Vanaf de Hunnenschans, een historische plaats, heb je een prachtig uitzicht over de Rijn. Oude klinkerweg, die de toegang was tot het oude Hotel Duno. Geniet tijdens de wandeling van de prachtige beukenlaan bovenover de stuwwal. Je komt langs enkele restanten van romantische tuinarchitectuur uit begin 1900. De Italiaanseweg is om het hoogteverschil van de stuwwal te overbruggen voorzien van haarspeldbochten. De route doet dan ook een beetje buitenlands aan. De Rolandseck is een bosgebied op de rand van de ijstijdstuwwal. In de ijskelder verscholen bovenop de stuwwal, waar vroeger het voedsel van het kasteel lag, wonen nu vleermuizen.
De laatste particuliere eigenaar Van Vloten schonk Landgoed Duno na zijn dood in 1932 aan het Geldersch Landschap.
Geldersch Landschap nam het landgoed in gebruik als Hotel.
Dit is nog te zien op de toegangszuilen van de parkeerplaats. Het uitzicht vanuit de hotelterrassen was een prachtig.
Een paal met de brons plastiek is voor het oudheidkundig monument de Hunnenschans.
Route:
Neem het smalle pad links naast het informatiebord van het Geldersch Landschap tot de aarden wal.
Walburcht Hunnenschans
Wat meteen opvalt als je de Hunnenschans betreedt is de ringwal. De ringwal was onderdeel van een vesting en is in de jaren '90 hersteld en vrijgekapt om ook nu nog een idee te hebben hoe zo'n versterkte vesting eruit zag.
Het was in tijden van oorlog een toevluchtsoord, van waar men een goed zicht had op de omgeving en speciaal op de Rijn.
Ook het informatie bord van "Spannende Geschiedenis" bij de parkeerplaats leidt je naar een internet site met informatie over de Hunnenschans.
Route:
Steek de wal over met de steile trap.
Hunnenschans uitzicht
De Hunnenschans is zo men aanneemt een versterkte vesting op de stuwwal. Van hieruit kon je de scheepvaart op de Rijn goed in de gaten houden.
Tot in de Middeleeuwen was hier beneden aan de Rijn een doorwaadbare plek, waar men met paard en wagen de Rijn kon oversteken.
De productie van ijzer in het achterland op de Veluwe was waarschijnlijk zo belangrijk, dat een versterkte plaats voor opslag van dit kostbare product
nodig was.
Vaklieden en niet zoals vaak beweerd wordt arme boeren, maakten uit ijzeroer en/of klapperstenen in lemen ovens en met behulp van houtskool, de wolf, een legering van ijzer en koolstof.
Van deze kostbare half fabricaten kon men in andere plaatsen goede zwaarden, messen e.d. maken.
Route:
Steek aan de overzijde van de Hunnenschans de wal weer over met de trap.
Neem onderaan de wal het pad rechtdoor het bos in.
Loop steil omlaag en weer steil omhoog.
Loop het grasveld omhoog tot op het Dunoplateau.
Uitzicht Dunoplateau
Het uitzicht over de Betuwe is fantastisch.
Op deze plek stond vanaf eind 18e eeuw landhuis Duunoog, later verbasterd tot Duno.
Het huis, vanaf 1933 hotel, is in de Tweede Wereldoorlog verdwenen.
De structuur van de tuinterrassen is nog steeds te herkennen, evenals de tuinaanleg met de vele
rododendrons en andere uitgegroeide heesters, zoals de buxus.
Met enig zoeken vind je aan de rand van het klinkerpad het restant van de entree van het huis
(blauwe stukken steen).
Rechts in de hoek van het terrein liggen de restanten van de vloer van een theekoepel.
Ook een deel van het hek staat er nog. je kunt even uitrusten op de restanten van een stenen bank.
Als er in de winter sneeuw ligt is hier een prima plek om met je slee de helling af te suizen
en te eindigen in een hut van rododendrons.
Route:
Neem het laatste (meest westelijke) klinkerpad het bos in. Let eens op het klinkerpatroon in de bochten, echt vakmanschap.
