Via een tunneltje onder de snelweg door kunnen wandelaars vanuit Groenendaal het Deelerwoud binnen gaan. Midden op de Kleine Heide van het Deelerwoud ligt een omgevallen boom. De wandelroute gaat over de Kleine Heide van het Deelerwoud. Langs het pad ligt een vennetje, waar schapen, Schotse Hooglanders en herten kunnen drinken. In het Deelerwoud is geregeld groot wild te zien, zoals Edelherten. De wandeling komt langs een plek van waaruit vaak dit soort grote herten te zien zijn. De wandelroute loopt voor een groot deel over de Deelenseweg. Eén van de vele oude wegen in dit gebied. Hoewel het Deelerwoud midden op de droge Veluwe ligt zijn er op verschillende plaatsten kleine poelen te vinden.
Wandelroute: Van Groenendaal naar Vliegbasis Deelen
In het oude gehucht Groenendaal is een ruime parkeerplaats aanwezig als startplaats voor wandelingen door het Deelerwoud. De rondwandelingen zijn er vanaf zes kilometer.
Route:
Neem vanaf de parkeerplaats de asfaltweg parallel aan de snelweg in noordelijke richting.
Loop door tot je links van de weg een tunneltje onder de snelweg door ziet liggen.
Tunneltje Snelweg A50
Het tunneltje onder de snelweg A50 door geeft wandelaars en fietsers toegang tot het Deelerwoud vanuit Groenendaal. Let eens op de graffiti op de wanden van de tunnel. Je mag het Deelerwoud ook op paardenroutes met je rijpaard verkennen.
Route:
Loop door het tunneltje naar de andere kant van de snelweg en ga door het hek het Deelerwoud binnen.
Volg het pad met een slinger het bos in en kijk rechts van het pad.
Afgegraasde bomen
Hoewel het bos vlak bij de snelweg ligt, kun je duidelijk zien dat hier grote grazers, zoals edelherten en Schotse Hooglanders aan het werk geweest zijn. Tot de hoogte waar ze erbij kunnen zijn namelijk alle jonge twijgjes van de bomen gegeten.
Route:
Vervolg je weg en loop door tot je op een T-splitsing met een half verhard pad uitkomt.
Knooppunt Halfroeslaan
De Halfroeslaan is één van de vele oude waarschijnlijk nog middeleeuwse wegen hier in de buurt van het Deelerwoud.
Het Deelerwoud wordt begraasd door grote grazers, zoals Edelherten en Schotse Hooglanders. Deze grote grazers lusten wel een sappige jonge twijg. Als je richting de snelweg kijkt, kun je goed zien dat alle bomen aan de onderkant kaal geknabbeld zijn. Tot de bek-hoogte van de Schotse Hooglanders kun je er zo onderdoor kijken.
Route:
Neem vanaf de splitsing het pad in zuidelijke richting. Dit is richting Arnhem, Deelen, Schaarsbergen en met het pad richting de snelweg aan linker hand.
Knooppunt op de Kleine Heide
Ondanks het feit dat de wandelingen langs veel rechte wegen in het Deelerwoud lopen, is het landschap zeer afwisselend. Van eikenbos kom je op de heide en van de heide weer in dicht productiebos van Dennen. Daarnaast zijn er open gekapte stukken waar de natuur zelf zijn gang kan gaan en waar jong oerbos groeit. Hier sta je midden op de Kleine heide een landschap met adembenemende vergezichten. Bovendien kun je hier op de open heide van de prachtige wolkenluchten genieten.
Route:
Neem vanaf de splitsing het half verharde pad over de heide (Brinkhorsterweg) in westelijke richting. (Dit is het lange rechte (fiets-)pad over de heide.)
Loop door tot je aan beide zijden van het pad een kale strook in de heide ziet liggen.
Gemaaide Heide
Er worden allerlei beheersmaatregelen toegepast om de heide te behouden of zelf te laten uitbreiden.
Hier werd de heide gemaaid en het maaisel is afgevoerd. Zo treedt de noodzakelijke verschraling van de bodem op. Grassen doen het op die schrale bodem minder goed, zodat de heide een kans krijgt. Voor de heideplant kan de bodem niet arm genoeg zijn.
