Wandelen op Schokland

Beginpunt: Parkeerplaats Schokland Zuid
Eindpunt: Parkeerplaats Schokland Zuid
Lengte: 5,1 (km)
Aantal bezienswaardigheden: 18
 

Parkeren:

• Parkeerplaats Schokland Zuid
  aan de Palenweg
  8308 PT  NAGELE

Openbaar vervoer:

• Geen gevonden

Horeca:

• Museumrestaurant Schokland

Links:

• Deze wandeling in tegengestelde richting
• Print deze wandeling
• Deze route op je mobiel wandelen
• Detailkaart bij deze wandeling
• Bekijk deze wandelroute op Google Earth
• Download de wandelroute op je GPS (GPX)
• Deze route als lijst met coördinaten

Tweeten

Ook vlak bij de zuidpunt van Schokland is een parkeerplaats met plaats voor ongeveer 8 auto's. Je vindt er een picknicktafel en er staat een bord met toeristische informatie.
Bij de landbouwpercelen zie je af en toe scheepjes staan. Deze markeren de vindplaats van een scheepswrak. Er zijn bij de drooglegging van de polder veel scheepswrakken rondom Schokland gevonden.

Route:

• Loop vanaf de parkeerplaats richting het fietspad.
• Sla rechts af en loop door tot je aan de andere kant van de strook bos op een kruising van fietspaden staat.

Op dit knooppunt bij de zuidpunt van Schokland verlaat het fietspad het eiland.
Om verschillende routetrajecten aan elkaar te knopen zijn in de software van dit wandelprojecten knooppunten nodig. Dit is zo'n knooppunt. Ons systeem van knooppunten en routetrajecten zorgt ervoor dat je ook zelf naar eigen smaak wandelroutes kan samenstellen. Probeer het maar eens met de optie 'plan je eigen route' onder wandelingen in het wandelingen-menu.

Route:

• Neem het fietspad richting de vuurplaat, de kerk ruïne en het museum in Middelbuurt.
• Loop door tot je rechts van het fietspad een grasveld met een baksteen cirkel erin ziet liggen.

Op de zuidpunt van Schokland werd in 1825 een vuurtoren gebouwd op schepen op de Zuiderzee de weg rondom het eiland te wijzen. De stenen ring in het grasveld geeft aan waar het fundament van deze vuurtoren van Schokland heeft gestaan. Na de ontruiming van 1859 was het eiland verlaten. Vanaf 1862 verbleven nog enkele rijksambtenaren op Schokland waaronder de vuurtorenwachter voor de vuurtoren op de zuidpunt. De bewoning heeft tot 1941 geduurd.

Route:

• Vervolg je route over het fietspad tot je rechts van het fietspad de ruïne van de kerk ziet liggen.

Hier op de zuidpunt van het voormalige Zuiderzee eiland Schokland is de ruïne van de kerk van oud Ens te vinden. De fundamenten van deze kerk zijn nog steeds in gebruik als een grafmonument. Bij een hevige storm in 1829 spoelden de graven rondom de kerk weg. De restanten zijn na de storm verzameld en overgebracht naar Amsterdam. Daar zijn ze bewaard tot het droogvallen van de polder. Daarna zijn de restanten herbegraven in deze kerk ruïne.
Aan de fundamenten is ook te zien dat er twee verschillende bouwfasen van de kerk te onderscheiden zijn. De oude kerk werd te klein en op dezelfde plaats is een nieuwe grotere kerk gebouwd met behoud van de toren.

Route:

• Vervolg je route over het fietspad met een scherpe bocht naar links mee.
• Je staat nu bij een rij scheefgegroeide bomen.

In de vorige eeuw is er ter markering van het voormalige Eiland een rij laanbomen, in dit geval essen aangeplant. Zo kun je zien en beleven hoe klein het eiland al die jaren eigenlijk geweest is. Je moet je voorstellen dat het geheel door water omgeven was.
Omdat deze rij essen (Fraxinus) erg in de wind staat, die hier vaak vanuit het zuidwesten blaast, zijn de bomen een beetje scheefgegroeid in de loop van de jaren. Als er naast de zeewind ook nog zout zou wordt meegevoerd uit zee, groeien deze bomen snel nog veel schever.

Route:

• Loop verder over het fietspad tot je rechts van het fietspad een huisje en een waterput ziet staan.

Je staat nu bij de terp waarop het voormalige dorp de Zuidert van Schokland, ook wel Zuiderbuurt genoemd, lag. De terp was ook voorzien van een waterput waar lange tijd zoet water in te vinden was. Ondanks dat het hele eiland door zout zeewater omgeven was, zorgden het zand en de kleipakketten ervoor dat er op grotere diepte zoet water beschikbaar was als drinkwater.
Waar op Schokland geen zoet water voorhanden was, werd dit aangevoerd per schip.

