Wandelen in Hummelo

Beginpunt: Nederlandse Hervormde Kerk
Eindpunt: Nederlandse Hervormde Kerk
Lengte: 3,9 (km)
Aantal bezienswaardigheden: 39
 

Parkeren:

• Parkeerplaats de Gouden Karper
  Dorpsstraat 9
  6999 AA  HUMMELO

Openbaar vervoer:

• Bushalte Zelhemseweg
• Bushalte Brede School

Horeca:

• FF naar Steef
• Restaurant de Gouden Karper

Links:

• Deze wandeling in tegengestelde richting
• Print deze wandeling
• Deze route op je mobiel wandelen
• Detailkaart bij deze wandeling
• Bekijk deze wandelroute op Google Earth
• Download de wandelroute op je GPS (GPX)
• Deze route als lijst met coördinaten

Tweeten

Op 7 juli 1839 werd deze Nederlandse Hervormde Kerk van Hummelo ingewijd. Het interieur van de kerk is de moeite van het bekijken waard. Bijzonder is het predikantenbord.
De kerk was echt het centrum van het dorp. Bij de kerk staat nog steeds de dorpspomp. Tot 1930 (?) in de tijd dat nog niet elke woning aangesloten was op de algemene waterleiding haalden de vrouwen hier water met twee emmertjes aan een juk.
Tegenover de kerk vind je de Gouden Karper. Als familiebedrijf is het hier al meer dan 100 jaar gevestigd. Gezien het beeldbepalend karakter heeft ook dit gebouw de status van rijksmonument.

Route:

• Neem het Domineespaadje langs hotel de Gouden Karper tot je achter op de parkeerplaats bij een informatiebord staat.

Parkeerplaats achter Hotel Restaurant de Gouden Karper in Hummelo. Startpunt van diverse korte en langere wandelingen.

Route:

• Loop vanaf het informatiebord naar de hoek van de parkeerplaats. (Waar de parkeerplaats grenst aan de weilanden.)
• Neem het kleine paadje (het domineespaadje) dat hier tussen de weilanden doorloopt.
• Loop door tot je de bomen op de grens van het weiland goed kunt zien.

Het Domineespaadje loopt langs deze oude eiken. Ze zijn als scheidingsbomen tussen de percelen geplant. Dergelijke oude bomen dragen bij aan de beleving van het Achterhoekse coulisselandschap. Op de achtergrond naast de Rentmeesterswoning zie je een laan waarbij bruine beuken en gewone groene beuken elkaar afwisselen. Zulke lanen zijn kenmerkend voor landgoed Enghuizen en zijn rijke geschiedenis.

Route:

• Loop door tot waar je de boerderij (rechts van het pad) aan de overkant van het weiland goed kunt zien liggen.

Het Achterhoekse coulisselandschap kent vele verrassende doorzichten, zoals dit doorzicht vanaf het domineespaadje op boerderij Greflichem; een boerderij in oude stijl hersteld. Het voorhuis staat aan de noord kant van de schuur, gericht op het landgoed Enghuizen.

Route:

• Loop verder tot je voor het huis links van het pad staat.

Je staat voor de oude pastorie aan het domineespaadje 1. De dominee woonde kennelijk een eindje van de kerk vandaan en liep via het domineespaadje naar de kerk. Het huis, een rijksmonument, is opgetrokken uit baksteen en heeft twee symmetrische zijvleugels, die het geheel een statige indruk geven. Helaas gaat het vrijwel helemaal schuil achter de bomen.

Route:

• Loop een eindje verder tot net na het huis en kijk achterom.

De kern van het dorp Hummelo bestaat uit een groot aantal prachtige oude huizen die om de kerk heen staan. Vanaf hier heb je een bijzonder gezicht op dit ensemble van daken.

Route:

• Loop verder over het paadje tot je op een kruising staat.

De beek loopt hier in een gemetselde duiker onder de weg door. Deze constructie is vaker toegepast op landgoed Enghuizen. De brug over de beek is voorzien van een gietijzeren hek. Ook dit hek is een standaard type dat je vaker aantreft op het landgoed.

Route:

• Loop door tot je op een splitsing met een pad van rechts staat.

