Maak kennis met de omgeving van het dorpje Zyfflich en de Kastanienplatz. Natuurgebieden in Duitsland zijn uitgebreid beschermd. Niet alleen de flora en fauna worden beschermd ook het landschapsbeeld en dat is tijdens de wandeling goed te merken. Het gebied rondom de Große Wässerung kenmerkt zich door stroken water afgewisseld met eilandjes. Wandelen door het gebied geeft tal van bijzondere doorzichten. Dan weer over de lengterichting van het water, dan weer naar de overkant. Natuur recreatie en beheer van waterstromen gaan rondom het Wylerbergmeer hand in hand samen. Je loopt door een sterk wisselend landschap waarbij elk van deze aspecten om beurten aan bod komt. Rondom het Wielerbergmeer liggen uitgestrekte landbouwgronden in de uiterwaarden. Geniet van hoe het landschap langzaamaan verandert als je de Duitse grens nadert. Het landschap rondom Zyfflich wordt gevormd door de bedrijvigheid in de landbouw. Boerderijen vindt je er in verschillende maten en bouwvormen.
In het centrum van het dorp Zyfflich vind je deze kerk. De kerk stamt uit de elfde eeuw en is een beschermd monument. De kerk is vernoemd naar Martin van Tours, nu heilige en ooit bisschop van Tours in Frankrijk.
Markant detail aan het gebouw is de latei boven de deur met inscriptie. In de Tweede Wereld oorlog is deze beschadigd, maar later weer gerestaureerd. Ook het gebruik van glazuurde bakstenen en de zigzagmotieven in de bouw zijn opmerkelijk.
Route:
Loop langs de kerk (aan je rechter hand), Zyfflich in.
Loop door tot je links van de weg een feestweide ziet liggen.
Dorpshuis
In een dorp hier in het buitenland speelt een groot deel van het leven zich af tussen kerk dorpscafé en het dorpshuis. Het dorpshuis met de schutterij en is voorzien van een Festwiese. In veel Duitse dorpen waar de dorpsspirit nog meer leeft, houdt men dit soort tradities hoog.
Route:
Loop door tot je op een kruispunt staat.
Haus Polm (Restaurant)
De kroeg naast de kerk komt nog veel voor in de dorpen. Het is een gebruikelijke stedenbouwkundige combinatie van een kerk, dorpscafé/restaurant met een dorpsstraat.
Men trouwde voor de wet in het gemeentehuis, de bruidsstoet ging lopend door de Dorpsstraat naar de kerk voor de inzegening van het huwelijk, waarna het feest was in het dorpscafé tot diep in de nacht. Ook 's zondags na kerktijd werd er koffie gedronken in het plaatselijke café.
Route:
Neem de kleine weg die rechts langs de feestweide gaat (Zum Querdamm).
Loop ongeveer een halve kilometer tot je links van de weg een driehoekje ziet met bomen erop.
Am Kastanienplatz
Dit punt lijkt deel uit te maken van de kruisweg die rondom Zyfflich ligt. Bij het monument staat een bank voor een moment van van rust en bezinning.
Waarom het Kastanienplatz heet, terwijl er hier esdoorns staan, wordt iets verderop duidelijk. Kijk je langs de afbuigende weg, dan zie je een stukje verderop een groep kastanjes staan op eenzelfde type pleintje. Beide pleintjes samen heten kennelijk Kastanienplatz.
Route:
Volg de asfaltweg (Zum Querdamm) een heel eind tot je links vlak naast de weg een langgerekte witte boerderij ziet staan.
Witte boerderij
De vele beelden in zwarte steen bij deze oude witte boerderij met boerenschuur zijn een opvallende combinatie. De witte boerderij steekt af tegen de rest van het landschap en wordt zo tot een aandachtspunt in dit landschap. In de achtertuin van deze boerderij vind je de beeldentuin: 'Een nieuw begin'.
Route:
Loop een paar meter door tot je links van de weg een hek ziet staan.
