Beleef het domineespaadje in Hummelo; een klein paadje tussen de weilanden door met een prachtig uitzicht op de omgeving. De route komt langs de Paardenkolk. Onduidelijk is waarvoor deze vijver gediend heeft. Wel staat hij beschreven als onderdeel van de monumentstatus van landgoed Enghuizen. Vanaf het paadje achter de melkerij van landgoed Enghuizen langs heb je een prachtig zicht op de omliggende velden. De Route voert je langs een aantal monumentale gebouwen aan de Dorpsstraat van Hummelo en gaat ook door de Greffelinkallee een laan met oude eiken. De route loopt over de Dorpsstraat van Hummelo, een straat met veel historische panden en doet een set toegangszuilen van Landgoed Enghuizen aan. Je komt langs de plaats waar ooit het in 1835 gebouwde Landhuis Enghuizen stond. Geniet van de aanblik in wat ooit de achtertuin van dit voormalige landhuis was. Ook kom je het koetshuis van het landgoed tegen.
Loop verder tot je voor het huis links van het pad staat.
Oude pastorie
Je staat voor de oude pastorie aan het domineespaadje 1. De dominee woonde kennelijk een eindje van de kerk vandaan en liep via het domineespaadje naar de kerk. Het huis, een rijksmonument, is opgetrokken uit baksteen en heeft twee symmetrische zijvleugels, die het geheel een statige indruk geven. Helaas gaat het vrijwel helemaal schuil achter de bomen.
Route:
Loop een eindje verder tot net na het huis en kijk achterom.
Loop door tot je op een splitsing met een pad van rechts staat.
Duiker voor de beek
De beek loopt hier door een opgemetselde duiker onder het pad door. Dit type duiker komt vaker voor op landgoed Enghuizen. Heb je de ronde vorm met afgeronde hoeken wel gezien? Om het metselwerk stevig te houden was deze vorm nodig.
Route:
Neem het pad in noordoostelijke richting. (Dit is het pad met rechts een vijver ernaast.)
Loop door tot je ongeveer halverwege de vijver rechts naast het pad bent.
Restant vijverpartij
Restant van een vijverpartij van landgoed Enghuizen. Door de jaren heen is er veel blad in de vijver gekomen waardoor deze ondieper is geworden. Ook de bomen zijn zover gegroeid dat de kruinen zich haast sluiten boven de vijver. De vijver met een aantal eilandjes erin maakt onderdeel uit van de tuinaanleg van landgoedEnghuizen. De vijver schijnt de paardenkolk te heten, wie weet waar deze naam vandaan komt?
Route:
Loop verder tot je na een bruggetje op een splitsing van paden uitkomt.
Knooppunt in het bos
Om verschillende routetrajecten aan elkaar te koppelen op punten waar verschillende wandelroutes bij elkaar komen is in onze software soms een knooppunt nodig, zoals hier op deze driesprong in het bos.
Route:
Neem vanaf de splitsing het pad in zuidwestelijke richting. (Dit is met de vijver rechts van het pad.)
Volg het pad door de bosrand tot vlak voor het pad een bocht naar rechts maakt.
Paadje door de houtwal
Vanaf dit paadje dat dwars door de houtwal loopt heb je een prachtig uitzicht over de omliggende landerijen. Het is echt de moeite waard om eens rond om je heen te kijken en het afwisselende agradische landschap in je op te nemen.
Route:
Volg het pad met de bocht naar rechts mee en loop een eindje door tot je door de bosrand heen een boerderij rechts van het pad ziet liggen.
Achterkant Melkerij
Je kunt hier de achterkant van het moderne melkveebedrijf zien, dat bij landgoed Enghuizen hoorde. Naar de huidige begrippen zijn de stalgebouwen niet zo groot, maar in de tijd dat de gebouwen gebouwd zijn, was het een indrukwekkend boerenbedrijf, waarbij de modernste opvattingen over de gezondheid van koeien werden toegepast. Ook de kaas- en boterproductie verliep er volgens de nieuwste inzichten. Zo'n boerderij had een voorbeeldfunctie voor de omgeving.
Route:
Loop door tot je op een T-splitsing uitkomt.
Ga op de T-splitsing naar rechts en loop door tot je op een splisting van wegen bij een stalgebouw uitkomt.
Neem de Greffelinkallee, de weg die recht tegenover het stalgebouw loopt.
Loop door tot je een boerderij aan je linker hand ziet.
