Om de heide niet te laten vergrassen zijn er verschillende methodes: bijvoorbeeld maaien en afvoeren of plaggen. Langs de route liggen een aantal stroken waar deze verschillende methodes toegepast zijn. Tussen de grote heide en de kleine heide is een prachtig stukje half open dennenbos waar prachtig uitgegroeide dennen staan. In het Deelerwoud is geregeld groot wild te zien, zoals Edelherten. De wandeling komt langs een plek van waaruit vaak dit soort grote herten te zien zijn. De wandelroute gaat over de Kleine Heide van het Deelerwoud. Langs het pad ligt een vennetje, waar schapen, Schotse Hooglanders en herten kunnen drinken. Ook de Kleine Heide van het Deelerwoud biedt een aantal prachtige vergezichten. Onderweg zijn er verschillende bankjes om van deze uitzichten te genieten. Waar het Deelerwoud overgaat in de kleine heide is een stuk natuurlijke bosrand. Hier komen soms herten en andere wilde dieren het bos uit.
In het oude gehucht Groenendaal is een ruime parkeerplaats aanwezig als startplaats voor wandelingen door het Deelerwoud. De rondwandelingen zijn er vanaf zes kilometer.
Route:
Neem vanaf de parkeerplaats de asfaltweg parallel aan de snelweg in noordelijke richting.
Loop door tot je links van de weg een tunneltje onder de snelweg door ziet liggen.
Tunneltje Snelweg A50
Het tunneltje onder de snelweg A50 door geeft wandelaars en fietsers toegang tot het Deelerwoud vanuit Groenendaal. Let eens op de graffiti op de wanden van de tunnel. Je mag het Deelerwoud ook op paardenroutes met je rijpaard verkennen.
Route:
Loop door het tunneltje naar de andere kant van de snelweg en ga door het hek het Deelerwoud binnen.
Volg het pad met een slinger het bos in en kijk rechts van het pad.
Afgegraasde bomen
Hoewel het bos vlak bij de snelweg ligt, kun je duidelijk zien dat hier grote grazers, zoals edelherten en Schotse Hooglanders aan het werk geweest zijn. Tot de hoogte waar ze erbij kunnen zijn namelijk alle jonge twijgjes van de bomen gegeten.
Route:
Vervolg je weg en loop door tot je op een T-splitsing met een half verhard pad uitkomt.
Knooppunt Halfroeslaan
De Halfroeslaan is één van de vele oude waarschijnlijk nog middeleeuwse wegen hier in de buurt van het Deelerwoud.
Het Deelerwoud wordt begraasd door grote grazers, zoals Edelherten en Schotse Hooglanders. Deze grote grazers lusten wel een sappige jonge twijg. Als je richting de snelweg kijkt, kun je goed zien dat alle bomen aan de onderkant kaal geknabbeld zijn. Tot de bek-hoogte van de Schotse Hooglanders kun je er zo onderdoor kijken.
Route:
Neem het pad in noordelijke richting.
Loop door tot je op een splitsing met een pad van links uitkomt en er rechts een oud pad richting de snelweg loopt.
Tracé snelweg A50
De aanleg van de snelweg A 50 is omstreeks 1960 gepland dwars door het Deelerwoud over de Hooge Veluwe naar Knooppunt Grijsoord. Tegen dit tracé werd geprotesteerd. Zo kwam die snelweg er niet, hoewel een groot deel van het Deelerwoud al verkocht was. Het duurde tot de jaren '80 voordat het gat in de A50 gevuld werd met een alternatieve route. Men heeft als alternatief voor de route over de Hooge Veluwe besloten om de autoweg Arnhem-Apeldoorn te verbreden. Zo is de huidige A50 ontstaan en moet je vanaf knooppunt Grijsoord tot aan knooppunt de Waterberg dus een stukje omrijden over de A12.
Oude wegen kruisen de snelweg. Hier sta je op zo'n kruising. Je ziet aan het eind van de oude weg de auto's op de A50 voorbij schieten.
