de paddenstoelen langs de route. Maar kun je ook al herkennen welke kabouters er langs de route staan en wat hun functie of beroep is?
Route:
Loop verder tot je links van het pad een grote tamme kastanjeboom, de Kabouterboom, ziet staan.
Kabouterboom
Wist je wel dat de Kabouterboom bij Berg en Dal de oudstetamme kastanje van Nederland is?
Kabouters zijn van oudsher bekend. Ook hun goede relatie met de paddestoel, vooral die metrode met de witte stippen en met de ring om de steel is goed. Sommige kabouters schijnen er zelfs in te wonen.
Menigeen begrijpt deze ingewikkelde relatie niet goed en vandalen hebben de kabouterboom helaas meermalen in de fik gestoken.
Route:
Loop verder tot je op een splitsing van paden staat met een pad van links boven.
Knooppunt met trappetje
In een routenetwerk, zoals dit bij Beek-Ubbergen waarbij je uit routestukken zelf een wandeling kunt samenstellen, heb je veel knooppunten nodig.
Dit is zo'n splitsing van wegen.
Hier dicht bij vind je de dikste boom van Nederland, een oude tamme kastanje, de beroemde Kabouterboom van Beek.
Route:
Ga met je rug naar de twee paden van de Y-splitsing staan en loop richting de picknicktafel.
Kastanjedal bij de Kabouterboom
De picknickbank kijkt uit over een klein moerasgebied. Vanuit het moeras stroomt een stroompje met helder koel bronwater vanuit de stuwwal richting de rivier in de uiterwaarden. In het moerasgebied vind je veel bijzondere plantensoorten, zoals goudveil en reuze paardenstaarten, beiden zeldzame plantensoorten in Nederland.
Het beekje verlaat via het Kastanjedal, een dal met vele tamme Kastanjes, een zeer vochtig brongebied om via het centrum van het dorp. Tamme Kastanjes, waar het dal naar vernoemd is, komen al sinds de tijd van de Romeinen in deze bossen veel voor.
Route:
Neem vanaf de picknicktafel een klein paadje langs het beekje naar beneden.
Loop door het dalletje bij het bruggetje heb beekje over en loop aan de andere kant weer omhoog.
Loop door tot je nog in het Kastanjedal op een splitsing met een paadje van rechts uitkomt.
Kastanjedal
Rustig stroomt een klein stroompje water door het Kastanjedal naar beneden. De wanden van het dal zijn begroeid met tamme kastanjes. Als handen steken ze uit de steile wanden en reiken richting de hemel.
's Zomers zitten de vertakte kronen vol met blad en sluit het bladerdak zich boven het dal, dat hier haar naam aan heeft te danken.
Helaas zijn sommige tamme kastanjes de laatste tijd (door ouderdom?) dood gegaan. Tot nu toe worden ze nog niet herplant. Jammer voor het streek eigen karakter van de heuvels om Nijmegen, want Tamme kastanjes werden in deze omgeving door de Romeinen gebracht. Ze vormen dus een deel van het regionale beeldverhaal.
Route:
Neem vanaf de splitsing het paadje het beekdal uit en loop door over de weg waar je op uitkomt tot je midden tussen de nieuwbouw staat.
Nieuwe landhuizen
Een nieuw landhuis bouwen op een van de vrije kavels op deze plek op de stuwwal en ontwerpen binnen de gestelde kaders in te richten naar eigen inzicht, is een droomwens van velen. Slechts een enkeling kan die droom waarmaken. Is dit het huis zoals jij denkt voor jezelf te wonen, of hoe jij denkt dat het in deze wijk past op deze plaats? Zal het met de andere landhuizen passen in de filosofie van deze wijk?
Route:
Loop verder tot je een stukje voorbij een parkeerplaats aan de rechter kant van de weg bij een oud gebouw (rechts van de weg) staat.
Voormalige kostschool
Voormalige Internaat Opzoeken op oud beek meer info.
Route:
Loop de bocht door en kijk links van de weg recht over het pleintje heen.
Maria School
Van het voormalige schoolgebouw is alleen de voorgevel bewaart gebleven. De grijze gevelsteen met de naam van de school is er nog. Wil je weten hoe het er hier vroeger uit heeft gezien, met onverharde wegen en vrijwel geen auto's, neem eens een kijkje op de site van Oud Beek met veel ansichtkaarten. http://oudbeek.nl/
Route:
Loop een klein stukje verder en bekijk het nieuwbouw appartement links van de weg.
Nieuwbouw aan historisch plein
Dit modern vormgegeven appartementencomplex staat fier op de kop van het plein. een beetje uitdagend toch? Niet verscholen achter oude dromerige bomen. De architect is er in geslaagd het toch wel grote bouwvolume zo te ontwerpen dat het gebouw harmonieert met de stijl van het pleintje, passend in de historische context van deze plek.
Route:
Loop verder tot je links van de weg de ingang van het kerkhof ziet liggen (lange oprijlaan).
Kerkhof met oorlogsmonument
Op de begraafplaats rondom de kerk zijn ook oorlogsgraven van gevallenen uit de Tweede Wereldoorlog. Deze zijn ook opgenomen in de Liberation route en in Traces of War.
Dit oorlogsmonument is er om ook de burgers uit Beek en Ubbergen, die tijdens de Tweede Wereldoorlog gevallen zijn, te blijven herdenken.
Route:
Loop door tot waar de weg een haakse bocht naar rechts maakt en kijk links van de weg.
Villa Rozenhof?
De villa "Rozenhof" is een markante wit gepleisterd blokvormig villa met verdieping uit 1870-1875.
Let eens op enkele details: de ramen hebben afgeronde bovenhoeken en een geaccentueerde omlijsting. Ook de daklijsten met consoles zijn bijzonder. Er is een serre (wintertuin) met balkon tegen de oostgevel geplaatst.
Later werd een aanbouw met balkon voor de hoofdingang toegevoegd, waardoor het huis nog meer uitstraling kreeg.
Tegenwoordig is het een lux appartementen complex.
Route:
Loop verder langs de parkeerplaats tot je op een kruising van wegen voor de kerk staat.
Bartholomeus kerk
De Bartholomeus kerk werd rond 1825-1826 gebouwd en daarna nog eens ingrijpend verbouwd in 1891. De baksteen vormgeving en het vakmanschap dat de bouw tentoonspreidt is kenmerkend voor de bouwstijl van die periode. Na de Tweede Wereld oorlog is het interieur zo goed mogelijk hersteld met meubilair uit andere kerken.
Heeft de Bartholomeus Kerk tegenwoordig een andere bestemming? In dit "juweeltje van Beek" trouwen jaarlijks veel aanstaande bruidsparen, zijn er exposities en worden er concerten gegeven. Ook worden er familiebijeenkomsten zoals dopen en begrafenissen en uitvaartplechtigheden gehouden.