De beek loopt hier door een opgemetselde duiker onder het pad door. Dit type duiker komt vaker voor op landgoed Enghuizen. Heb je de ronde vorm met afgeronde hoeken wel gezien? Om het metselwerk stevig te houden was deze vorm nodig.

Route:

• Neem het pad in noordoostelijke richting. (Dit is het pad met rechts een vijver ernaast.)
• Loop door tot je ongeveer halverwege de vijver rechts naast het pad bent.

Restant van een vijverpartij van landgoed Enghuizen. Door de jaren heen is er veel blad in de vijver gekomen waardoor deze ondieper is geworden. Ook de bomen zijn zover gegroeid dat de kruinen zich haast sluiten boven de vijver. De vijver met een aantal eilandjes erin maakt onderdeel uit van de tuinaanleg van landgoed Enghuizen. De vijver schijnt de paardenkolk te heten, wie weet waar deze naam vandaan komt?

Route:

• Loop verder tot je na een bruggetje op een splitsing van paden uitkomt.

Om verschillende routetrajecten aan elkaar te koppelen op punten waar verschillende wandelroutes bij elkaar komen is in onze software soms een knooppunt nodig, zoals hier op deze driesprong in het bos.

Route:

• Neem het pad dat in noordelijke richting het bos inloopt.
• Loop door tot je rechts van het pad een uitzicht over de velden hebt.

In de winter, het voorjaar en het najaar heb je vanaf hier een prachtig uitzicht over de landerijen. Zo kun je boerderij Essenhorst zien liggen. In de zomer staat er maïs op de akker en is het uitzicht tijdelijk weg.

Route:

• Loop door tot je op een splitsing van paden bij de beek in het bos uitkomt.

Bij dit knooppunt van routes is te zien dat bij het ontwerpen van de bruggen op landgoed Enghuizen geen rekening is gehouden met moderne zware trekkers. Het pad is daarom verlegd over een duiker in de beek en neemt niet meer de oude brug. Ze zijn al in 1830 ontworpen ver voor de mechanisatie van landbouw en bosbouw.

Route:

• Neem het pad dat in noordelijke richting het bos inloopt.
• Loop door tot je bij een brug over de beek komt.

Kijk eens naar het detail van de moer van de brug. De borgplaat is gedetailleerd uitgewerkt als rozet met bloemblaadjes. Dergelijke rijke ornamenten verhogen de monumentale waarde van landgoed Enghuizen en zijn het behouden waard.

Route:

• Steek de brug over.

Brug over de Hummelose Beek. Bruggen van dit type kom je vaak tegen op landgoed Enghuizen. Ze horen bij de tuinaanleg met kromme, slingerende wandelpaden van rond 1830 en zijn rijksmonument. Sommige maken nog steeds deel uit van de padenstructuur van het landgoed, anderen zijn niet meer aangesloten op (wandel-)paden. Kijk eens naar de hoeveelheid vakmanschap, die in zowel het ontwerp als de afwerking van de brug gestopt zijn. De bruggen zijn hoog genoeg om met een aak onder door te varen; transport van goederen op het landgoed, zoals boter, geschiedde per aak.

Route:

• Loop een klein eindje door tot je op een T-splitsing komt, ga hier links.
• In de bocht van de weg naar rechts en een klein stukje doorlopen tot je door een wilgenlaantje loopt.

Langs het pad zijn wilgen geplant in een laanvorm. De kop is eruit gehaald om er een knotwilg van te maken. De wilg vormt jaarlijks nieuwe twijgen, die er om de drie jaar allemaal weer afgehaald moeten worden. Zo ontstaat er een stam met een bolletje; het typische silhouet van een knotwilg. Een knotwilg is dus altijd een menselijke creatie, die onderhoud vraagt en geen natuurlijke boomvorm.

Route:

• Loop de bocht om aan het einde van de wilgenlaan en geniet van het uitzicht.

Vanaf het bankje heb je een prachtig uitzicht over de velden. Het Achterhoekse coulisselandschap ontvouwt zich voor je: laat je oog eens dwalen langs de bosrand en je zult vele doorzichten tegenkomen. Heb je gezien dat de landbouwpercelen omzoomd zijn door bos? In de verte staat een rij knotwilgen langs de rand van de vijver van landgoed Enghuizen.

Route:

• Loop veder tot het pad de groenstrook ingaat en er rechts van het pad een boerderij te zien is.