Route:
Neem het pad in noordelijke richting. Dit is met het pad waar aan het einde de snelweg te zien is aan je rechter hand.
Loop rechtdoor op een splitsing met een pad van links.
Loop door tot je vlak voor een heuveltje in het pad, rechts van het pad een boom met gaten erin ziet staan.
Spechtenboom
Af en toe zie je in het bos een bijna dode boom, waarvan de schors hier en daar er af is. Dat heeft de specht gedaan, op zoek naar insecten die net onder de schors in het dode hout leven.
Soms maakt de specht in zo'n dode boom een groter rond gat. Het hout is zachter doordat het al een beetje vergaan is. Achter zo'n rond gat zit vaak een nestholte, die de specht zelf heeft uitgehakt.
Wil je weten of er jongen in het nest zitten, tik dan eens zachtjes tegen de boom, je hoort de jongen piepen. Wel daarna doorlopen, want kleine vogeltjes kunnen niet erg lang zonder voedsel. De ouders laten zich niet zien zolang jij in de buurt bent.
Route:
Loop door tot je links van het pad een afwateringskuil ziet liggen.
Zwijnenpoel
Zelfs hier op de droge Veluwe zijn er af en toe kleinen waterpoelen. Hier zie je zo'n zwijnenpoel.
Wilde zwijnen houden van een modderbad. Ze rollen en wentelen zich in de modder. Vaak hebben ze veel last van vlooien, muggen en ander stekend ongedierte. Door zich helemaal met modder te bedekken, wordt de overlast minder. Hier kun je zien zelfs zien dat ze een bad genomen hebben en zich daarna geschuurd hebben aan de boomstammen om van de jeuk af te komen.
Route:
Loop door tot je na het passeren van een wildrooster op een kruising van paden staat.
Knooppunt zwijnenraster
Dit knooppunt ligt vlak bij het zwijnenraster. Op deze wijze probeert men de zwijnen in bepaalde gebieden te houden. Op zoek naar voedsel, zoals larven van insecten en wormen kunnen ze in korte tijd een mooi gazon helemaal omwroeten.
Zwijnen in de berm van de weg zijn op de Veluwe vaak de oorzaak van ongelukken in de nacht. Rijdt dus 's avonds steeds voorzichtig.
Route:
Neem vanaf de kruising het pad in noordelijke richting. Dit is recht tegenover het pad met het wildrooster.
Loop door tot de eerste bocht in het pad.
Groei Dennen
Als je wilt weten hoe oud deze dennenbomen zijn, dan moet je weten hoe een dennenboom groeit. Elk voorjaar groeit de knop die in het topje van de jonge boom zit, de eindknop, uit met een nieuwe scheut van ongeveer 20 cm. Aan de basis van de eindknop ontplooit zich een krans van takken. Deze zijtakken groeien wel een beetje uit, maar de hoofdstam blijkt de verticale stam te zijn. Zo ontstaat in de loop van de jaren, een lange rechte stam.
De restanten van de kransen zijtakken zijn nog op de stam te zien, als afgebroken zijtakken.
Tel nu maar eens hoeveel kransen je bij benadering kunt zien en dan weet je net als de boswachter, hoe oud deze bomen ongeveer zijn.
Route:
Loop verder tot je links naast het pad een grote eik ziet staan.
Meerstammige eikenbomen
In dit bos van overstaanders, kleine kromme eikenbomen (eikenhakhout) staat er zo af en toe een meerstammige oude monumentale eik tussen. Deze eiken zijn met hun dikke stammen natuurlijk veel ouder dan de omringende bomen in dit bos. Het lijkt erop dat ook in dit bos vroeger eikenbast verzameld werd van al die overstaanders.
Omdat eiken in het voorjaar vrij laat blad krijgen, is hier een prachtige ondergroei van bosbessen ontwikkeld.
Route:
Loop een klein stukje verder over het pad.