Route:
Loop door tot je aan de rechterkant van het pad een gemaaide strook in de heide ziet liggen.
Geplagde Heide
Opnieuw een methode om de oude heide bijna overwoekerd door grassen een kans te geven een gesloten paars plantendek te vormen.
Hier is daarom de heide geplagd. De bovenste laag, de gras- en heidevegetatie is er machinaal afgeschept en afgevoerd. Er blijft dan een kale zandbodem over.
In de bodem zitten meer dan voldoende kleine oliehoudende zaden van heideplanten, die hier misschien wel vijftig jaar geleden hebben gegroeid. We noemen dit de zaadbank. Deze zaden kiemen goed, ook nog na zo'n lange tijd. Na enkele jaren is hier in augustus weer een prachtige paarse heide te bewonderen.
Route:
Loop verder tot je op een kruising van bospaden uitkomt, waarvan 1 pad afgezet is.
Knooppunt dennenbos
Dennenbomen zijn dunnen lange bomen, met kransen van takken. De oudere takken sterven af en laten kransen van korte takken staan. Elk voorjaarjaar groeit de boom weer met een nieuwe krans van takken en een nieuwe scheut van ongeveer 15-20 cm. Door het aantal kransen te tellen, kun je vrij gemakkelijk schatten hoe oud dit bos is.
Omdat dit routenetwerk uit meerdere stukken bestaat en je ook zelf wandelingen kunt samenstellen met de routeplanner, heb je af en toe knooppunten nodig.
Route:
Neem het half verharde pad (Brinkhorsterweg) in westelijke richting. (Dit is het pad met het rustgebied links van het pad.)
Loop door tot je op een splitsing van wegen uitkomt.
Oude Brinkhorsterweg
Ondanks het feit dat de wegens hier niet verhard zijn, zijn ze goed begaanbaar. De wegen in het Deelerwoud zijn al op oude kaarten van Nicolaes van Geelkercken (ca. 1585 - 1656) te vinden.
Hij was een heel bekende Gelders landmeter en cartograaf, die in de 17e eeuw in dienst was van de Gelderse overheid. Van hem zijn er nog veel kaarten te bekijken in het Geldersch Archief.
Deze oude wegen vormen al die jaren de verbindingen tussen gehuchten, die door wagens, paarden en vooral door voetgangers werden gebruikt. Hier sta je op die middeleeuwse weg van Groenendaal naar de Kop van Deelen.
Route:
Neem vanaf de Brinkhorsterweg het pad dat het bos inloopt.
Loop verder langs de rand van het heideveld tot het pad op de hoek van het heideveld een bocht maakt.
Rustgebied voor dieren
In het Deelerwoud zijn bepaalde stukken niet toegankelijk voor wandelaars. Het zijn de rustgebied voor herkauwers, als herten en reeën. Zij hebben geen enzymen, die plantenresten kunnen afbreken; ze gebruiken voor dit doel bacteriën, die het afbreken van die plantenresten tijdens de spijsvertering wel voor elkaar krijgen. De dieren krijgen die bacteriën binnen door het eten van aarde.
Bij het herkauwen vindt eerst een gistingsproces plaats. Het voedsel komt vanuit de slokdarm in de pens van het dier, de eerste van de vier magen waar het voedsel doorheen moet. Als het voedsel door de bacteriën in de pens de juiste consistentie heeft, komt het de volgende maagkamer in en wordt daar tot een soort bal gekneed. Hierna braakt het dier de bal op, die dan in de bek wordt fijngemalen en vermengd met speekselenzymen. Dit proces heet herkauwen.
Na het kauwen gaat de spijsbal door naar de derde maag, die de bal verder kneedt. Hier gaat het bijna afgebroken voedsel over in de vierde en eigenlijke maag, de lebmaag, een zure omgeving die bacteriën doodt. Het dier neemt hier de eiwitten op die de bacteriën tijdens dit proces hebben aangemaakt.
Route:
Loop na de bocht nog een stukje langs de rand van het heideveld tot je de vergraste heide goed kunt zien.