Je loopt nu langs een helling, waaraan te merken is dat Doorwerth op de rand van een stuwwal ligt.
Loop door totdat je het bos uitkomt en een wegwijzer ziet staan.
Heveadorp Wegwijzer Duno
Deze oude wegwijzer staat op de kruising van de verschillende wegen op het voormalige landgoed Duno.
Vanaf 1930 kwamen deze ANWB (Algemene Nederlandse Wielrijders Bond) wegwijzers overal in het land voor.
Deze wegwijzer is enkele jaren geleden geplaatst door de Lionsclub. Of het een gerestaureerd bord is of een origineel met nieuwe opschriften, weten we niet.
Mocht je er meer van weten, dan horen we het graag. Wij hebben ook gehoord dat hier vroeger een
uitkijktoren heeft gestaan.
Route:
Kies bij de wegwijzer de richting "Italiaanseweg".
Volg het pad tot je aan je linker hand een bruggetje ziet.
Bruggetje Duno
Vermaaksarchitectuur uit de romantische tijd langs de oprijlaan van landgoed Duno.
In de 19de eeuw was het mode om op een landgoed enige romantische elementen te laten bouwen.
Een folly (van het Engelse folly: gekheid) is een bouwwerk dat opzettelijk nutteloos of bizar is.
In de omgeving van Doorwerth en Oosterbeek zijn verschillende voorbeelden en restanten van dit soort bouwwerken te vinden.
Dit bruggetje is zo'n voorbeeld. Veel praktisch nut heeft het bruggetje niet.
Het is onduidelijk of dit bouwwerk als onderdeel van de tuin destijds ook vanuit de theekoepel van
Landhuis Duno zichtbaar is geweest.
Route:
Aan de overzijde ligt de akker of het bloemenweitje.
Bloemenweitje Duno
Deze bloemenweide is allang in gebruik als landbouwgrond, het is een oude verlaten akker. Vroeger waren de weiden en akkers vol bloemen.
Gelders Landschap heeft nu bewust bloemen en granen ingezaaid om zo een aantrekkelijk leefgebied te maken voor veel soorten insecten en vlinders.
Met opzet wordt in de winter niet alles omgeploegd. Veel insectenlarven en vlinderpoppen kunnen zo tussen het afgestorven planten materiaal overwinteren.
Met al die insecten wordt het weitje een paradijs voor andere dieren, zoals vogels, muizen en boommarters. Die hebben hier een lekker maaltje aan.
Route:
Volg de beukenlaan en ga op een aantal kruisingen rechtdoor.
Loop door tot je aan de rechter kant van het pad een taxushaag ziet staan, dit is vlak voor het hek en de toegangszuilen.
Taxushaag
Let op de taxushaag direct na de toegangszuilen. Taxus is een zeer giftige naaldboom met in de herfst prachtige maar zeer giftige rode bessen.
De extracten van taxus, ook wel levensboom genoemd, worden gebruikt als geneesmiddel tegen kanker.
Route:
Loop door het toegangshek tot je voor het huis staat op een kruising met het klinkerpad (Italiaanse weg) en een fietspad.
Poortgebouw Landgoed Duno
Deze villa is een van de poortgebouwen van het voormalige landgoed Duno. Deze ligt aan de Italiaanseweg,
de doorgaande route van Kasteel Doorwerth naar de Utrechtseweg en verder.
Vroeger stond er aan de andere kant van het toegangshek eenzelfde gebouw. Dat is in de oorlog verwoest en daarna nooit herbouwd.
Twee andere toegangsgebouwen tot dit landgoed zijn te vinden aan de Oude Oosterbeekseweg.
Route:
Volg de klinkerweg in zuidelijke richting. Het witte poortgebouw is aan je linker hand.
Haarspeldbochten Italiaanseweg
De Italiaanseweg is om het hoogteverschil van de Stuwwal te overbruggen voorzien van haarspeldbochten. De route doet dan ook een beetje buitenlands aan. Later in de begintijd van de auto toen een zondags autoritje in de mode was, is dit op de Posbank nagedaan. Net zoals op de Posbank was de Italiaanseweg de plek om gezien te worden in je auto. Er was zelfs een speciale tourrit langs de hotels uitgezet.