Bosbessen
De groene ondergroei in dit eikenbos zijn blauwe bosbessen, In de winter zijn het groene takjes zonder blaadjes.
In juni bloeien de bosbessen met kleine bolvormige bloemen. De hommels zoemen hier vrolijk in het rond op zoek naar honing. Ondertussen bevruchten ze de bosbesbloemen.
In juli kun je hier heerlijk met de hand bosbessen verzamelen. Let op: de donkerblauwe kleurstof van de bessen geeft vlekken, die er moeilijk in de was eruit gaan.
Route:
Loop verder tot waar het paadje tussen de bomen door slingert.
Slingerpaadje
Voor de beleving van het landschap: heb je wel gemerkt dat je over een romantisch slingerpaadje door het bos loopt. Het paadje slingert langzaam omhoog tussen de heuvels door. De heuvels zelf vormen een prachtige entourage van de scene doordat ze begroeid zijn met weelderig omhoog kronkelende eiken en voorzien zijn van een tapijt van groene bosbessen als ondergroei.
Het geheel vormt een bijzondere ervaring als je eroverheen loopt.
Route:
Loop verder tot je links van het pad een grote heuvel ziet liggen.
Heuvels in het bos
De heuvels links en rechts van het pad zijn ontstaan door het opstuiven van stuifzand. Ooit was het Deelerwoud een grote zandvlakte en stoof het zand alle kanten op, zoals in een zandwoestijn. Later is het zand vastgelegd door er massaal dennen aan te planten. Langzamerhand is het bos over de heuvels gegroeid. De laag humus is zo dik geworden dat er zelfs loofbomen op deze schrale groenden kunnen groeien, hier midden op de Veluwe.
Route:
Loop door tot het pad het bos uitkomt en op een asfaltweg uitkomt. Sla hier links af.
Loop door tot bij het hek en het informatiebord links van de weg.
Informatiebord Deelerwoud
Aan het begin van het Deelerwoud langs de toegangsweg vanaf de Woeste Hoeve heeft Natuurmonumenten een informatiebord neergezet. Je vindt er allerlei nuttige achtergrond informatie over natuurgebied het Deelerwoud en het beleid van Natuurmonumenten.
Route:
Loop door over het wildrooster tot je op een parkeerplaats uitkomt.
Parkeerplaats Woeste Hoeve
Nabij de Oude herberg de "Woeste hoeve" ligt er in de bocht van de weg, voor de brug over de snelweg A50 een vrij groot parkeerterrein. Startpunt voor wandelingen van diverse lengte door het Deelerwoud.
De bushalte de Woeste Hoeve is te vinden aan de andere kant van de snelweg. Loop hiervoor de parkeerplaats af en sla twee maal rechts af en dan nog een stukje doorlopen.
Route:
Loop vanaf de parkeerplaats in zuidelijke richting over het wildrooster het bos in.
Sla rechts af een paadje door het eikenbos in.
Loop door tot je op een kruising van paden uitkomt bij een volgend wildraster.
Knooppunt zwijnenraster
Dit knooppunt ligt vlak bij het zwijnenraster. Op deze wijze probeert men de zwijnen in bepaalde gebieden te houden. Op zoek naar voedsel, zoals larven van insecten en wormen kunnen ze in korte tijd een mooi gazon helemaal omwroeten.
Zwijnen in de berm van de weg zijn op de Veluwe vaak de oorzaak van ongelukken in de nacht. Rijdt dus 's avonds steeds voorzichtig.
Route:
Zorg dat het pad met het wildraster aan je linker hand ligt en het bordje over fietsen in het Deelerwoud aan je rechterhand en loop een klein eindje het bos in.
Let op de omgewoelde grond links en rechts van het pad.
Wroetplek wilde zwijnen
In het hele Deelerwoud kun je zo hier en daar plekken tegenkomen die omgewoeld zijn. Het zijn de wroetplekken van de vele wilde zwijnen die in dit gebied voorkomen. Deze varkens zijn op zoek naar insecten en wormen in de bodem.