Op een landgoed gaan boeren bedrijf en bosbouw vaak samen. Hier zie je een fraaie boerderij van het Saksische type: wonen en boerenbedrijf zijn onder 1 doorlopend dak verenigd. Naast de boerderij staat een extra schuur gebouwd in dezelfde stijl. Let eens op het dak waarvan de voorpunt mist; dit heet een wolfsdak.

Route:

• Neem het pad dat links van de boerderij het bos inloopt.
• Volg het pad door de bocht en loop door tot je ongeveer halverwege het rechte stuk van het pad bent.
• De bijzondere plant staat in de berm rechts van het pad.

Voor de liefhebber van bijzondere bloemen: langs het pad groeit muskuskruid; een vrij onopvallende groene plant. In sommige delen van Nederland en speciaal op de landgoederen komt deze plant voor in vochtige schaduwrijke bossen. In april en mei bloeit deze plant met onopvallende gele knopjes. Het is de moeite waard om deze bloempjes eens in detail te bekijken.

Route:

• Loop door tot je rechts een pad richting het weiland loopt.

Tussen de houtwal door heb je een goed zicht op de omliggende landbouwgronden. Op landgoed Enghuizen zelf zijn nog veel singels van bomen bewaard gebleven die de percelen als coulisse omsluiten. Dit geeft het coulisselandschap, waar de Achterhoek zo bekend om is. Verderop in het landschap heeft de moderne landbouw zijn intrede gedaan en zijn de percelen groter en zijn de singels grotendeels verdwenen.

Route:

• Loop door tot je rechts van het pad aronskelken ziet staan.

Op oude landgoederen zoals Enghuizen komt in het algemeen een rijke ondergroei van voorjaarsbloeiers voor. Deze groep van planten heet de stinsenplanten. Hier in het bos kun je in het voorjaar sneeuwklokjes, bosanemonen, speenkruid zien. Langs het pad staan een aantal aronskelken. In het voorjaar hebben ze grote bladeren en onopvallende bloemen. In de herfst kleuren de groene trossen bessen prachtig oranje.

Route:

• Loop door tot je aan je linkerhand een hazelaarsbosje ziet staan.

Hazelaars, waar hazelnoten aan groeien, zijn geen bomen, maar struiken. Hier kun je duidelijk zien een hazelaar bestaat uit meerdere rechte takken die op één plaats uit de grond komen en dus geen stam heeft. In de herfst kun je hier eekhoorntjes en eksters aantreffen die de hazelnoten verzamelen als wintervoorraad. Het hout van de hazelaar werd vroeger gebruikt als bonenstaak.

Route:

• Loop door tot je links van het pad een zichtas in het bos ziet liggen. Dit is vlak voor je op een kruising uitkomt.

Als je tussen de bomen kijkt zie je een lange rechte laan. Dit is de zichtas van kasteel Enghuizen dat tot 1948 op het landgoed stond. De zichtas loopt nog steeds door, langs het jagershuis, naar de overkant van de vijver. De zichtas is dus niet bedoeld voor het jagershuis dat asymmetrisch iets links van de zichtas gebouwd is, maar voor het kasteel dat nu een ruïne is.

Route:

• Loop door tot je op een kruising uitkomt.

Een deel van het landgoed Enghuizen ligt op een drassige natte gronden. De bossen bestaan dan uit essen, esdoorns en populieren met een ondergroei van lijsterbessen en hazelaars. Beuken en eiken hebben liever een minder hoge grondwaterstand en komen als bossen dus vaker voor op zandgronden. Je kunt dus vanwege de samenstelling van de soorten aanwijzingen hebben over de bodemgesteldheid.

Route:

• Neem vanaf de kruising het pad in zuidelijke richting.
• Loop ongeveer 50 meter tot je een stroompje tegenkomt.

Brug over de Hummelose Beek. Alle vijver en waterpartijen op landgoed Enghuizen moeten voorzien worden van vers water. De Hummelose Beek die hier onder het pad doorstroomt, zorgt daarvoor. De hoogte van de waterstand wordt door het waterschap geregeld met een aantal stuwen en sluizen.

Route:

• Volg het pad verder door de beukenlaan tot je aan beide kanten van het pad open terrein ziet liggen.