Route:
Volg de klinkerweg naar beneden toe via de haarspeldbochten.
Italiaanseweg
De Italiaanseweg heeft Baron van Brakell van kasteel Doorwerth in 1848 laten aanleggen als verbinding
naar het pas geopende station van Wolfheze. De naam Italiaanseweg heeft te maken met het Italiaanse aanzien,
zoals de haarspeldbochten.
De oude beuken die bovenaan langs deze weg staan zijn ruim 250 jaar oud en stonden er al voor de aanleg.
De bomen zijn overblijfselen van de scheibomen langs de heggen (percelen) van de Doorwerthse bossen.
Route:
Verlaat bij de Y-splitsing de klinkerweg en sla het bospad in, dat een zijdal in noordwestelijke richting in loopt.
Steek 2 kruisingen met bospaden recht over tot het pad steil omhoog gaat.
Dal Rolandseck
Het hoogteverloop in het dal van de Rolandseck doet haast buitenlands aan. Ravage of natuur?
Staatsbosbeheer laat deze omgewaaide bomen bewust liggen, want dood hout trekt nieuw leven aan.
Er zitten veel insecten in; kleine zoogdieren vinden er een plekje om zich te verschuilen en veel paddenstoelen
hebben juist dood hout nodig om te kunnen groeien.
Paddenstoelen en andere schimmels breken in enkele jaren het hout af en zo ruimen zij voor ons de natuur op.
Route:
Loop stijl omhoog door het uitgesleten pad.
Loop over de top van de heuvel, rechtdoor tot je op de Holle Weg staat.
Holleweg bovenaan
De Holleweg is een stroomdal uit de voorlaatste ijstijd, zo'n 200.000 jaar geleden
Het smeltwater heeft het dal uitgesleten. Ook het jaren lang gebruik heeft vast een handje meegeholpen. Het schilderij
hiernaast is geschilderd door
Barend Ferwerda (1880-1958) en is te vinden in museum Veluwezoom in kasteel Doorwerth.
Route:
Loop de Holle Weg naar beneden tot 50 meter voor het einde van de weg.
Holle Weg onderaan
De Holle Weg was vroeger de enige toegangsweg tot het kasteel. De Fonteinallee was niet meer dan een zandpad.
Het is nu haast onvoorstelbaar, maar hier lag eeuwenlang het oude dorp Doorwerth (het huidige Doorwerth is pas in de 20ste eeuw ontstaan.)
De kern van het gehucht lag aan de voet van de Holle Weg met Herberg 'De Zalmen'. In 1749 woonden hier 162 personen: 9 boeren, 4 papiermakers,
3 papiermakersknechten, 18 dagloners, 1 kleermaker, 1 koster annex schoolmeester, 1 korenmolenaar en 2 herbergiers.
De huizen stonden aan de hoge kant van de Fonteinallee en aan de andere kant lagen de tuinen.
Route:
Sla links af 50 meter voor het einde van de Holleweg een bospad onderlangs de stuwwal in.
Houdt het bovenste pad aan bij de Y-sprong.
Loop verder naar boven tot de kloof aan je rechter hand.
Kasteel afgraving
Je ziet hier een steile helling. Ooit is hier zand en leem afgegraven. Waarschijnlijk vanaf de 17de eeuw om te gebruiken voor de aanleg van de dijken rondom het kasteel en later voor de aanleg van de Fonteinallee.
Route:
Loop langs de afgraving verder tot aan de ijskelder.
De ijskelder
Vroeger was dit de ijskelder van het kasteel. Het voedsel kon zo koel bewaard worden. De koeling bestond uit grote blokken ijs die in de winter uit de grachten werden gezaagd. Onder de grond bleef het heel lang tot in de zomer koel.
De ijskelder is nu heel waardevol als woonplaats voor vele soorten vleermuizen. Vandaar de opening in de deur. Die was er vroeger niet, toen bleef de deur dicht en de kou binnen.