Vergraste Heide
Hoewel op de kaart dit stuk nog aangegeven staat als een grote vlakte paarse heide, is hier de heide sterk vergrast.
Vergrassing is een verschijnsel waarbij in voormalige heidevelden enkele dominante grassoorten de heide verdringen. Oorzaak van vergrassing is vermesting ofwel depositie van meststoffen.
Droge heide zoals hier vergrast met de bochtige smele. Op de nattere plekken vind je de dichte pollen pijpenstrootje.
Route:
Loop verder langs de rand van het heideveld tot je links van het pad een doorzicht hebt op een grasstrook, de start en landingsbaan van Zweefvliegveld Terlet.
Zweefvliegveld Terlet
Hiernaast ligt het Nationaal Zweefvliegcentrum Terlet. Er vliegen verschillende clubs. Als je wilt kun je ook een vlucht boeken.
Zweefvliegtuigen worden in het seizoen regelmatig met de lier opgetrokken tot ongeveer 300 meter. Daarna wordt je door de thermiek in de lucht gehouden. Je begint dan aan een langzame daling.
Het kabel van de lier komt met een parachute naar beneden.
Het luchtvaartterrein mag niet betreden worden.
Route:
Loop een eindje verder over het pad langs de rand van de heide tot je rechts naast het pad een afgegraasde boom ziet staan.
Begraasde Boom
Een merkwaardige boom, die aan de onderzijde zo mooi vlak is. Hoe zou dat komen?
Kun jij nu bedenken hoe ver de edelherten de kop kunnen strekken om bij de frisse jonge blaadjes van de eiken te komen?
Als je een boom ziet, die aan de onderzijde zo prachtig glad geschoren is, weet je dat er heel wat grazers in het gebied aanwezig zijn. Je kunt ook een schatting maken, hoe groot ze zullen zijn.
Route:
Loop verder tot je in de bocht van het pad, links naast het pad een bankje ziet staan.
Bankje met uitzicht
In het Deelerwoud staan maar een paar bankjes om uit te rusten en van het uitzicht te genieten. Maak er dus maar gebruik van.
Route:
Loop verder over het pad naar de andere kant van het dal.
IJstijd droogdal
Een deel van de hoogteverschillen in het terrein zijn ontstaan doordat smeltwater van de gletsjers en de gebieden met een bevroren bodem, bovengronds werden afgevoerd richting de Rijn.
Deze verlaging in het landschap is wat de geologen een ijstijd dal noemen.
Omdat in het dal er geen water meer stroomt, wordt dit een droogdal genoemd. Mensen uit de prehistorie woonden bij voorkeur op deze plekken. Je kunt hier dus ook prehistorische bodemvondsten verwachten.
Route:
Loop verder over het pad, tot je rechts naast het pad de oude heidestruiken ziet staan.
Oude heide
Op de foto zie je een oude uit elkaar gevallen heidestruik. Zoals je kunt zien in het veld, verjongt de heide zich niet, als de oude planten dood gaan.
Je moet dus als mens ingrijpen in de natuur om de heidevelden te behouden. Tijdens deze wandelingen zie je drie soorten ingrepen: maaien, plaggen en intensief begrazen door schapen.
Heidevelden zijn dus door mensen sinds de prehistorie al in stand gehouden. Ze zijn kenmerkend voor deze arme zandgronden.
Route:
Loop door tot waar het pad een bocht maakt.
Bosrand
Bosrand met doorzicht naar de weilanden van de Kop van Deelen.
De Kop van Deelen is een hoog zandduin, dat deel uit maakt van de Schaarsbergse zandrug. Al sinds de Middeleeuwen is hier een agrarische gemeenschap van meerdere boerderijen gevestigd.
Ondanks het feit dat de Duitser op de Kop van Deelen diverse huizen/bunkers in de vorm van boerderijen hebben bijgebouwd, hebben zij deze met in acht neming van de oude wegenpatronen in het landschap geplaatst.
Nu is er een dependance de Hoenderloogroep op de Kop van Deelen geplaatst. Jongeren met een heftig verleden worden er in een prikkelarme omgeving op deelname aan de maatschappij voorbereid.