Nieuw begin
Wie tussen 1 juni en 1 november langs dit pad komt, kan zich laten verrassen door een bezoek aan de tuin, het Nieuwe Begin. Twee enthousiaste mensen hebben een stuk verlaten akker omgevormd tot een duinlandschap met beelden. Tussen de uitbundig bloeiende bloemen treden regelmatig de artiesten op, een Oerol festival in mini formaat.
Route:
Loop verder tot je midden tussen de huizen over de velden kunt uitkijken.
Ooijpolder als uiterwaarden landschap
Naar beide kanten van de weg heb je een uitzicht over een wijds landschap dat geheel door mensenhanden gemaakt lijkt: het dorp Zyfflich aan de horizon ligt op een zandrug. Deze zandrug is het werk van de natuur: het zand is er door de meanderen rivier in vroeger tijden afgezet.
Je ziet hier duidelijk dat Zyfflich op zo'n zandrug of (ook wel strandwal) ligt, die ooit tussen de twee rivierarmen van de Rijn is ontstaan. Vanhier loopt het landschap naar beide kanten af.
Zo'n heuvel in de uiterwaarden is handig om je huis op te bouwen. Zeker als je aan landbouw doet. 's zomers zijn akkers en weilanden in de uiterwaarden droog, maar vruchtbaar en 's winters en in het voorjaar bij hoog water houdt je het lang droge voeten op je zandrug.
Route:
Loop verder tot je rechts van de weg een bankje ziet staan, tegen een dichte heg van bomen en struiken.
Bankje
Een bankje om even uit te rusten van deze wandeling en te bekijken of het landschap er in Duitsland er anders uitziet. Het is toch echt het buitenland.
's Winters als er geen blad aan de bomen zit, kan je zien dat nederzettingen zoals Zyfflich op een strandwal in de uiterwaarden liggen. Zo waren de dorpen veilig bij hoog water van de rivier in de winter. In de zomer kijk je helaas tegen een maïsveld aan.
Route:
Loop verder tot je op een kruising van wegen uitkomt.
Am Wylermehr
Knooppunt in de route, waar meerdere routetrajecten samenkomen. In onze software hebben we zo de mogelijkheid gemaakt, ook zelf routes samen te stellen naar eigen voorkeur.
Route:
Neem vanaf de kruising de verharde weg (Zum Querdamm) tegenover de heggen, richting de boerderij (beide rechts van de weg).
Loop door tot je aan je rechter kant van de weg het boerenerf goed kunt overzien.
Melkveebedrijf
Tegenwoordig heeft een modern melkveebedrijf naast het woonhuis een grote ligboxenstal of een vrije uitloopstal. In de stal verblijven 80-150 melkkoeien. Het is een behoorlijke investering voor de eigenaar, die hij met de opbrengst van de melk terug verdient.
Een student aan Agrarische Hogeschool in Den Bosch, weet na onderzoek dat een ligboxenstal met mestopslag buiten de stal ongeveer 4.265 euro per koe kost. Een vrijloopstal met dichte vloer achter het voerhek kost 3.800 euro per koe. De dieren hebben dan in totaal 15 vierkante meter ligruimte ter beschikking.
Het voeren en melken gebeurt vaak met een robot. Een koe kan dan op elk moment van de dag langs de melkmachine lopen en wordt dan zonder menselijke tussenkomst gemolken. Hetzelfde geldt voor het voeren. Iedere melkveehouderij beschikt over een koeltank, waarin de melk een aantal dagen bewaard kan worden, totdat de tankwagen komt om de melk op te halen.
Route:
Loop verder tot je vlak voor de splitsing rechts van de weg de meidoorn heg ziet staan.
Meidoornheggen
Meidoornheggen zijn vaak kenmerkend voor het uiterwaardenlandschap. Voor de uitvinding van het prikkeldraad, het ideale middel om het vee binnen het weiland te houden.
Het Nederlandse Cultuurlandschap zet zich in deze meidoornheggen te bewaren. Deze werden in het verleden vaak gerooid, ook omdat heggen meer onderhoud vragen dan paaltjes met prikkeldraad. De heggen zijn een goede schuilplaats voor zangvogels en dragen zo bij aan de biodiversiteit van het gebied.