Uitzicht over de velden van landgoed Enghuizen. Als je goed kijkt, kun je zien dat ook hier in de bosrand afwisselend bruine en groene beuken zijn geplant; een sierkenmerk dat je vaker aantreft op landgoed Enghuizen.

Route:

• Loop verder over het pad tot je ter hoogte van het jagershuis (links) bent.

Blik door de bomen op Landhuis Enghuizen. Dit is niet het originele landhuis dat op landgoed Enghuizen stond. Het hoofdhuis brandde aan het einde van de oorlog af en werd daarna afgebroken. Sinds 1948 is de voormalige oranjerie in gebruik als vervangend landhuis. De oranjerie maakte deel uit van de tuin van het landhuis. Daarom is het geheel ommuurd.

Route:

• Vervolg je weg over het pad tot je aan het einde van de landbouwgrond op een splitsing met een pad van rechts uitkomt.

Op een eilandje in de vijver staat het jagershuis van Landgoed Enghuizen. Oorspronkelijk gebouwd als een achthoekig tuinpaviljoen met duiventil op het dak. In 1868 zijn er twee zijvleugels aangebouwd. Ook dit gebouw is een rijksmonument omdat het een goed voorbeeld is van een tuinpaviljoen met duiventil en omdat het beeldbepalend is voor de buitenplaats Enghuizen.
Het pad dat hier aftakt leidt naar de oranjerie, die na 1948 verbouwd is tot landhuis.

Route:

• Vervolg je weg over het pad tot je rechts van het pad de oude tuinmuur ziet staan.

Verse groente en fruit was vroeger niet zomaar te koop in de supermarkt. Om op kasteel Enghuizen te kunnen genieten van vers fruit had je een oranjerie met tuin nodig. In de oranjerie overwinterden gewassen die 's winters niet buiten kunnen blijven staan, zoals sinaasappels en mandarijnen. De tuin is omgeven door deze tuinmuur. Al in de winter en in het vroege voorjaar beschijnt de zon deze muur waardoor die opwarmt. De muur is gemaakt in een bakvorm, dus de opgewarmde lucht ontsnapt niet zo snel. Zo kun je al vroeg in het seizoen genieten van rijp fruit en groenten.

Route:

• Loop door tot je bij het koetshuis uitkomt bij een splitsing.

Dit gebouw is het voormalige koetshuis en stalgebouw van landgoed Enghuizen. Hier stonden de koetsen, later auto's en rijpaarden van het landgoed. Achter op het landgoed staat nog een soortgelijk gebouw voor de werkpaarden. Het gebouw is symmetrisch opgetrokken; onduidelijk is of het aan de binnenkant ook symmetrisch is. De bouw schijnt geïnspireerd te zijn op de stallen van het Loo in Apeldoorn.

Route:

• Neem het pad in oostelijke richting. (Dit is het pad dat voor de voorkant van het koetshuis (links) langs loopt.
• Loop door tot je aan het einde van de open vlakte, rechts van het pad een grote kastanjeboom ziet staan.

Deze groot uitgegroeide kastanje stond ooit in de achtertuin van kasteel Enghuizen. Aan de manier waarop de takken zijn uitgegroeid is te zien dat deze kastanje ooit helemaal vrij heeft gestaan. Deze boom is minimaal 100 jaar oud.

Route:

• Vervolg je route over het pad en loop door tot je midden op de open vlakte staat.

Je staat hier in de achtertuin van het in 1945 verwoestte kasteel Enghuizen. Het kasteel is niet op de oorspronkelijke locatie herbouwd. In plaats daarvan is de oranjerie verbouwd tot landhuis. Je kijkt uit over de vijver met op een eiland daarin het jagershuis. Dit is het beeld dat de vroegere bewoners van het kasteel hadden, als ze vanuit het kasteel op de achtertuin met boomgroepen, grasvelden, een paviljoen en vijverpartijen keken.

Route:

• Vervolg je route over het pad en loop door tot de bosrand; rechts van het pad staat de taxus.

Hier staat een oude taxus. Een uitgegroeid exemplaar dat in de tuin van kasteel Enghuizen stond. Ook te zien zijn twee vrijstaande linden, die ooit tot een boomgroep in de achtertuin hoorden.

Route:

• Volg het pad het bos in. Loop door tot je links van het pad een brok steen in het bos ziet liggen.