Route:

• Loop door over het fietspad tot je op een splitsing met een pad van links tussen de landbouwpercelen door uitkomt.

In de loop van de 16e en 17e eeuw was Schokland een redelijk groot eiland dat in de voormalige Zuiderzee lag. Het Noordelijke gedeelte was eigendom van de stad Amsterdam. Het zuidelijke deel behoorde aan de Provincie Overijssel. Toen in de 19e eeuw er slechts drie terpen over waren en er weer eens een grote stormvloed was geweest in 1829, heeft men in 1859 het eiland verplicht ontruimd. Het was te gevaarlijk hier te wonen.
Pas bij de drooglegging van de Noord-oostpolder heeft men de vroegere Middelbuurt in oude stijl herbouwd.

Route:

• Neem het fietspad in noordelijke richting. (Dit is richting de huisjes van het museum Middelbuurt.)
• Volg het fietspad met de bocht naar rechts.
• Aan het einde van de bocht het paadje naar rechts de polder in nemen en een klein stukje de polder inlopen tot je een goed zicht hebt op de kerk van Middelbuurt.

Op deze plek in de polder rondom het voormalige Zuiderzee eiland Schokland heb je een goed zicht op de kerk van Middelbuurt, de Enserkerk, en enkele van de huisjes die nu het open lucht museum herbergen.
De Enserkerk was eigendom van de Nederlands hervormde gemeente, op dit moment is er een oudheidkundig museum in gevestigd. Het gebouw is in 1834 gebouwd ter vervanging van een ouder Gotisch gebouw met een Romaanse toren, grotendeels van hout op een stenen fundament. De eerste kerk werd op deze plek rond 1717 gebouwd ter vervanging van de kerk op de zuidpunt van Schokland. Het houten kerkje kreeg het zwaar te verduren tijdens de watersnoodramp van 1825 en was rond 1830 rijp voor de sloop. Met subsidie van het rijk werd het huidige gebouw in 1834 gebouwd.
De klok in de toren is de originele kerkklok gegoten in 1710 in Amsterdam. In de oorlog werd de klok voor de bezetter verborgen en via een aantal omzwervingen in de Noordoost Polder kwam hij weer in de originele toren terecht.

Route:

• Draai je om en loop terug naar het fietspad.
• Sla rechts af op het fietspad en loop door tot je op het plein voor het museum staat.

Een deel van het vroegere dorp Middelbuurt is in de loop van de jaren hersteld en is nu een openluchtmuseum.
Je kunt er veel leren over de lange geschiedenis van het eiland Schokland. Al in de ijstijden was het een plek waar de mammoeten graasden. In de Steentijd en later in de Bronstijd was het eiland veel groter. Gezien de bodemvondsten is het altijd bewoond geweest. Restanten van schepen zijn bij de drooglegging van de Noordoostpolder van 1940-september 1942 hier in de directe omgeving gevonden.

Route:

• Loop over de parkeerplaats van het museum tot je op een kruising met de provinciale weg uitkomt.

Bij de inrit naar de parkeerplaats van Middelbuurt en het Museum Schokland ligt dit knooppunt om verschillende wandelroutetrajecten aan elkaar te koppelen.

Route:

• Neem het fietspad links langs de weg richting Nagele en Urk.
• Sla vrijwel meteen links af en steek het bruggetje over.
• Na het bruggetje rechts afslaan en het pad langs de rand van het weiland parallel aan het fietpad volgen tot je aan de andere kant op een splitsing van paadjes langs de rand van het weiland staat.

Op dit punt kun je genieten van alle verschillende soorten uitzichten die je op het voormalige Zuiderzee eiland Schokland hebt. Let bijvoorbeeld op de landbouwpercelen of de groene coulissen die het eiland omsluiten die doorsneden worden door de schattige houten huisjes van Middelbuurt, of wat dacht je van de seriematig gebouwde Noordoostpolder boerderij achter je?

Route:

• Neem het pad langs de rand van het boeren erf.
• Sla recht af en loop door tot je op een T-splitsing met een tractorpad uitkomt.

Het gezicht op Middelbuurt dat je vanaf dit knooppunt van wandelpaden hebt is misschien wel het bekendste beeld van Schokland. Als een speels ensemble van allerlei verschillende daken steekt het herbouwde dorpje Middelbuurt met zijn houten huisjes tegen de groene omgeving en de blauwe lucht af. Als je er tijdens de wandeling een aantal keer naar kijkt lijken de daken te dansen; iedere keer ziet het er anders uit. Het contrast met het streng ontworpen en ingerichte polderlandschap eromheen kan niet groter zijn.
Het voormalige eiland Schokland en het herbouwde dorpje Middelbuurt staan sinds 1996 op de lijst van Unesco Wereld erfgoed.