Route:
Loop verder tot je op een splitsing van wegen uitkomt en kijk rechts van het pad.
Duitse wandelroutes
Verschillende landen in Europa kennen een netwerk van lange afstandspaden. De bekendste paden die dwars door Europa lopen zijn met rood witte markeringen aangegeven. Nederland kent daarnaast ook rood geel gemarkeerde lange afstandsroutes van de Wandelsportbond. Duitsland heeft ook nog Pilgerpfaden (Pelgrimswegen), oude wegen naar heilige plaatsen, zoals bijvoorbeeld naar Sante Maria de Compostella in Portugal. Deze laatste wegen zijn met blauwe bordjes met een gele schelp (de St Jacobsschelp) gemarkeerd.
Route:
Neem het pad richting het water en de bosrand. (Dit is met het bankje aan je linker hand.)
Loop ongeveer 10 meter het pad in en kijk links van het pad.
Grenspaal
Om de grens tussen Nederland en Duitsland te markeren zijn overal langs de grens met de nodige tussenafstand dit soort grenspalen geplaatst.
Je staat hier bij Grenspaal 641 en dat betekent dat de wandelroute hier een stukje Duitsland ingaat/uitkomt.
Route:
Loop een paar meter verder en kijk opnieuw links van het pad.
Pilgerweg
Vooral in Duitsland en ook bij onze zuiderburen hebben sommige wandelpaden een rijke historie met een spirituele betekenis. Het zijn voetpaden, die pelgrimsplaatsen met elkaar verbinden.
Onduidelijk is voor ons waar deze Pilgerweg onderdeel van is. Verbindt deze de Stiftkirche van Kranenburg, met die van het Duitse bedevaartsoord Kevelaer? Zijn het routetrajecten van het netwerk van pelgrimswegen, die allemaal uiteindelijk uitkomen bij Santiago de Compostella of is het een van de vele wegen, die naar Rome leiden?
Route:
Loop een paar meter door en kijk opnieuw links van het pad.
Paardekastanjes
Langs het pad is een laantje van Paardekastanjes geplant. In het voorjaar bloeien ze met prachtige kaarsen. In de herfst kleuren ze geel en ligt de grond bezaait met de stekelige bolsters en glimmende kastanjes.
Een kastanje in je broekzak voorkomt vermoeide benen. Het extract van Paardekastanjes blijkt een gunstige invloed te hebben op de doorbloeding van de beenaderen.
Route:
Blijf het pad volgen, langs de rand van de landbouwpercelen en de rand van het water tot je op een splitsing van wegen bij een brug aankomt.
Landbouw velden
Vlak bij het Wylerbergmeer liggen uitgestrekte landbouwvelden in de uiterwaarden van de Waal. De rivierklei gemengd met zand van de Waal zorgt ervoor dat de landbouwgronden vruchtbaar zijn. Na het oogsten in nazomer en na het ploegen in het voorjaar kun je goed zien hoe vet de klei is.
Vroeger, omstreeks 1950 werd hier nog veel rogge en andere korensoorten verbouwd, maar tegenwoordig wordt er vooral maïs verbouwd.
Route:
Loop vanaf de splitsing een klein stukje richting de brug, tot je er midden op staat.
Waterlopen
Rondom het kunstmatig aangelegde Wylermeer heb je verschillende waterlopen. Ooit, ver voor de kanalisatie van de grote rivieren met kribben in dit gebied, heeft het landschap er zo uitgezien. Een netwerk van stroompjes en kanalen met daartussen laag liggende drassige bloemrijke graslanden.
Heb je de vissen wel gezien, die hier in dit vrij rustige water leven? Gooi er maar eens een stukje brood, een regenworm of ander visvoer erin.
Route:
Loop door met een aantal bochten door het bos heen, tot je aan de andere kant aan je rechter hand een uitzicht hebt over een meertje.
Doorzicht
Waar het Wylermeer aan een zijde ontwikkeld is voor de dagrecreant, is hier aan beide kanten van het watertje de natuurlijke ontwikkeling van de bosschages gerespecteerd.