Iets van het pad af in het bos ligt dit stuk steen. Het stamt waarschijnlijk van het in 1835 in Italiaanse palazzostijl gebouwde kasteel Enghuizen, dat aan het einde van de oorlog afbrandde en na de oorlog gesloopt werd. Het is een stuk natuursteen en je kunt de bewerking van de steenhouwer nog duidelijk zien.

Route:

• Loop door tot op de splitsing van paden waar het pad het bos uitkomt en overgaat in een laan over landbouwgrond.

Deze eikenlaan is onlangs herplant. Statige eikenlanen, met hun brons groen in het voorjaar, waaronder je in de zomer koel kunt wandelen, met prachtige kleuren in de herfst en een silhouet in de winter horen bij een landgoed zoals Enghuizen. Om de sfeer van het landgoed te behouden zijn ze hier kennelijk opnieuw aangelegd.

Route:

• Neem het pad in zuidelijke richting.
• Loop door tot je ongeveer halverwege het laantje bent en je rechts achter een goed zicht hebt op de bosrand.
• Loop door tot je bijna aan het einde van het laantje de toegangszuilen van het landgoed ziet staan.

Bij het betreden van een landgoed passeerde je vaak een stel toegangszuilen. Deze twee markeren nog steeds één van de twee toegangen tot landgoed Enghuizen.

Route:

• Loop door tot je op een kruising met een asfaltweg staat.

Bij het passeren van de kruising heb je een kort, maar prachtig doorzicht op een weiland met daarachter één van de gebouwen die te zien aan de kleuren van de luiken tot landgoed Enghuizen behoorde. Dit soort doorzichten maakt het wandelen in het Achterhoekse coulisselandschap zo bijzonder.

Route:

• Steek de kruising over en loop een klein eindje door en kijk achterom.

Vanaf hier heb je een weids uitzicht over de velden rondom de oude dorpskern Hummelo. Je ziet onder andere een pestbosje midden op de akker. Als je je ogen langs de bosrand laat dwalen, dan zie je dat bruine en groene beuken afwisselend geplant zijn. Dit patroon van beuken is kenmerkend voor landgoed Enghuizen. De beuken vormden ooit de oprijlaan annex coulisse van kasteel Enghuizen.

Route:

• Ga rechts af op de kruising met een (asfalt-)weg.
• Volg de asfaltweg (Van Heeckerenweg) tot je Hummelo binnenkomt en links en rechts van de weg historische panden staan.

Langs de van Heeckerenweg in Hummelo staan verschillende historische panden. Duidelijk is dat sommige zelfs rijksmonument zijn. Kan iemand de historie van deze panden nader toelichten?

Route:

• Volg de asfaltweg (Van Heeckerenweg) tot je op een T-splitsing met de dorpsstraat uitkomt.

Aan de Dorpsstraat van Hummelo liggen verschillende oude boerderijen die de status van rijksmonument hebben. Vroeger lagen de boerderijen in de dorpskern en de landbouwgronden lagen op de essen rondom het dorp. Deze groep boerderijen langs de dorpsstraat is zeker bijzonder voor de Achterhoek. Heeft iemand meer informatie over deze boerderijen?

Route:

• Sla links af en volg de Dorpsstraat tot je bij de kerk uitkomt.

Op 7 juli 1839 werd deze Nederlandse Hervormde Kerk van Hummelo ingewijd. Het interieur van de kerk is de moeite van het bekijken waard. Bijzonder is het predikantenbord.
De kerk was echt het centrum van het dorp. Bij de kerk staat nog steeds de dorpspomp. Tot 1930 (?) in de tijd dat nog niet elke woning aangesloten was op de algemene waterleiding haalden de vrouwen hier water met twee emmertjes aan een juk.
Tegenover de kerk vind je de Gouden Karper. Als familiebedrijf is het hier al meer dan 100 jaar gevestigd. Gezien het beeldbepalend karakter heeft ook dit gebouw de status van rijksmonument.

Deze pagina voldoet aan de volgende internet standarden van het W3 Consortium (W3C).

• Home
• Nieuws
• Wandelingen
• Achtergrond informatie over dit project
• Technische achtergronden
• Contact informatie
• Links

• Index: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

• Meer wandelingen.