Beleef het domineespaadje in Hummelo; een klein paadje tussen de weilanden door met een prachtig uitzicht op de omgeving. Onder leiding van een rentmeester werd uit het zicht van het hoofdhuis veel werk verzet om inkomsten te genereren voor het landgoed. De gebouwen daarvoor zijn nog steeds imposant. Vanaf het paadje achter de melkerij van landgoed Enghuizen langs heb je een prachtig zicht op de omliggende velden. Op verschillende plaatsen op de landgoed Enghuizen zijn metalen bruggen gebouwd. Hoewel ze verschillen van lengte zijn ze allemaal in dezelfde ranke stijl ontworpen met veel aandacht voor detail versiering. Op landgoed Enghuizen wisselen landbouwpercelen en bospercelen elkaar af. Geniet tijdens de wandeling van de vergezichten op de boerderijen in dit coulissen landschap. De route voert langs de tuinmuur en oranjerie van landgoed Enghuizen. Ook kom je langs het jagershuis dat op een eilandje in een vijver ligt en per brug bereikbaar is.
Loop verder tot je voor het huis links van het pad staat.
Oude pastorie
Je staat voor de oude pastorie aan het domineespaadje 1. De dominee woonde kennelijk een eindje van de kerk vandaan en liep via het domineespaadje naar de kerk. Het huis, een rijksmonument, is opgetrokken uit baksteen en heeft twee symmetrische zijvleugels, die het geheel een statige indruk geven. Helaas gaat het vrijwel helemaal schuil achter de bomen.
Route:
Loop een eindje verder tot net na het huis en kijk achterom.
Loop door tot je op een splitsing met een pad van rechts staat.
Duiker voor de beek
De beek loopt hier door een opgemetselde duiker onder het pad door. Dit type duiker komt vaker voor op landgoed Enghuizen. Heb je de ronde vorm met afgeronde hoeken wel gezien? Om het metselwerk stevig te houden was deze vorm nodig.
Route:
Neem het pad dat in zuidelijke richting het bos inloopt. (Dit is het pad dat over de duiker heenloopt.)
Loop door tot je nadat je uit het bos komt een woning aan je linker hand ziet liggen.
Neem de Spalderkampsweg in Zuid Westelijke richting. (Dit is de weg met het stalgebouw aan je linker hand.)
Loop door tot je de beek gepasseerd bent en sla links af een bospaadje langs de rand van de landbouwgrond in.
Volg het bospaadje tot je aan je linkerhand door de bosrand heen een goed zicht hebt op een boerderij.
Achterkant Melkerij
Je kunt hier de achterkant van het moderne melkveebedrijf zien, dat bij landgoed Enghuizen hoorde. Naar de huidige begrippen zijn de stalgebouwen niet zo groot, maar in de tijd dat de gebouwen gebouwd zijn, was het een indrukwekkend boerenbedrijf, waarbij de modernste opvattingen over de gezondheid van koeien werden toegepast. Ook de kaas- en boterproductie verliep er volgens de nieuwste inzichten. Zo'n boerderij had een voorbeeldfunctie voor de omgeving.
Route:
Loop door tot het pad een bocht naar links maakt, loop tot net voorbij deze bocht.
Paadje door de houtwal
Vanaf dit paadje dat dwars door de houtwal loopt heb je een prachtig uitzicht over de omliggende landerijen. Het is echt de moeite waard om eens rond om je heen te kijken en het afwisselende agradische landschap in je op te nemen.
Route:
Volg het pad door de bosrand tot je op een splitsing (driesprong) van paden uitkomt.
Knooppunt in het bos
Om verschillende routetrajecten aan elkaar te koppelen op punten waar verschillende wandelroutes bij elkaar komen is in onze software soms een knooppunt nodig, zoals hier op deze driesprong in het bos.
Route:
Neem het pad dat in noordelijke richting het bos inloopt.
Loop door tot je rechts van het pad een uitzicht over de velden hebt.
Uitzicht over de Landerijen
In de winter, het voorjaar en het najaar heb je vanaf hier een prachtig uitzicht over de landerijen. Zo kun je boerderijEssenhorst zien liggen. In de zomer staat er maïs op de akker en is het uitzicht tijdelijk weg.
Route:
Loop door tot je op een splitsing van paden bij de beek in het bos uitkomt.