Boerderij Greflichem
Aan de Greffelinkallee in Hummelo ligt Boerderij Greflichem. De boerderij bestaat uit een voorhuis met twee schuren, één schuur staat achter het voorhuis, de andere een eindje verderop. Het voorhuis is voorzien van luiken met de kleuren van landgoed Enghuizen. Opmerkelijk is ook dat het voorhuis op het noorden georiënteerd is, naar landgoedEnghuizen toegebouwd als het ware.
Route:
Loop door tot je bij een splitsing met een weg van links uitkomt.
Eikenlaan Greffelinkallee
De Greffelinkallee in Hummelo is voorzien van statige eiken aan beide kanten van de weg. Deze enkele eikenlaan bevat een aantal redelijk oude eiken die het geheel een statige aanblik geven.
Als ze goed onderhouden worden en het dode hout op tijd wordt verwijderd, kunnen ze wel 150 jaar worden. Zulke lanen dragen bij tot een gevoel van luxe en deftigheid in de regio.
Route:
Loop door tot je aan het einde van de Greffelinkallee op een T-splitsing staat.
Monumentaal woonhuis
Op het einde van de Greffelinkallee staat aan de Dorpsstraat dit statige monumentale woonhuis. Het is meer dan 100 jaar geleden gebouwd. Waarschijnlijk was het dokters- of notariswoning. Let eens op de versiering van gestileerde bloemen boven de ramen.
Heeft iemand meer informatie over de vroegere functie van deze prachtige villa?
Route:
Sla rechts af en volg de Dorpsstraat tot je een pakhuis aan je linker hand ziet.
Pakhuis
Aan de dorpsstraat in Hummelo is dit pakhuis annex bedrijfsruimte te vinden. Wie weet er meer te vertellen over de achtergrond en de functie van dit pand?
Tegenwoordig zit er een leuke brocante en antiek zaak in en ook een schilderatelier vindt er zijn onderdak. Neem eens een kijkje binnen, het is de moeite waard.
Route:
Blijf de Dorpsstraat volgen tot je op een kruising bij de kerk uitkomt.
Nederlandse Hervormde Kerk
Op 7 juli 1839 werd deze Nederlandse Hervormde Kerk van Hummelo ingewijd. Het interieur van de kerk is de moeite van het bekijken waard. Bijzonder is het predikantenbord.
De kerk was echt het centrum van het dorp. Bij de kerk staat nog steeds de dorpspomp. Tot 1930 (?) in de tijd dat nog niet elke woning aangesloten was op de algemene waterleiding haalden de vrouwen hier water met twee emmertjes aan een juk. Tegenover de kerk vind je de Gouden Karper. Als familiebedrijf is het hier al meer dan 100 jaar gevestigd. Gezien het beeldbepalend karakter heeft ook dit gebouw de status van rijksmonument.
Route:
Neem de Dorpsstraat in noordwestelijke richting. (Dit is met de kerk aan je linker hand.)
Loop door tot je op de T-splitsing met de eerste weg naar rechts staat.
Boerderijen aan de Dorpsstraat
Aan de Dorpsstraat van Hummelo liggen verschillende oude boerderijen die de status van rijksmonument hebben. Vroeger lagen de boerderijen in de dorpskern en de landbouwgronden lagen op de essen rondom het dorp. Deze groep boerderijen langs de dorpsstraat is zeker bijzonder voor de Achterhoek.
Heeft iemand meer informatie over deze boerderijen?
Route:
Sla rechts af en volg de Van Heeckerenweg tot je nar FF naar Steef links en rechts van de weg historische panden ziet staan.
Historische panden
Langs de van Heeckerenweg in Hummelo staan verschillende historische panden. Duidelijk is dat sommige zelfs rijksmonument zijn. Kan iemand de historie van deze panden nader toelichten?
Route:
Volg de Van Heeckerenweg tot op de eerste kruising met een zandpad.
Sla links af op de kruising en loop door tot het pad langs landbouwgrond loopt.
Bij het passeren van de kruising heb je een kort, maar prachtig doorzicht op een weiland met daarachter één van de gebouwen die te zien aan de kleuren van de luiken tot landgoed Enghuizen behoorde. Dit soort doorzichten maakt het wandelen in het Achterhoekse coulisselandschap zo bijzonder.
Route:
Loop na de kruising nog een klein eindje door tot je de toegangszuilen van het landgoed ziet staan.