Daarnaast eten ze ook graag eikels.
Route:
Blijf het pad ongeveer een kilometer volgen tot je op een splitsing met een pad van links uitkomt en er rechts twee oude linden staan.
Twee linden
Deze linden lijken ooit voor het voorhuis van een boerderij gestaan te hebben. Kan iemand hier wat meer over vertellen? Op deze wijze vertellen wij graag samen met de plaatselijke bevolking het regionaal beeldverhaal.
Route:
Ga rechtdoor op de splitsing en loop door tot je bij een schuur (links van het pad) uitkomt.
Gevelsteen Lebret's Hoeve
Al in 1860 stond hier al een boerderij. Aan deze gevelsteen is te zien dat de huidige boerderij met deze grote schuur "Lebret's Hoeve gebouwd werd in 1911. Voordien heette deze woonplaats de "Van Heeckerens Hoeve". Vanaf 1979 is de Lebret's hoeve rijksmonument en ook weer bewoond.
Route:
Loop langs de schuur op totdat je de andere zijkant kunt zien.
Rosmolen
Aan de zijkant van de Lebret's Hoeve ligt een terras dat de vorm lijkt te hebben van een antieke dorsvloer. Het blijkt een antieke rosmolen, waar met behulp van paarden (ros=paard) het rijpe koren werd gedorst. Dit was een andere methode dan waarbij het graan met klepels door de mannen werd geslagen op de dorsvloer, zodat het graan uit de aren vrij kwam.
Route:
Draai je om en loop terug naar het pad.
Vervolg je route over het pad tot je rechts van het pad de jachtopzienerswoning ziet liggen.
Jachtopzienerswoning
Wat moet het bijzonder zijn, zo midden in het bos te wonen. En zo stil.
Dit is de jachtopzienerswoning van het Deelerwoud woning van het Deelerwoud uit 1911. Vanaf 1967 is het huis in bezit van Natuurmonumenten en vanaf 1972 woont er de jachtopziener weer. Momenteel wordt het huis gerenoveerd.
Route:
Loop een klein stukje verder tot je links van het pad een goed zicht hebt op het voorhuis van de Lebertshoeve.
Voorhuis Lebret's Hoeve
Van deze zijde kijk je tegen het voorhuis van de Lebret's Hoeve aan. Kijk eens naar de prachtige leilinden voor de duur, de zonneschermen uit de vorige eeuw. Zij voorkwamen dat 's zomers de zon te veel naar binnen scheen. Naast het huis staat het puthuis, ook een monument.
Route:
Loop verder tot je bij het wildrooster bent.
Wildraster
Ondanks de vele wildviaducten op de Veluwe, die je de indruk geven dat het wild vrij rond kan trekken, is de Veluwe nog niet zonder wildrasters. Voor het beheer van de wildstand is het noodzakelijk dat er nog wel hekken zijn. Soms is het zo dat de mensen buitengesloten worden, zodat het wild inderdaad vrij baan krijgt.
Route:
Loop door tot je vlak na het wildrooster op een splitsing van paden staat.
Krentenboompjes
In de ondergroei van dit bos zijn veel krenteboompjes, een struikvormige bes dragende boomsoort.
In het voorjaar bloeien ze prachtig met een zee van witte bloemen tegen het rood bruine blad.
In de herfst kleuren de blaadjes diep rood als er nachtvorst is geweest.
Route:
Neem het pad dat tegenover de krentenboompjes het bos inloopt. (Dit is met het wildraster aan je linker hand).
Loop door tot je vlak voor de eerste kruising een afwateringskuil rechts van het pad ziet liggen.
Zwijnenpoel
Eén van de vele zwijnenpoelen in het Deelerwoud, waar de wilde varkens een modderbad kunnen nemen. Zo raken ze het ongedierte en de luizen in de vacht kwijt.
Route:
Loop door tot je op de kruising staat.