Bruggen over de beek
Bij dit knooppunt van routes is te zien dat bij het ontwerpen van de bruggen op landgoed Enghuizen geen rekening is gehouden met moderne zware trekkers. Het pad is daarom verlegd over een duiker in de beek en neemt niet meer de oude brug. Ze zijn al in 1830 ontworpen ver voor de mechanisatie van landbouw en bosbouw.
Route:
Neem het pad dat in noordelijke richting het bos inloopt.
Loop door tot je bij een brug over de beek komt.
Details brug
Kijk eens naar het detail van de moer van de brug. De borgplaat is gedetailleerd uitgewerkt als rozet met bloemblaadjes. Dergelijke rijke ornamenten verhogen de monumentale waarde van landgoed Enghuizen en zijn het behouden waard.
Route:
Steek de brug over.
Brug over de beek
Brug over de Hummelose Beek. Bruggen van dit type kom je vaak tegen op landgoed Enghuizen. Ze horen bij de tuinaanleg met kromme, slingerende wandelpaden van rond 1830 en zijn rijksmonument. Sommige maken nog steeds deel uit van de padenstructuur van het landgoed, anderen zijn niet meer aangesloten op (wandel-)paden. Kijk eens naar de hoeveelheid vakmanschap, die in zowel het ontwerp als de afwerking van de brug gestopt zijn. De bruggen zijn hoog genoeg om met een aak onder door te varen; transport van goederen op het landgoed, zoals boter, geschiedde per aak.
Route:
Loop een klein eindje door tot je op een T-splitsing komt, ga hier links.
In de bocht van de weg naar rechts en een klein stukje doorlopen tot je door een wilgenlaantje loopt.
Herplant knotwilgenlaan
Langs het pad zijn wilgen geplant in een laanvorm. De kop is eruit gehaald om er een knotwilg van te maken. De wilg vormt jaarlijks nieuwe twijgen, die er om de drie jaar allemaal weer afgehaald moeten worden. Zo ontstaat er een stam met een bolletje; het typische silhouet van een knotwilg. Een knotwilg is dus altijd een menselijke creatie, die onderhoud vraagt en geen natuurlijke boomvorm.
Route:
Loop de bocht om aan het einde van de wilgenlaan en geniet van het uitzicht.
Loop veder tot het pad de groenstrook ingaat en er rechts van het pad een boerderij te zien is.
Boerderij
Op een landgoed gaan boeren bedrijf en bosbouw vaak samen. Hier zie je een fraaie boerderij van het Saksische type: wonen en boerenbedrijf zijn onder 1 doorlopend dak verenigd. Naast de boerderij staat een extra schuur gebouwd in dezelfde stijl. Let eens op het dak waarvan de voorpunt mist; dit heet een wolfsdak.
Route:
Neem het pad dat links van de boerderij het bos inloopt.
Volg het pad door de bocht en loop door tot je ongeveer halverwege het rechte stuk van het pad bent.
De bijzondere plant staat in de berm rechts van het pad.
Muskuskruid
Voor de liefhebber van bijzondere bloemen: langs het pad groeit muskuskruid; een vrij onopvallende groene plant. In sommige delen van Nederland en speciaal op de landgoederen komt deze plant voor in vochtige schaduwrijke bossen. In april en mei bloeit deze plant met onopvallende gele knopjes. Het is de moeite waard om deze bloempjes eens in detail te bekijken.
Route:
Loop door tot je rechts een pad richting het weiland loopt.
Uitzicht over de Landerijen
Tussen de houtwal door heb je een goed zicht op de omliggende landbouwgronden. Op landgoed Enghuizen zelf zijn nog veel singels van bomen bewaard gebleven die de percelen als coulisse omsluiten. Dit geeft het coulisselandschap, waar de Achterhoek zo bekend om is. Verderop in het landschap heeft de moderne landbouw zijn intrede gedaan en zijn de percelen groter en zijn de singels grotendeels verdwenen.
Route:
Loop door tot je rechts van het pad aronskelken ziet staan.
Loop door tot je aan je linkerhand een hazelaarsbosje ziet staan.
Hazelaarsbosje
Hazelaars, waar hazelnoten aan groeien, zijn geen bomen, maar struiken. Hier kun je duidelijk zien een hazelaar bestaat uit meerdere rechte takken die op één plaats uit de grond komen en dus geen stam heeft. In de herfst kun je hier eekhoorntjes en eksters aantreffen die de hazelnoten verzamelen als wintervoorraad.