Loop een klein stukje door tot je ongeveer halverwege het laantje links een goed zicht hebt op de bosrand.
Loop door tot je bij de bosrand op een splitsing van paden staat.
Herplant eikenlanen
Deze eikenlaan is onlangs herplant. Statige eikenlanen, met hun brons groen in het voorjaar, waaronder je in de zomer koel kunt wandelen, met prachtige kleuren in de herfst en een silhouet in de winter horen bij een landgoed zoals Enghuizen. Om de sfeer van het landgoed te behouden zijn ze hier kennelijk opnieuw aangelegd.
Route:
Neem het pad dat in noordelijke richting het bos inloopt. (Dit is het pad recht tegenover het pad dat door de laan loopt.)
Blijf het pad volgen tot je rechts naast het pad, in het bos een stuk steen ziet liggen.
Stuk steen in het bos
Iets van het pad af in het bos ligt dit stuk steen. Het stamt waarschijnlijk van het in 1835 in Italiaanse palazzostijl gebouwde kasteel Enghuizen, dat aan het einde van de oorlog afbrandde en na de oorlog gesloopt werd. Het is een stuk natuursteen en je kunt de bewerking van de steenhouwer nog duidelijk zien.
Route:
Loop door tot waar het pad het bos uitkomt; links van het pad staat de taxus.
Uitgegroeide tuinplanten
Hier staat een oude taxus. Een uitgegroeid exemplaar dat in de tuin van kasteel Enghuizen stond. Ook te zien zijn twee vrijstaande linden, die ooit tot een boomgroep in de achtertuin hoorden.
Route:
Loop door tot je midden op de open vlakte staat.
Achtertuin kasteel Enghuizen
Je staat hier in de achtertuin van het in 1945 verwoestte kasteel Enghuizen. Het kasteel is niet op de oorspronkelijke locatie herbouwd. In plaats daarvan is de oranjerie verbouwd tot landhuis. Je kijkt uit over de vijver met op een eiland daarin het jagershuis. Dit is het beeld dat de vroegere bewoners van het kasteel hadden, als ze vanuit het kasteel op de achtertuin met boomgroepen, grasvelden, een paviljoen en vijverpartijen keken.
Route:
Vervolg je route over het pad tot je bij de bosrand bent; links van het pad staat een grote kastanje.
Groot uitgegroeide kastanje
Deze groot uitgegroeide kastanje stond ooit in de achtertuin van kasteel Enghuizen. Aan de manier waarop de takken zijn uitgegroeid is te zien dat deze kastanje ooit helemaal vrij heeft gestaan. Deze boom is minimaal 100 jaar oud.
Route:
Loop langs het koetshuis op tot je aan de achterkant van het koetshuis op een splitsing van paden staat.
Neem vanaf de splitsing bij het koetshuis het pad in Noordelijke richting. (Dit is met de zijkant van het koetshuis rechts van het pad.)
Loop door tot je aan je linkerhand een tuinmuur ziet staan.
Tuinmuur landgoed Enghuizen
Verse groente en fruit was vroeger niet zomaar te koop in de supermarkt. Om op kasteel Enghuizen te kunnen genieten van vers fruit had je een oranjerie met tuin nodig. In de oranjerie overwinterden gewassen die 's winters niet buiten kunnen blijven staan, zoals sinaasappels en mandarijnen. De tuin is omgeven door deze tuinmuur. Al in de winter en in het vroege voorjaar beschijnt de zon deze muur waardoor die opwarmt. De muur is gemaakt in een bakvorm, dus de opgewarmde lucht ontsnapt niet zo snel. Zo kun je al vroeg in het seizoen genieten van rijp fruit en groenten.
Route:
Loop verder over het pad tot je op een splitsing met een pad van links uitkomt.
Jagershuis
Op een eilandje in de vijver staat het jagershuis van Landgoed Enghuizen. Oorspronkelijk gebouwd als een achthoekig tuinpaviljoen met duiventil op het dak. In 1868 zijn er twee zijvleugels aangebouwd. Ook dit gebouw is een rijksmonument omdat het een goed voorbeeld is van een tuinpaviljoen met duiventil en omdat het beeldbepalend is voor de buitenplaats Enghuizen.
Het pad dat hier aftakt leidt naar de oranjerie, die na 1948 verbouwd is tot landhuis.
Route:
Loop een eindje door tot je ter hoogte van het jagershuis bent.