Beukenbosje
Op de droge Veluwe weet dit groepje beuken zich te handhaven.
Elke boomsoort stelt zijn eigen eisen aan het kalkgehalte in de bodem. Deze zandige bodems zijn kalkarm.
Berken vragen heel weinig kalk, de dennenbomen meer, dan de eiken. De beuken hebben de meeste kalk nodig in de bodem, willen ze voedingstoffen kunnen opnemen. Daarom komen er in het kalkgebied ten noorden van Parijs in Frankrijk zoveel prachtige beukenbossen voor. Hier heeft de bosbouwer het erop gewaagd en een klein stukje van het Deelerwoud met een arme zandgrond als bodem ingepoot met Beuken. Vermoedelijk om te kijken of het mogelijk is om ook andere delen van het Deelerwoud met Beukenbos aan te planten.
Route:
Steek de kruising rechtdoor over en loop door tot je aan de rand van een kapvlakte uitkomt en rechts van het pad een bankje staat.
Bankje rand van kapvlakte
Bankje rand van kapvlakte. Vanaf dit hooggelegen punt kun je de zwijnen en herten de kapvlakte zien oversteken. Je moet wel geduld hebben: herten zijn er niet alle dagen te zien. Ook niet zijn ze elk jaar op dezelfde plekken te zien.
Op de kapvlakte waar het bankje over uitkijkt, kan zich door kieming van nieuwe boompjes een natuurlijk bos ontwikkelen. Dit in contrast met het bos achter het bankje dat aangeplant productiebos is.
Route:
Volg het pad over de kapvlakte een stukje naar beneden tot je ongeveer halverwege de kapvlakte bent.
Grind
Kijk eens naar de grond. Je ziet hier een heleboel kiezelstenen aan de oppervlakte liggen.
Toen dit gebied nog een stuifzand was, is het losse zand weggewaaid en bleven de zwaardere kiezelstenen achter. De aanwezigheid van een grote concentraties kiezelstenen in de bodem vertelt de deskundige dus iets over de omstandigheden hier ter plekke uit een ver verleden. Hij/zij kan de bodem lezen.
In de Middeleeuwen en ook daarna was de Veluwe een grote stuivende zandbad door de overbegrazing met schapen. Het zand werd later door bebossing met heel veel moeite in bedwang gehouden.
Route:
Loop verder tot je aan het einde van de kapvlakte op een kruispunt uitkomt.
Rustgebied voor dieren
Voor de grazers is altijd een rustige plek nodig om te kunnen herkauwen. Zowel herten, reeën en grote grazers als Schotse Hooglanders behoren tot de groep herkauwers.
Zij eten grassen, maar dit moeilijk te verteren groenvoer moet door vier magen en ook nog eens opnieuw gekauwd worden in de bek, voordat voedingsstoffen eruit in het lichaam kunnen worden opgenomen. Daarmee zijn die dieren dus bezig in het rustgebied. Stoor ze niet.
Een deel van Deelerwoud is voor publiek opengesteld, een groot deel is nog steeds particulier bezit. Er zijn ook veel rustgebieden niet toegankelijk.
Route:
Steek de kruising rechtdoor over en loop door tot je links van het pad een afwateringskuil ziet liggen.
Zwijnenpoel of zoele
Een van de vele zwijnenpoelen of zoele in het Deelerwoud. Wilde zwijnen of everzwijnen houden ervan dagelijks een modderbad te nemen.
Zo hebben ze minder last van insecten.
Route:
Vervolg je route over het pad en loop door tot je links van het pad in het bos begroeide stuifduintjes ziet liggen.
Stuifduintjes
Bulten zoals je die hier in het bos ziet, zijn op de Veluwe of grafheuvels en of stuifduintjes zoals hier.
Deze heuvels in het bos zijn kleine stuifduinen die begroeid zijn met bos, zodat het stuivende zand vastgelegd met de wortels van de vegetatie.