Het hout van de hazelaar werd vroeger gebruikt als bonenstaak.
Route:
Loop door tot je links van het pad een zichtas in het bos ziet liggen. Dit is vlak voor je op een kruising uitkomt.
Einde zichtas Kasteel Enghuizen
Als je tussen de bomen kijkt zie je een lange rechte laan. Dit is de zichtas van kasteel Enghuizen dat tot 1948 op het landgoed stond. De zichtas loopt nog steeds door, langs het jagershuis, naar de overkant van de vijver. De zichtas is dus niet bedoeld voor het jagershuis dat asymmetrisch iets links van de zichtas gebouwd is, maar voor het kasteel dat nu een ruïne is.
Route:
Loop door tot je op een kruising uitkomt.
Bossen op vochtige bodem
Een deel van het landgoed Enghuizen ligt op een drassige natte gronden. De bossen bestaan dan uit essen, esdoorns en populieren met een ondergroei van lijsterbessen en hazelaars. Beuken en eiken hebben liever een minder hoge grondwaterstand en komen als bossen dus vaker voor op zandgronden. Je kunt dus vanwege de samenstelling van de soorten aanwijzingen hebben over de bodemgesteldheid.
Route:
Neem vanaf de kruising het pad in zuidelijke richting.
Loop ongeveer 50 meter tot je een stroompje tegenkomt.
Loop verder over het pad tot je ter hoogte van het jagershuis (links) bent.
Landhuis Enghuizen
Blik door de bomen op Landhuis Enghuizen. Dit is niet het originele landhuis dat op landgoed Enghuizen stond. Het hoofdhuis brandde aan het einde van de oorlog af en werd daarna afgebroken. Sinds 1948 is de voormalige oranjerie in gebruik als vervangend landhuis. De oranjerie maakte deel uit van de tuin van het landhuis. Daarom is het geheel ommuurd.
Route:
Vervolg je weg over het pad tot je aan het einde van de landbouwgrond op een splitsing met een pad van rechts uitkomt.
Jagershuis
Op een eilandje in de vijver staat het jagershuis van Landgoed Enghuizen. Oorspronkelijk gebouwd als een achthoekig tuinpaviljoen met duiventil op het dak. In 1868 zijn er twee zijvleugels aangebouwd. Ook dit gebouw is een rijksmonument omdat het een goed voorbeeld is van een tuinpaviljoen met duiventil en omdat het beeldbepalend is voor de buitenplaats Enghuizen.
Het pad dat hier aftakt leidt naar de oranjerie, die na 1948 verbouwd is tot landhuis.
Route:
Vervolg je weg over het pad tot je rechts van het pad de oude tuinmuur ziet staan.
Tuinmuur landgoed Enghuizen
Verse groente en fruit was vroeger niet zomaar te koop in de supermarkt. Om op kasteel Enghuizen te kunnen genieten van vers fruit had je een oranjerie met tuin nodig. In de oranjerie overwinterden gewassen die 's winters niet buiten kunnen blijven staan, zoals sinaasappels en mandarijnen. De tuin is omgeven door deze tuinmuur. Al in de winter en in het vroege voorjaar beschijnt de zon deze muur waardoor die opwarmt. De muur is gemaakt in een bakvorm, dus de opgewarmde lucht ontsnapt niet zo snel. Zo kun je al vroeg in het seizoen genieten van rijp fruit en groenten.
Route:
Loop door tot je bij het koetshuis uitkomt bij een splitsing.
Neem het pad in oostelijke richting. (Dit is het pad dat voor de voorkant van het koetshuis (links) langs loopt.
Loop door tot je aan het einde van de open vlakte, rechts van het pad een grote kastanjeboom ziet staan.
Groot uitgegroeide kastanje
Deze groot uitgegroeide kastanje stond ooit in de achtertuin van kasteel Enghuizen. Aan de manier waarop de takken zijn uitgegroeid is te zien dat deze kastanje ooit helemaal vrij heeft gestaan. Deze boom is minimaal 100 jaar oud.
Route:
Vervolg je route over het pad en loop door tot je midden op de open vlakte staat.