Route:
Volg het pad verder over de heide, de bosrand in, tot je op een T-splitsing van bospaden uitkomt.
Grote Heide
Vanaf dit punt loopt er een wandelpad verder over de Grote Heide van natuurgebied Deelerwoud, een prachtig open heidegebied, waar je in de zomer nog de veldleeuweriken kunt horen zingen.
Route:
Neem vanaf de splitsing van paden het pad in zuidelijke richting. (Dit is het pad dat langs het hek loopt.)
Loop een klein eindje door tot je een hek rechts naast het pad ziet staan.
Hek Duits Deelen
Dit zijn de oorspronkelijke palen van het hekwerk van de voormalige Duitse Fliegerhorst Deelen.
Direct na de inval van de Duitser in mei 1940 begon de bezetter met de aanleg van een vliegveld: Fliegerhorst Deelen, groter dan het huidige Schiphol. Dit vliegveld, waar hier op de Kop van Deelen het verkeersleiding centrum was gevestigd, speelde een heel belangrijke rol in de luchtoorlog, die zich vier jaar lang boven Nederland in de Tweede wereldoorlog heeft afgespeeld. Kenmerkend was de camouflage van het vliegveld.
Route:
Loop door tot zowel het hek als het pad een knik maken en het hek het pad weer verlaat.
Bunker Vliegveld Deelen
Achter het hek vind je verscholen in het bos een bunker. Onduidelijk is of deze door de Duitsers is aangelegd. De bunker heeft in elk geval ook tijdens de koude oorlog dienst gedaan. Tegenwoordig is het een onderkomen voor vleermuizen.
Meer interessante informatie, kun je krijgen in het Museum "Vliegbasis Deelen", aan de overzijde van de parkeerplaats, een bezoek meer dan waard.
Route:
Loop verder over het pad, het hek door tot je op een parkeerplaats staat.
Parkeerplaats Deelerwoud
Deze parkeerplaats bij het Deelerwoud met plaats voor een dertigtal auto's is een goede plek om te voet of met de fiets van hieruit kennis te maken het Deelerwoud.
Heel groen Nederland deed in 1967 mee aan de actie Behoud het Deelerwoud. In 1967 wilde de eigenaar het gebied verkopen. Door de actie Behoud het Deelerwoud heeft Natuurmonumenten een deel van het gebied kunnen kopen. Daardoor werden gedeeltelijke bebouwing en snipperverkaveling voorkomen.
Route:
Loop vanaf de parkeerplaats naar de grote weg.
Aan de overkant van de weg ligt het museum.
Museum Vliegbasis Deelen
Aan de hand van de collectie met veel voorwerpen en oude uniformen wordt in het museum de geschiedenis van Vliegbasis Deelen en de Tweede Wereld Oorlog verteld.
Het Museum heeft zijn onderkomen in een gebouw dat door de Duitsers in 1940 al gebouwd is ten behoeve van Fliegerhorst Deelen.
Voor wie meer wil weten van de geschiedenis van Fliegerhorst Deelen is een bezoek aan het museum een aanrader.
Route:
Steek de weg over en neem de weg die in de bocht aftakt richting de parkeerplaats van Natuurmonumenten.
Loop door tot je bij het hek aan het einde van de parkeerplaats bent.
Parkeerplaats Deelerwoud
Deze parkeerplaats bij het Deelerwoud met plaats voor een dertigtal auto's is een goede plek om te voet of met de fiets van hieruit kennis te maken het Deelerwoud.
Heel groen Nederland deed in 1967 mee aan de actie Behoud het Deelerwoud. In 1967 wilde de eigenaar het gebied verkopen. Door de actie Behoud het Deelerwoud heeft Natuurmonumenten een deel van het gebied kunnen kopen. Daardoor werden gedeeltelijke bebouwing en snipperverkaveling voorkomen.
Route:
Neem vanaf de parkeerplaats het pad dat door het hek en wildrooster richting de heide loopt.
Loop door tot het pad een knik maakt er links direct naast het pad een hek te zien is, dat ook een knik maakt.