Je hebt tijdens de wandeling spectaculair doorzicht op iets dat lijkt op een natuurlijke plas. Het beeld deed ons denken aan een Zweeds meertje. Vooral bij windstil weer, weerspiegelen de bomen zich in het water.
Route:
Loop door tot je rechts van het pad een stroompje met een stuw erin ziet liggen.
Stuw Wylerbergmeer
Het waterpeil in het Wylerbergmeer wordt door deze stuw geregeld. Veel schoon, koel beekwater van de stuwwalhellingen bij Berg en Dal stroomt af naar deze plas. Hierdoor wordt het water langzaam ververst met koel beekwater en blijft de plas op natuurlijke wijze redelijk vrij van algen.
Algenbloei treedt alleen op in warm water.
Op rustige dagen kun je genieten van het geluid van kabbelend beekwater.
Route:
Neem het fietspad met het watervalletje aan je linker hand.
Loop een paar meter en neem het paadje dat rechts het recreatiegebied ingaat.
Blijf het paadje volgen en houdt steeds het meest linkse pad aan.
Loop een heel stuk door het bos aan de rand van het water.
Loop verder tot je links over het water kan kijken en rechts een meidoorn heg staat.
Meidoornheg
Het Wylerbergmeer is aangelegd als recreatieplas. Het veld voor de dagrecreatie is hier gescheiden door een pad met natuurlijke vegetatie en langs de waterlopen, begrensd door een doornige Meidoornhaag.
Meidoornheggen passen prima als natuurlijke afscheiding in het landschap van de uiterwaarden.
Route:
Loop verder tot je vlak bij de provinciale weg op een knooppunt van wandelwegen staat.
Achteringang Wylerbergmeer
Zo dicht langs de provincale weg voor het hek van het Wylerbergmeer heb je nog nauwelijks een idee van de prachtige landschappelijke oase met veel water, die achter het hek schuilgaat.
Nieuw knooppunt.
Route:
Ga met je rug richting de weg staan en neem het meest rechtse paadje dat vertrekt vanaf de veelsprong.
Loop door tot je rechts over de lengte richting van het water kunt kijken.
Uitzicht over de Große Wässerung
Voor de kanalisatie van de Waal en Rijn stroomde de rivier via een heel aantal kleinere armen door de uiterwaarden. Deze verzameling van stromen lag tot vlak bij de zandruggen en zorgden ervoor dat de stuwwal randen steil uit slijten. De vele kleine stroompjes zijn gemakkelijk over te steken met paard en wagen, maar ongeschikt voor de grotere scheepvaart.
Na de kanalisatie wordt de rivier daarom gebundeld in één hoofdstroom. De zijarm zoals de Große Wässerung, die kronkelt door het landschap, wordt stilstaand water.
Route:
Loop een paar meter verder tot je rechts van het pad een grenspaal ziet staan.
Grenspaal 641
Grenspaal 641, geeft de hoek aan van de grens tussen Duitsland en Nederland. Grenspalen zijn van oudsher van natuursteen, zoals deze. Tegenwoordig worden ook betonnen exemplaren gebruikt. Ze hebben allemaal een oplopend nummer. Een grenssteen is geen puntvormig object maar een vlak van ongeveer 20 bij 20 cm. Het putje bovenin dient als referentie meetpunt om door landmeters met een theodoliet de grens exact te kunnen inmeten. De grensstenen zijn zo stevig vastgezet in de bodem dat ze amper schuin zakken. Door vanuit verschillende grensstenen te meten, kan ook verzakking worden nagegaan en gecorrigeerd.
Route:
Loop een paar meter verder tot je de esdoornbladeren met hun kenmkerkende vorm ziet liggen.
Esdoornblad
De Esdoorn is een boom, waarvan het blad bij de eerste nachtvorsten dieprood kleurt. Het is daarom een boom die vaak op markante plaatsen wordt aangeplant.
Het Esdoornblad vind je ook op de vlag van Canada. Eén van de naties die Nederland tijdens de tweede wereld oorlog de vrijheid terugbracht.