Landhuis Enghuizen
Blik door de bomen op Landhuis Enghuizen. Dit is niet het originele landhuis dat op landgoed Enghuizen stond. Het hoofdhuis brandde aan het einde van de oorlog af en werd daarna afgebroken. Sinds 1948 is de voormalige oranjerie in gebruik als vervangend landhuis. De oranjerie maakte deel uit van de tuin van het landhuis. Daarom is het geheel ommuurd.
Route:
Vervolg je weg over het pad tot waar het pad overgaat in een beukenlaan.
Loop een klein stukje verder tot je op een kruising uitkomt.
Bossen op vochtige bodem
Een deel van het landgoed Enghuizen ligt op een drassige natte gronden. De bossen bestaan dan uit essen, esdoorns en populieren met een ondergroei van lijsterbessen en hazelaars. Beuken en eiken hebben liever een minder hoge grondwaterstand en komen als bossen dus vaker voor op zandgronden. Je kunt dus vanwege de samenstelling van de soorten aanwijzingen hebben over de bodemgesteldheid.
Route:
Neem het pad in zuidoostelijke richting.
Loop ongeveer 10 meter door tot er aan je rechterhand een gemetseld zuiltje in het bos staat.
Einde zichtas Kasteel Enghuizen
Als je tussen de bomen kijkt zie je een lange rechte laan. Dit is de zichtas van kasteel Enghuizen dat tot 1948 op het landgoed stond. De zichtas loopt nog steeds door, langs het jagershuis, naar de overkant van de vijver. De zichtas is dus niet bedoeld voor het jagershuis dat asymmetrisch iets links van de zichtas gebouwd is, maar voor het kasteel dat nu een ruïne is.
Route:
Loop een eindje door tot je rechts van het pad een hazelaarsbosje ziet staan.
Hazelaarsbosje
Hazelaars, waar hazelnoten aan groeien, zijn geen bomen, maar struiken. Hier kun je duidelijk zien een hazelaar bestaat uit meerdere rechte takken die op één plaats uit de grond komen en dus geen stam heeft. In de herfst kun je hier eekhoorntjes en eksters aantreffen die de hazelnoten verzamelen als wintervoorraad.
Het hout van de hazelaar werd vroeger gebruikt als bonenstaak.
Route:
Vervolg je route over het pad tot je links van het pad in de berm de aronskelken ziet staan.
Loop door tot je links van het pad een weg richting het weiland ziet liggen.
Uitzicht over de Landerijen
Tussen de houtwal door heb je een goed zicht op de omliggende landbouwgronden. Op landgoed Enghuizen zelf zijn nog veel singels van bomen bewaard gebleven die de percelen als coulisse omsluiten. Dit geeft het coulisselandschap, waar de Achterhoek zo bekend om is. Verderop in het landschap heeft de moderne landbouw zijn intrede gedaan en zijn de percelen groter en zijn de singels grotendeels verdwenen.
Route:
Loop door tot je ongeveer op de helft van het pad bent.
Het bijzondere plantje staat links in de berm van het pad en is moeilijk te vinden.
Muskuskruid
Voor de liefhebber van bijzondere bloemen: langs het pad groeit muskuskruid; een vrij onopvallende groene plant. In sommige delen van Nederland en speciaal op de landgoederen komt deze plant voor in vochtige schaduwrijke bossen. In april en mei bloeit deze plant met onopvallende gele knopjes. Het is de moeite waard om deze bloempjes eens in detail te bekijken.
Route:
Loop door tot je aan het eind van het rechte stuk een bocht naar rechts maakt en je links van het pad een boerderij ziet.
Boerderij
Op een landgoed gaan boeren bedrijf en bosbouw vaak samen. Hier zie je een fraaie boerderij van het Saksische type: wonen en boerenbedrijf zijn onder 1 doorlopend dak verenigd. Naast de boerderij staat een extra schuur gebouwd in dezelfde stijl. Let eens op het dak waarvan de voorpunt mist; dit heet een wolfsdak.
Route:
Neem het pad met de bosstrook links van het pad en de landbouwgrond rechts van het pad.
Loop door tot het pad een bocht naar links maakt (en er een bankje staat??).
Loop de bocht om tot je bij een wilgenlaantje aankomt.
Herplant knotwilgenlaan
Langs het pad zijn wilgen geplant in een laanvorm. De kop is eruit gehaald om er een knotwilg van te maken. De wilg vormt jaarlijks nieuwe twijgen, die er om de drie jaar allemaal weer afgehaald moeten worden. Zo ontstaat er een stam met een bolletje; het typische silhouet van een knotwilg. Een knotwilg is dus altijd een menselijke creatie, die onderhoud vraagt en geen natuurlijke boomvorm.