Bunker Vliegveld Deelen
Achter het hek vind je verscholen in het bos een bunker. Onduidelijk is of deze door de Duitsers is aangelegd. De bunker heeft in elk geval ook tijdens de koude oorlog dienst gedaan. Tegenwoordig is het een onderkomen voor vleermuizen.
Meer interessante informatie, kun je krijgen in het Museum "Vliegbasis Deelen", aan de overzijde van de parkeerplaats, een bezoek meer dan waard.
Route:
Loop een klein stukje verder langs het hek.
Hek Duits Deelen
Dit zijn de oorspronkelijke palen van het hekwerk van de voormalige Duitse Fliegerhorst Deelen.
Direct na de inval van de Duitser in mei 1940 begon de bezetter met de aanleg van een vliegveld: Fliegerhorst Deelen, groter dan het huidige Schiphol. Dit vliegveld, waar hier op de Kop van Deelen het verkeersleiding centrum was gevestigd, speelde een heel belangrijke rol in de luchtoorlog, die zich vier jaar lang boven Nederland in de Tweede wereldoorlog heeft afgespeeld. Kenmerkend was de camouflage van het vliegveld.
Route:
Loop door tot je op een splitsing met een pad van rechts vanaf de heide uitkomt.
Grote Heide
Vanaf dit punt loopt er een wandelpad verder over de Grote Heide van natuurgebied Deelerwoud, een prachtig open heidegebied, waar je in de zomer nog de veldleeuweriken kunt horen zingen.
Route:
Neem vanaf de splitsing van paden het pad dat in noordelijke richting loopt. (Dit is het pad met de heide rechts van het pad en links bos.)
Loop door tot je links van het pad achter het hek huizen in het bos ziet staan.
Kop van Deelen
Achter het hek zie je een aantal gebouwen staan. Het ensemble vormt de nederzetting de Kop van Deelen. Ze zijn in de Tweede Wereld oorlog gebouwd door de Duitsers als luchtverkeersleiding centrum voor de Fliegerhorst Deelen. Boven dit deel van Nederland speelde zich de eerste oorlogsjaren een luchtoorlog af tegen Engeland.
Ook tijdens de koude oorlog deden deze gebouwen voor de Nederlandse luchtmacht dienst. Alle 600 gebouwen vormen sinds 2006 een rijksmonument. In deze gebouwen hier, voormalige Duitse bunkers, is nu de Hoenderloogroep gevestigd.
Route:
Loop door tot je in een dal staat.
Oudste dorp van Nederland: Deelen
In nederzettingen heb je altijd water nodig om te overleven. Vroeger maar ook tegenwoordig. Hier sta je midden in het dal, dat de waterloop vormt, waaruit de paar boerderijen, die de nederzetting Deelen vormen ook nu nog hun water betrekken. Met een pomp kun je hier gemakkelijk water oppompen.
Ook de bezetters maakten voor hun uitgebreide nederzetting gebruik van deze mogelijkheid een eigen watervoorziening te hebben, waardoor ze onafhankelijk waren van hun omgeving.
Route:
Loop door tot je op een viersprong van paden komt.
Bankje met uitzicht
Hoewel het gebied een groot open middenterrein heeft en de wandeling langs de randen steeds de lange rechte paden volgt, is het genieten van de heidelandschap in stilte een goed moment om te ontspannen.
Route:
Neem het pad dat in noord-oostelijke richting vanaf de viersprong vertrekt. (Dit is het pad met links van het pad bos, en rechts van het pad heide met bomen erop.)
Loop door tot het einde van de houtwal met eiken links van het pad.
Einde Houtwal
De oude wegen worden ook nog steeds begrenst door boomsingels. Deze houtwal met eiken is vanuit de lucht zeer goed te herkennen. Kijk maar eens op Google Earth naar dit gebeid. Je zult het wegenpatroon kunnen herkennen aan de bomenrijen.
Route:
Loop door tot op een splitsing met een pad van links. Over dit pad van links loopt de rode wandelroute.
Houtwal van Vliegdennen
Als het stuivende zand niet meer in bedwang kan worden gehouden, en landbouwgronden onder het zand verdwijnen, dan moet de mens ingrijpen. In eerste instantie werden schermen van jonge zwarte dennen, ook wel vliegdennen genoemd, gepoot.