Route:
Volg het pad met de bocht mee naar rechts.
Als het pad zich splitst naar rechts steeds rechts aanhouden.
Loop verder steeds naar rechts tot je aan de rand van het water (aan je rechter hand) staat en erover uit kunt kijken.
Uitzicht vanaf de zijkant Große Wässerung
Vanaf het paadje vlak langs het water heb je een prachtig uitzicht over de Große Wässerung. Vanaf de zijkant lijkt het water veel grootser en uitgestrekter dan het in werkelijkheid is. Je hebt aan alle kanten coulissen van natuurlijke begroeiing. De bomen weerspiegelen zich in het stille water. 's Winters zijn er soms ganzen op het water.
Route:
Loop terug tot waar het afgesplitste paadje het hoofdpad weer bereikt en je een grote karakteristieke boom ziet staan.
Twee oude bomen
Vlak bij de splitsing van het pad staan deze twee oude bomen in het uiterwaarden bos. Opvallend is dat ze veel ouder zijn dan de rest van het bos op dit schiereiland.
Route:
Sla bij de boom rechts af en volg het paadje de brug over en met de bocht naar links mee.
Loop door tot je links van het pad het water ziet liggen en rechts van het pad een haag van prikkelstruiken.
Meidoorns
Meidoorns horen echt bij de uiterwaarden. Hier staan ze in het zonnetje langs de rand van het water. Deze struikengroep bestaat voor het grootste deel uit meidoorns. Afgewisseld met hier en daar een sleedoorn.
Pas als de sleedoorns al zijn uitgebloeid in het late voorjaar, bloeien de meidoorns uitbundig wit of soms zacht rose tegen een achtergrond van het frisse voorjaarsgroen. Het bosje zoemt dan van de vele bijen. Als je geluk hebt, kun je hier de zoete geur van honing ruiken.
In de herfst/nazomer dragen de meidoorn prachtige dieprode bessen.
Route:
Loop verder tot je op een splitsing met een pad van rechts uitkomt.
Tunneltje van loof
Dichte doornige heesters, die van oorsprong in de heggen van de uiterwaarden voorkomen zijn hier uitgegroeid tot een romantische weg. Door te snoeien is de heg bijna een berceau geworden.
Let eens op het aantal verschillende soorten struiken langs het pad. Misschien vind jij het aardig eens enkele bladeren van de struiken te verzamelen en thuis hun naam op te zoeken op internet of in een ouderwetse flora. Deze soortenrijkdom zorgt ervoor dat er veel verschillende insecten er voedsel vinden, die op hun beurt weer vogels aanlokken. Zo neemt de biodiversiteit van de laan toe.
Route:
Loop het tunneltje van bladeren ongeveer 10 meter in.
Tunneltje van bladeren
Aan het einde van het paadje zijn de kronen van de bomen zo gegroeid dat ze zich boven je hoofd sluiten en er een romantisch tunneltje van groen ontstaat, waar je in alle rust, al genietend, doorheen kan lopen.
Route:
Loop verder tot je bij een aantal huizen aankomt.
Loop nog een klein stukje verder tot je rechts van het pad een bord "Natuurschutzgebiet" ziet staan (kijk achterom).
Naturschutzgebiet
Vanaf begin jaren '90 worden natuurgebieden in Duitsland als "Naturschutzgebiet" aangegeven met een voorrangsbord met een groene rand. Een grote zwart-witte roofvogel (zeearend) houdt zo het overzicht en het toezicht op het natuurbeheer van de kwetsbare natuur.
Route:
Loop verder tot bij de eerste struiken langs de rand van het weiland links van het pad.
Kardinaalsmutsen
Waar elders vooral sleedoorn en meidoorn in de heggen staan aangeplant, is hier een grote verscheidenheid aan struiken en bomen aanwezig. Het zijn vooral de bessen dragende soorten, die in de herfst de aandacht trekken. Niet alleen van mensen, maar ook van de vele trekvogels.