Route:

• Neem vanaf de splitsing het pad in zuidelijke richting. (Met het boeren erf in de rug).
• Loop door tot je op een vijfsprong van paden en fietspaden uitkomt.

Bij dit informatiebord komen verschillende routetrajecten samen. Overal op- en rondom het voormalige Zuiderzee eiland staan van dit soort informatieborden met informatie over de geschiedenis van Schokland.
Dat Schokland ooit een eiland was dat een eind boven de zeebodem uitstak kun je goed zien aan het betonnen fietspad dat aan beide kanten naar beneden loopt.

Route:

• Neem het fietspad in zuidelijke richting. (Dit is met het bos aan je rechter hand en de landbouwpercelen links.)
• Loop door tot je rechts van het pad een metalen driehoek ziet liggen.

Dit driehoekige monument hoort bij de stenen die even verderop liggen. Ze gedenken de poging van 1804 om de westkust van Schokland te voorzien van een stenen zeewering, omdat een eerder geplaatste houten zeewering uit de 17de eeuw vergaan was dor de paalworm. De stenen die in de polder en rondom Schokland gevonden zijn na het droogvallen zijn gebruikt om dijken elders langs het IJsselmeer te verstevigen. De stenen die hier liggen zijn dus ook hier later neergelegd om de strijd tegen het water van de Schoklanders te gedenken.

Route:

• Loop een klein stukje verder tot je bij een bankje rechts van het fietspad met een uitzicht over de polder uitkomt.

Bankje met uitzicht over het polderlandschap. De voorgrond van het landschap is begroeid met enkele wilde soorten gras, daarachter begint het volledig door de mens bedachte, gebruikte en ingevulde landschap van de polder. Ooit was de Beemster de eerste grootschalige ontginning door de mens. De Noordoost polder en de Wieringermeer polder zijn tweede generatie. Opvallend verschil met de Beemster is dat er in het landschap plaatsgemaakt is voor bomenrijen en stroken bos voor recreatie, zoals het Schokkerbos ten westen van Schokland.

Route:

• Volg het fietspad verder door de strook bos.
• Loop door tot het fietspad aan de andere kant van de strook bos een helling omhoog gaat.

Bij deze heuveltjes in het betonnen fietspad is goed te zien dat Schokland een eiland was dat inderdaad een paar meter hoger ligt dan de omgeving. Schokland stak dus boven het water van de Zuiderzee uit.
Als de polder vol zou lopen zou het water ongeveer 4 meter hoog staan, daarmee steekt het eiland net boven water uit maar het is niet veel. Bij storm sloegen de golven dan ook in het verleden over het eiland heen. Huizen werden dan ook gebouwd op nog hoger gelegen kunstmatig opgehoogde terpen, zoals nog steeds te zien is.

Route:

• Loop de helling van het voormalige eiland op. Je staat nu op een splitsing van paden.

Op dit punt splitst de wandelroute zich in een wandelroute die langs de bosrand loopt en een andere die het fietspad volgt dat door het bos loopt. Dit bos volgt als een begrenzing de contour van het voormalige eiland.
In onze software is op zo'n punt een knooppunt nodig. Beide paden hebben een eigen charme: het fietspad slingert door de strook bos en biedt vergezichten over het polderlandschap. Het pad lang de akkers geeft vergezichten over de landbouwpercelen op het voormalige eiland.

Route:

• Neem het fietspad in zuidelijke richting. (Dit is met het bos rechts en het landbouwperceel links.)
• Loop door tot je bij de zuidpunt van Schokland op een splisting van fietspaden terecht komt.

Op dit knooppunt bij de zuidpunt van Schokland verlaat het fietspad het eiland.
Om verschillende routetrajecten aan elkaar te knopen zijn in de software van dit wandelprojecten knooppunten nodig. Dit is zo'n knooppunt. Ons systeem van knooppunten en routetrajecten zorgt ervoor dat je ook zelf naar eigen smaak wandelroutes kan samenstellen. Probeer het maar eens met de optie 'plan je eigen route' onder wandelingen in het wandelingen-menu.

Route:

• Neem vanaf de splitsing het fietspad dat het voormalige eiland verlaat.
• Sla vlak voor de asfaltweg links af en loop door tot je op een parkeerplaats staat.

Ook vlak bij de zuidpunt van Schokland is een parkeerplaats met plaats voor ongeveer 8 auto's. Je vindt er een picknicktafel en er staat een bord met toeristische informatie.
Bij de landbouwpercelen zie je af en toe scheepjes staan. Deze markeren de vindplaats van een scheepswrak. Er zijn bij de drooglegging van de polder veel scheepswrakken rondom Schokland gevonden.

Deze pagina voldoet aan de volgende internet standarden van het W3 Consortium (W3C).

• Home
• Nieuws
• Wandelingen
• Achtergrond informatie over dit project
• Technische achtergronden
• Contact informatie
• Links

• Index: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

• Meer wandelingen.