Achtertuin kasteel Enghuizen
Je staat hier in de achtertuin van het in 1945 verwoestte kasteel Enghuizen. Het kasteel is niet op de oorspronkelijke locatie herbouwd. In plaats daarvan is de oranjerie verbouwd tot landhuis. Je kijkt uit over de vijver met op een eiland daarin het jagershuis. Dit is het beeld dat de vroegere bewoners van het kasteel hadden, als ze vanuit het kasteel op de achtertuin met boomgroepen, grasvelden, een paviljoen en vijverpartijen keken.
Route:
Vervolg je route over het pad en loop door tot de bosrand; rechts van het pad staat de taxus.
Uitgegroeide tuinplanten
Hier staat een oude taxus. Een uitgegroeid exemplaar dat in de tuin van kasteel Enghuizen stond. Ook te zien zijn twee vrijstaande linden, die ooit tot een boomgroep in de achtertuin hoorden.
Route:
Volg het pad het bos in. Loop door tot je links van het pad een brok steen in het bos ziet liggen.
Stuk steen in het bos
Iets van het pad af in het bos ligt dit stuk steen. Het stamt waarschijnlijk van het in 1835 in Italiaanse palazzostijl gebouwde kasteel Enghuizen, dat aan het einde van de oorlog afbrandde en na de oorlog gesloopt werd. Het is een stuk natuursteen en je kunt de bewerking van de steenhouwer nog duidelijk zien.
Route:
Loop door tot op de splitsing van paden waar het pad het bos uitkomt en overgaat in een laan over landbouwgrond.
Herplant eikenlanen
Deze eikenlaan is onlangs herplant. Statige eikenlanen, met hun brons groen in het voorjaar, waaronder je in de zomer koel kunt wandelen, met prachtige kleuren in de herfst en een silhouet in de winter horen bij een landgoed zoals Enghuizen. Om de sfeer van het landgoed te behouden zijn ze hier kennelijk opnieuw aangelegd.
Route:
Neem het pad in zuidelijke richting.
Loop door tot je ongeveer halverwege het laantje bent en je rechts achter een goed zicht hebt op de bosrand.
Loop door tot je bijna aan het einde van het laantje de toegangszuilen van het landgoed ziet staan.
Loop door tot je op een kruising met een asfaltweg staat.
Doorzicht
Bij het passeren van de kruising heb je een kort, maar prachtig doorzicht op een weiland met daarachter één van de gebouwen die te zien aan de kleuren van de luiken tot landgoed Enghuizen behoorde. Dit soort doorzichten maakt het wandelen in het Achterhoekse coulisselandschap zo bijzonder.
Route:
Steek de kruising over en loop een klein eindje door en kijk achterom.
Volg de asfaltweg (Van Heeckerenweg) tot je Hummelo binnenkomt en links en rechts van de weg historische panden staan.
Historische panden
Langs de van Heeckerenweg in Hummelo staan verschillende historische panden. Duidelijk is dat sommige zelfs rijksmonument zijn. Kan iemand de historie van deze panden nader toelichten?
Route:
Volg de asfaltweg (Van Heeckerenweg) tot je op een T-splitsing met de dorpsstraat uitkomt.
Boerderijen aan de Dorpsstraat
Aan de Dorpsstraat van Hummelo liggen verschillende oude boerderijen die de status van rijksmonument hebben. Vroeger lagen de boerderijen in de dorpskern en de landbouwgronden lagen op de essen rondom het dorp. Deze groep boerderijen langs de dorpsstraat is zeker bijzonder voor de Achterhoek.
Heeft iemand meer informatie over deze boerderijen?
Route:
Sla links af en volg de Dorpsstraat tot je bij de kerk uitkomt.
Nederlandse Hervormde Kerk
Op 7 juli 1839 werd deze Nederlandse Hervormde Kerk van Hummelo ingewijd. Het interieur van de kerk is de moeite van het bekijken waard. Bijzonder is het predikantenbord.
De kerk was echt het centrum van het dorp. Bij de kerk staat nog steeds de dorpspomp. Tot 1930 (?) in de tijd dat nog niet elke woning aangesloten was op de algemene waterleiding haalden de vrouwen hier water met twee emmertjes aan een juk. Tegenover de kerk vind je de Gouden Karper. Als familiebedrijf is het hier al meer dan 100 jaar gevestigd. Gezien het beeldbepalend karakter heeft ook dit gebouw de status van rijksmonument.
Route:
Neem het Domineespaadje langs hotel de Gouden Karper tot je achter op de parkeerplaats bij een informatiebord staat.