De Kardinaalsmuts met vele diep roze vlezige bessen, is erg opvallend. Als de bessen openbarsten, worden de gele zaden zichtbaar.
Soms zie je in de zomer de struiken bedekt met spinrag-nestjes, waarin het krioelt van de rupsen. Dat zijn rupsen van de grote en de kleine kardinaalsmuts-stippelmot, weinig opvallende vlinders. Beide soorten gebruiken de struik om hun eieren in te leggen en hun rupsen van voldoende voedsel te voorzien. In de voorzomer spinnen de rupsen van deze kardinaalsmutsstippelmotten hele struiken in; daarna zien de struiken er vaak erg gehavend uit door deze rupsenvraat. De struiken ondervinden hier echter geen blijvende schade van.
Route:
Loop verder tot je uitkomt op een splitsing met een pad naar links en rechts van het pad een huis staat.
Huis am Große Wässerung
Huistype, dat je vaker in Duitsland vindt, zeker in het buitengebied komen deze ruime eengezinswoningen veel voor.
Bijzonder is dat de heg als afscheiding langs de weg nog laag gehouden is. Zo kun je als wandelaar in het voorbijgaan ook mee genieten van de gezellige, vrolijk bloeiende tuin.
Route:
Neem de weg links van het driehoekje met kastanjebomen.
Loop door tot je op een splitsing met een asfaltweg van rechts uitkomt.
Am Kastanienplatz
Op deze plaats wordt duidelijk waarom de Kastanienplatz (het kastanjeplein) het kastanje plein heet. Het driehoekje staat namelijk vol met kastanje bomen. In het voorjaar bloeien ze uitbundig met volle trossen van bloemen. De hele zomer geven ze koelte aan de wandelaar. In de herfst kun je er kastanjes verzamelen. Een je broekzak, is goed voor de doorbloeding van de aderen in je benen bij reuma en jicht.
Route:
Ga met je rug richting het driehoekje staan en neem de weg recht voor je, recht tegenover de kastanjes.
Loop verder tot je aan het eind van de rij huizen rechts van de weg over een weiland uit kunt kijken en je aan het begin van een bomenrij staat.
Lindelaan
Linden worden vaak toegepast als laanbomen. Zoals hier waar ze de afscheiding vormen tussen de rand van het dorp en de omliggende landerijen.
De lindelaan behoort tot de Nederlandstalige tongbrekers:
"Liesje leerde Lotje lopen langs de lange lindelaan, maar toen Lotje niet wou lopen, liet Liesje Lotje staan!" Liesje is oorspronkelijk bekend onder "Lientje". Variatie: "Liesje leerde Lotje lopen langs de lange lindelaan, maar Liesje kon de L niet zeggen.
Route:
Loop door langs het laantje tot je rechts van de weg een onderdeel van de kruisweg ziet staan.
Kruisweg Zyfflich
De Kruisweg (Via crucis of Via dolorosa in het Latijn) is een onderdeel van traditie van het christelijke Paasfeest. De Kruisweg is een nabootsing van de lijdensweg van Christus vanaf het gerechtsgebouw (het paleis van de Romeinse procurator Pontius Pilatus) tot op de heuvel Golgotha, plaats van zijn terechtstelling.
Het woord statie is afgeleid van het Latijnse woord statio, dat het staan of stilstaan betekent.
In het Stift (het kerkelijke gebied) van Kranenburg liggen verschillende kruiswegen. Deze kruisweg eindigt bij de Kastanienplatz.
Route:
Loop verder tot je op een grotere weg uitkomt bij de kerk.
St. Martin Zyfflich
In het centrum van het dorp Zyfflich vind je deze kerk. De kerk stamt uit de elfde eeuw en is een beschermd monument. De kerk is vernoemd naar Martin van Tours, nu heilige en ooit bisschop van Tours in Frankrijk.
Markant detail aan het gebouw is de latei boven de deur met inscriptie. In de Tweede Wereld oorlog is deze beschadigd, maar later weer gerestaureerd. Ook het gebruik van glazuurde bakstenen en de zigzagmotieven in de bouw zijn opmerkelijk.