Route:
Vervolg je weg door de wilgenlaan tot je op een T-splitsing uitkomt.
Ga links op de T-splitsing en bij het eerste pad naar rechts weer het bos in.
Loop een klein eindje door tot je bij een brug komt.
Brug over de beek
Brug over de Hummelose Beek. Bruggen van dit type kom je vaak tegen op landgoed Enghuizen. Ze horen bij de tuinaanleg met kromme, slingerende wandelpaden van rond 1830 en zijn rijksmonument. Sommige maken nog steeds deel uit van de padenstructuur van het landgoed, anderen zijn niet meer aangesloten op (wandel-)paden. Kijk eens naar de hoeveelheid vakmanschap, die in zowel het ontwerp als de afwerking van de brug gestopt zijn. De bruggen zijn hoog genoeg om met een aak onder door te varen; transport van goederen op het landgoed, zoals boter, geschiedde per aak.
Route:
Steek de brug over.
Details brug
Kijk eens naar het detail van de moer van de brug. De borgplaat is gedetailleerd uitgewerkt als rozet met bloemblaadjes. Dergelijke rijke ornamenten verhogen de monumentale waarde van landgoed Enghuizen en zijn het behouden waard.
Route:
Volg het pad het bos in.
Loop door tot je op een splitsing van paden bij de beek uitkomt.
Bruggen over de beek
Bij dit knooppunt van routes is te zien dat bij het ontwerpen van de bruggen op landgoed Enghuizen geen rekening is gehouden met moderne zware trekkers. Het pad is daarom verlegd over een duiker in de beek en neemt niet meer de oude brug. Ze zijn al in 1830 ontworpen ver voor de mechanisatie van landbouw en bosbouw.
Route:
Neem het pad in westelijke richting. Dit is het pad dat de beek oversteekt.
Volg het pad door het bos, tot je rechts van het pad in het bos een aantal boomstammen ziet liggen.
Populieren stammen
Naast het pad tussen de ondergroei verscholen liggen deze populieren stammen in het bos. Vroeger werd populierenhout vooral gebruikt om er klompen uit te snijden. De klompenmaker zou blij geweest zijn met zulke dikke gave stammmen. Nu laat men het hout in het bos liggen en na enkele jaren zijn ze uit elkaar gevallen en verdwenen.
Na de kap zijn deze weer uitgelopen met kleine takjes op het nog levende hout op de grens tussen bast en kernhout. Of deze takjes ook weer zullen uitgroeien tot nieuwe bomen, weet ik niet.
Route:
Loop verder door het bos.
Steek de asfaltweg rechtdoor over.
Loop door tot je bij een huis aan je rechter hand staat.
Dienstwoning landgoed Enghuizen
Deze dienstwoning van landgoed Enghuizen, heeft de status van rijksmonument. Je kunt aan deze woning nog steeds zien dat deze ooit bij het landgoed hoorde aan de kleuren van de luiken. De woning is zo gelegen dat hij een goed zicht heeft op de ingang van het landgoed bij de witte zuilen.
Route:
Loop door door de bosrand tot je op een splitsing van bospaden staat.
Herplant eikenlanen
Deze eikenlaan is onlangs herplant. Statige eikenlanen, met hun brons groen in het voorjaar, waaronder je in de zomer koel kunt wandelen, met prachtige kleuren in de herfst en een silhouet in de winter horen bij een landgoed zoals Enghuizen. Om de sfeer van het landgoed te behouden zijn ze hier kennelijk opnieuw aangelegd.
Route:
Neem het pad in zuidelijke richting.
Loop door tot je ongeveer halverwege het laantje bent en je rechts achter een goed zicht hebt op de bosrand.
Loop door tot je bijna aan het einde van het laantje de toegangszuilen van het landgoed ziet staan.
Loop door tot je op een kruising met een asfaltweg staat.
Doorzicht
Bij het passeren van de kruising heb je een kort, maar prachtig doorzicht op een weiland met daarachter één van de gebouwen die te zien aan de kleuren van de luiken tot landgoed Enghuizen behoorde. Dit soort doorzichten maakt het wandelen in het Achterhoekse coulisselandschap zo bijzonder.
Route:
Steek de kruising over en loop een klein eindje door en kijk achterom.