Doordat er hier zoveel bij elkaar liggen en ook onregelmatig van vorm zijn, zijn het dus heel waarschijnlijk geen grafheuvels. Vroege bewoners bouwden hun huizen vaak op de rand van de beekdalen. De grafheuvels lagen in de buurt van hun nederzettingen.
Route:
Loop verder tot waar het pad een knik naar rechts maakt.
Hertenpaadje
Als je er een beetje een oog voor hebt, kun je hier één van de vele hertenpaadjes in de heide zien. (bij de rode pijlen op de foto) Zo'n hertenpaadje heet ook wel een wildwissel. Herten gebruiken steeds hetzelfde spoor wat dus te zien aan de platgetrapte vegetatie.
Je moet nu niet verwachten dat er terwijl je hier loopt een aantal herten langs het paadje ziet komen. Dat gebeurt meestal alleen 's morgens heel vroeg. Misschien heb je geluk als je een keer met de boswachter meegaat herten kijken.
Route:
Vervolg je route over het pad.
Sla bij het afgesloten pad links af en loop door tot je op de hoek van de heide een pad kruist.
Hoek kleine Heide
Op de hoek van de Kleine Heide zijn soms herten en reeën aan de bosrand en tussen de bomen te zien.
Ga eens rustig op de grond zitten op een zomernamiddag en wacht dan rustig op de dingen die komen. Het kan echt heel spannend worden!
Denk erom, voor zonsondergang moet je het Deelerwoud weer verlaten hebben.
Route:
Neem het pad langs de rand van de heide in oostelijke richting. Dit pad is gemarkeerd met blauwe paaltjes.
Loop door tot je links van het pad een doorzicht op de bosrand hebt.
Natuurlijke bosrand
Uit deze natuurlijke bosrand komen bij zo af en toe de herten op de heide te grazen. Het is dus wel een wandeling waar je je rustig moet gedragen, anders zijn ze al weer weg in het dichte bos achter deze bosrand voordat jij ze gezien hebt. Herten hebben goede oren.
Route:
Loop door tot je links van het pad een rij eiken ziet staan.
Bomenrij langs het pad
Let eens op de bomenrij van redelijk oude eiken langs dit zandpad. Het is aardig te merken dat de oude wegen door deze laanbomen gemarkeerd worden. Een cultuurhistorisch monument.
Route:
Loop door tot je op de hoek van de heide op een splitsing van paden uitkomt.
Uitzicht over de Kleine Heide
Vanaf dit bankje heb je een prachtig uitzicht over de Kleine heide, waar je regelmatig groepen edelherten of schotse Hooglanders kunt zien. In de nazomer bloeit de heide prachtig paars.
Route:
Neem vanaf de splitsing het pad in zuidelijke richting. Links naast dit pad is een bankje aan de bosrand. Dit pad is gemarkeerd met blauwe en groene pijltjes, tegen de looprichting in.
Loop door tot je opnieuw een bankje ziet staan en op een splitsing van paden uitkomt.
WOB Wouters memorial
Wild observatie punt Wouters Memorial bank is een van de vele observatie punten voor edelherten, wilde zwijnen en reeën op de Veluwe. De vereniging Het Edelhert houdt met een groot aantal vrijwilligers tellingen over het aantal individuen in een gebied, zoals hier het Deelerwoud.
Route:
Neem vanaf de splitsing het pad dat in westelijke richting over de heide loopt. (Dit is met de bank rechts van het pad.)
Loop door tot je links van het pad een poel met water erin ziet liggen.
Vennetje
Vennetjes in de heide zijn tegenwoordig niet meer wat ze geweest zijn in de tijd van Jacques P. Thijsse (1865-1945), omstreeks 1900. Toen was zo'n vennetje op de heide een poel met kristal helder, maar heel voedselarm water. De kiezelwieren, die alleen in voedselarme water voorkomen, werden met enthousiasme onder de microscoop thuis bekeken en in de verslagen van die wandelingen opgenomen.