Dit lijkt zo'n uitgegroeid windscherm.
De dennen zijn al ongeveer 80 jaar oud.
Route:
Neem het pad in noordoostelijke richting. (Dit is met het pad waar de rode wandelroute uitkomt aan je linker hand.)
Loop door tot je rechts naast het pad een vochtige plek met pitrus ziet liggen.
Vochtige plek met Pitrus
Hier lijkt het zo droog, zeker als je hier op een mooi zomerdag wandelt. Toch komt er hier op verschillende plekke regenwater aan de oppervlakte. Een kleine ondoorlatende laag zorgt dat het regenwater vanuit het omliggende gebied zich hier verzameld en een drinkplek voor de dieren wordt.
Ook aan de planten die er groeien, kun je zien dat de bodem vochtig is. Er groeit massaal Pitrus (Juncus effusus). Splits je de stengel voorzichtig in tweeën, dan kun je met je duim de witte pit, het merg, eruit halen. Dit merg werd al door de Romeinen in hun olielampjes als pit gebruikt.
Route:
Loop door het pad op een splitsing van paden uitkomt die bestaat uit twee splitsingen: eerst een pad van rechts en kort daarna een pad van links.
Kruising in het Deelerwoud
kruispunten zijn splitsingen van route trajecten. Met onze routeplanner kun je ook zelf vanaf hier een route samenstellen. Deze heeft dezelfde interactiviteit dan de route die je nu gebruikt.
Route:
Neem het pad in noordoostelijke richting. (Dit pad is gemarkeerd met een blauwe wandelroute tegen de looprichting in.)
Loop door tot je links van het pad bosbessen ziet groeien.
Bosbessen
Niet alleen mensen vinden de donkerblauwe bessen van de Blauwe bosbes (Vaccinium myrtillus), die in juli vol op aan deze struiken groeien, lekker. De sappige groene takjes met de kleine groene blaadjes worden hier langs het pad kort gehouden door de grazers in dit gebied. Deze struiken zullen waarschijnlijk ook geen vruchten dragen.
Route:
Loop door tot je op de hoek van een heideveld op een kruising van paden uitkomt.
Edelherten observatie
Als regelmatige bezoeker van dit deel van het Deelerwoud hebben we hier 's zomers op deze plek in late middagzon regelmatig een groep edelherten aangetroffen. Soms waren er zelfs kalfjes bij.
Als je rustig op het pad blijft staan en weinig geluid maakt, kun je ze heel goed bekijken. Ook zonder verrekijker is het goed te zien, hoe ze rustig grazend hun weg zoeken.
Route:
Neem het pad langs de rand van de heide met de bosrand links van het pad.
Loop door tot op de splitsing van paden bij de hoek van het bos.
Dicht bos
De bomen in dit bos staan nog steeds heel dicht op elkaar. Het bos lijkt daardoor ondoordringbaar. Er is nooit in gedund zoals dat in productiebos wel het geval is. Zo ontstaat een ideaal bos om het rustgebied voor de grazers af te schermen.
Route:
Neem het pad dat in oostelijke richting over de heide loopt.
Loop door tot het pad een slingering maakt om een natte plek heen.
Natte plek met pitrus
Natte plekken in de heide hebben soms een dichte vegetatie van stijve bossen pitrus. Tot de familie van deze russen behoort een aantal nuttige soorten. We kennen de mattenbies, die voor het stoelenmatten werd gebruikt. Ook de pitrus werd nuttig gebruikt als lont in een olielampje. De stengel heeft samenhangend merg, wat er vrij gemakkelijk uit te halen is. Vandaar de naam pitrus.
Route:
Loop een klein eindje verder over het pad tot je net na de heuvel rechts van het pad een poel met water erin ziet liggen.
Vennetje
Vennetjes in de heide zijn tegenwoordig niet meer wat ze geweest zijn in de tijd van Jacques P. Thijsse (1865-1945), omstreeks 1900. Toen was zo'n vennetje op de heide een poel met kristal helder, maar heel voedselarm water. De kiezelwieren, die alleen in voedselarme water voorkomen, werden met enthousiasme onder de microscoop thuis bekeken en in de verslagen van die wandelingen opgenomen.
Deze medeoprichter van de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten bezocht met zijn vrienden de Veluwe regelmatig. Ook hij heeft hier dus veel voetstappen staan.
Route:
Loop verder over het pad tot je op een splitsing van paden bij een bank (links van het pad) uitkomt.
WOB Wouters memorial
Wild observatie punt Wouters Memorial bank is een van de vele observatie punten voor edelherten, wilde zwijnen en reeën op de Veluwe. De vereniging Het Edelhert houdt met een groot aantal vrijwilligers tellingen over het aantal individuen in een gebied, zoals hier het Deelerwoud.
Route:
Neem vanaf de splitsing van paden het pad dat in zuidelijke richting loopt.
Loop door tot je links van het pad een dode boom ziet liggen.
Omgevallen boom
Hier midden op de heide ligt al enkele jaren een omgevallen boom. Omdat het 's zomers hier droog is, krijgen de schimmels alleen in de winter kans het hout te verteren. Schimmels groeien alleen als er voldoende vocht beschikbaar is. Zo blijft deze boom jarenlang aanwezig in het landschap en heeft menige fotograaf er een plaatje geschoten.
Route:
Loop door tot je op een splitsing met een lang recht half verhard pad (Oude Brinkhorsterweg) uitkomt.
Knooppunt op de Kleine Heide
Ondanks het feit dat de wandelingen langs veel rechte wegen in het Deelerwoud lopen, is het landschap zeer afwisselend. Van eikenbos kom je op de heide en van de heide weer in dicht productiebos van Dennen. Daarnaast zijn er open gekapte stukken waar de natuur zelf zijn gang kan gaan en waar jong oerbos groeit. Hier sta je midden op de Kleine heide een landschap met adembenemende vergezichten. Bovendien kun je hier op de open heide van de prachtige wolkenluchten genieten.
Route:
Neem vanaf de splitsing het pad in oostelijke richting dat langs de bosrand gaat.
Sla links af en loop ongeveer een halve kilometer door tot je op een splitsing met een pad van rechts uitkomt.
Knooppunt Halfroeslaan
De Halfroeslaan is één van de vele oude waarschijnlijk nog middeleeuwse wegen hier in de buurt van het Deelerwoud.
Het Deelerwoud wordt begraasd door grote grazers, zoals Edelherten en Schotse Hooglanders. Deze grote grazers lusten wel een sappige jonge twijg. Als je richting de snelweg kijkt, kun je goed zien dat alle bomen aan de onderkant kaal geknabbeld zijn. Tot de bek-hoogte van de Schotse Hooglanders kun je er zo onderdoor kijken.
Route:
Neem vanaf de T-splitsing het pad richting de snelweg en richting Groenendaal.
Loop door tot waar het bospad overgaat in een fietspad verhard met asfalt.
Afgegraasde bomen
Hoewel het bos vlak bij de snelweg ligt, kun je duidelijk zien dat hier grote grazers, zoals edelherten en Schotse Hooglanders aan het werk geweest zijn. Tot de hoogte waar ze erbij kunnen zijn namelijk alle jonge twijgjes van de bomen gegeten.
Route:
Loop naar beneden tot je bij een hek komt. Loop door het hek bij de snelweg het Deelerwoud uit.
Loop door het tunneltje tot je op een T-splitsing uitkomt.
Tunneltje Snelweg A50
Het tunneltje onder de snelweg A50 door geeft wandelaars en fietsers toegang tot het Deelerwoud vanuit Groenendaal. Let eens op de graffiti op de wanden van de tunnel. Je mag het Deelerwoud ook op paardenroutes met je rijpaard verkennen.
Route:
Neem de parallelweg aan de snelweg in zuidelijke richting, dit is met het tunneltje aan je rechter hand.
Loop door tot je op een splitsing uitkomt en links van de weg een parkeerplaats ziet liggen.
Groenendaal
In het oude gehucht Groenendaal is een ruime parkeerplaats aanwezig als startplaats voor wandelingen door het Deelerwoud. De rondwandelingen zijn er vanaf zes kilometer.