Deze medeoprichter van de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten bezocht met zijn vrienden de Veluwe regelmatig. Ook hij heeft hier dus veel voetstappen staan.
Route:
Loop iets verder over het pad tot het pad een knik om een poel heen maakt.
Natte plek met pitrus
Natte plekken in de heide hebben soms een dichte vegetatie van stijve bossen pitrus. Tot de familie van deze russen behoort een aantal nuttige soorten. We kennen de mattenbies, die voor het stoelenmatten werd gebruikt. Ook de pitrus werd nuttig gebruikt als lont in een olielampje. De stengel heeft samenhangend merg, wat er vrij gemakkelijk uit te halen is. Vandaar de naam pitrus.
Route:
Loop verder over de heide tot je op een splitsing van paden bij de hoek van een bosperceel uitkomt.
Dicht bos
De bomen in dit bos staan nog steeds heel dicht op elkaar. Het bos lijkt daardoor ondoordringbaar. Er is nooit in gedund zoals dat in productiebos wel het geval is. Zo ontstaat een ideaal bos om het rustgebied voor de grazers af te schermen.
Route:
Neem het pad langs de bosrand met de bosrand rechts van het pad.
Loop door tot je op de hoek van de heide op een splitsing van paden uitkomt.
Edelherten observatie
Als regelmatige bezoeker van dit deel van het Deelerwoud hebben we hier 's zomers op deze plek in late middagzon regelmatig een groep edelherten aangetroffen. Soms waren er zelfs kalfjes bij.
Als je rustig op het pad blijft staan en weinig geluid maakt, kun je ze heel goed bekijken. Ook zonder verrekijker is het goed te zien, hoe ze rustig grazend hun weg zoeken.
Route:
Neem vanaf de kruising van paden het pad in zuidelijke richting. Dit is het pad dat recht tegenover het afgesloten pad ligt.
Loop door tot je aan de overkant van de heide links van het pad een aantal bomen ziet staan. Neem hier een klein paadje naar links de heide op.
Loop door tot je bij een bankje aan de rand van de heide uitkomt.
Bankjes onder de bomen
Vanaf de bankjes onder de bomen heb je een prachtig uitzicht over de Kleine Heide van het Deelerwoud. Het gebied wordt op de kaart Hartenhul genoemd.
Een prima punt om even bij te komen van een lange wandeling.
Route:
Loop terug naar het grote pad en vervolg je weg.
Loop door tot je op een kruising van paden uitkomt.
Knooppunt dennenbos
Dennenbomen zijn dunnen lange bomen, met kransen van takken. De oudere takken sterven af en laten kransen van korte takken staan. Elk voorjaarjaar groeit de boom weer met een nieuwe krans van takken en een nieuwe scheut van ongeveer 15-20 cm. Door het aantal kransen te tellen, kun je vrij gemakkelijk schatten hoe oud dit bos is.
Omdat dit routenetwerk uit meerdere stukken bestaat en je ook zelf wandelingen kunt samenstellen met de routeplanner, heb je af en toe knooppunten nodig.
Route:
Neem het pad (Brinkhorsterweg) dat vanaf de kruising in oostelijke richting loopt. (Dit is het pad met het rustgebied rechts van het pad.)
Loop verder tot het pad aan beide kanten over de heide loopt en je links van het pad een gemaaide strook ziet liggen.
Geplagde Heide
Opnieuw een methode om de oude heide bijna overwoekerd door grassen een kans te geven een gesloten paars plantendek te vormen.
Hier is daarom de heide geplagd. De bovenste laag, de gras- en heidevegetatie is er machinaal afgeschept en afgevoerd. Er blijft dan een kale zandbodem over.
In de bodem zitten meer dan voldoende kleine oliehoudende zaden van heideplanten, die hier misschien wel vijftig jaar geleden hebben gegroeid. We noemen dit de zaadbank. Deze zaden kiemen goed, ook nog na zo'n lange tijd. Na enkele jaren is hier in augustus weer een prachtige paarse heide te bewonderen.
Route:
Loop verder tot je aan beide kanten van het pad kale stroken in de heide ziet liggen.
Gemaaide Heide
Er worden allerlei beheersmaatregelen toegepast om de heide te behouden of zelf te laten uitbreiden.
Hier werd de heide gemaaid en het maaisel is afgevoerd. Zo treedt de noodzakelijke verschraling van de bodem op. Grassen doen het op die schrale bodem minder goed, zodat de heide een kans krijgt. Voor de heideplant kan de bodem niet arm genoeg zijn.
Route:
Loop door tot je op een splitsing met een pad naar links uitkomt.
Knooppunt op de Kleine Heide
Ondanks het feit dat de wandelingen langs veel rechte wegen in het Deelerwoud lopen, is het landschap zeer afwisselend. Van eikenbos kom je op de heide en van de heide weer in dicht productiebos van Dennen. Daarnaast zijn er open gekapte stukken waar de natuur zelf zijn gang kan gaan en waar jong oerbos groeit. Hier sta je midden op de Kleine heide een landschap met adembenemende vergezichten. Bovendien kun je hier op de open heide van de prachtige wolkenluchten genieten.
Route:
Neem vanaf de splitsing het pad in oostelijke richting dat langs de bosrand gaat.
Sla links af en loop ongeveer een halve kilometer door tot je op een splitsing met een pad van rechts uitkomt.
Knooppunt Halfroeslaan
De Halfroeslaan is één van de vele oude waarschijnlijk nog middeleeuwse wegen hier in de buurt van het Deelerwoud.
Het Deelerwoud wordt begraasd door grote grazers, zoals Edelherten en Schotse Hooglanders. Deze grote grazers lusten wel een sappige jonge twijg. Als je richting de snelweg kijkt, kun je goed zien dat alle bomen aan de onderkant kaal geknabbeld zijn. Tot de bek-hoogte van de Schotse Hooglanders kun je er zo onderdoor kijken.
Route:
Neem vanaf de T-splitsing het pad richting de snelweg en richting Groenendaal.
Loop door het hek bij de snelweg het Deelerwoud uit.
Loop door het tunneltje tot je op een T-splitsing uitkomt.
Tunneltje Snelweg A50
Het tunneltje onder de snelweg A50 door geeft wandelaars en fietsers toegang tot het Deelerwoud vanuit Groenendaal. Let eens op de graffiti op de wanden van de tunnel. Je mag het Deelerwoud ook op paardenroutes met je rijpaard verkennen.
Route:
Loop vanaf het tunneltje een klein stukje in noordelijke richting tot je bij de bushalte uitkomt. (Noordelijke richting is met de snelweg aan je linker hand.)
Bushalte Groenendaal
Bushalte Groenendaal. Indien je een uur voor je vertrek belt met Syntus (0800 7968870) rijdt hier een bus die je richting Arnhem of Apeldoorn brengt.
Route:
Loop vanaf de bushalte een klein stukje in zuidelijke richting. (Dit is met de snelweg aan je rechter hand).
Loop door tot je bij een tunneltje onder de snelweg door uitkomt.
Tunneltje Snelweg A50
Het tunneltje onder de snelweg A50 door geeft wandelaars en fietsers toegang tot het Deelerwoud vanuit Groenendaal. Let eens op de graffiti op de wanden van de tunnel. Je mag het Deelerwoud ook op paardenroutes met je rijpaard verkennen.
Route:
Neem de parallelweg aan de snelweg in zuidelijke richting, dit is met het tunneltje aan je rechter hand.
Loop door tot je op een splitsing uitkomt en links van de weg een parkeerplaats ziet liggen.
Groenendaal
In het oude gehucht Groenendaal is een ruime parkeerplaats aanwezig als startplaats voor wandelingen door het Deelerwoud. De rondwandelingen zijn er vanaf zes kilometer.