Route:
Volg het pad en sla rechts af.
Ga rechtdoor bij het pad van links.
Sla links af op de kruising vlak voor de asfaltweg (Fonteinallee) en loop door tot op de Italiaanseweg.
Jagershuis
Boven de vijver op de vlakke plek in het bos stond tot september 1944 het Jagershuis van landgoed Duno.
Het was een houten huis in "Zwitserse stijl" dat uitkeek over de vijver. De restanten van de tuin
zijn nog te zien, zoals de rododendrons en de bamboe bij de vijver. Bij de vijver zijn resten van
een romantisch trappetje van namaakrotsen. Ze zijn gemaakt van kippengaas met cement: 'cement rustiek'.
Hoog op de rand boven de vijver is nog een betonvloer van een theekoepel te vinden.
Route:
Loop vanaf het Jagershuis het pad, langs het bankje, in oostelijke richting, de heuvel op.
Loop door tot de restanten van een fundament aan de rechter hand.
Theekoepel bij Jagershuis Duno
Boven aan de heuvel zijn de restanten van de theekoepel van het Jagershuis van voormalig Landgoed Duno te vinden.
Alleen arbeiders werkten in de volle zon ("in het zweets uws aanschijns"), zij waren bruin. Vooral vrouwen van goede stand, probeerden "blank" te blijven. Daarom was gebruikelijk thee te drinken en met elkaar te praten in zo'n theekoepel, een plek uit de zon.
Route:
Volg het pad langs de rand van de stuwwal tot je bij een bruggetje komt.
Romantisch bruggetje
Het wandelen op deze stuwwal kan je op twee manieren doen. Je gaat van boven naar beneden en/of omgekeerd, of je maakt een veel minder intensieve wandeling evenwijdig aan de hoogtelijnen. Omdat het water in de loop van de eeuwen hier diepe dalen heeft uitgeslepen zijn er af en toe bruggetjes nodig om de Romantische kloof te overbruggen. Geniet van de weelde van de oude aangeplante rododendrons, die bijna een poort vormen.
Route:
Volg het pad en ga op de kruising rechtdoor.
Even na de kruising ligt de leemput aan de linkerkant van het pad.
Leemput
In deze pas gedolven leemput, goed te zien is dat de bodem van de stuwwal af en toe dikke leemlagen bevat. Deze lagen zijn gevormd in het Saalien, ongeveer 150.000 jaar geleden,
toen het ijs dat over Noord-Nederland het materiaal op de bodem tot zeer fijne deeltjes vermaalde onder het gewicht van de schuivende ijsmassa's. Hier komt zo'n leemlaag aan het oppervlakte.
Route:
Blijf het pad langs de rand van de stuwwal volgen tot in het volgende dal.
IJstijd dalen
Als je langs de stuwwal loopt kruis je op je wandeling verschillende brede dalen. Deze dalen zijn door stromend smeltwater ontstaan toen de ijskappen op de Veluwe smolten. Oppervlakte water stortte hier af de stuwwal van de rivier de Rijn in. De Rijn had juist hier voor de gemeente Renkum delen van het zand van de stuwwal weggeslepen, waardoor de steile stuwwal is ontstaan. Wat verderop in Wageningen is er ook wel een stuwwal, maar de hoogte is niet zo groot en veel minder lang.
Route:
Loop verder langs de stuwwal.
Houdt op de Y-splitsing rechts aan, blijf de rand van de stuwwal volgen.
Volg het pad langs de vijvers naar beneden tot bij de haarspeldbocht bij de achterste vijver.
Barokke as Duivelskolk
De vijverpartijen van de Duivelskolk waren ook voorzien van een Barokke As. Geheel in Romantische stijl ontspringt de bron van deze barokke as uit een spleet in namaak rotsen van cement rustique.
Route:
Loop verder naar beneden langs de vijvers tot aan de middelste vijver.
Vijvers barokke as
Bij de tuinaanleg in de Engelse landschapsstijl van Landgoed van Hotel Duno werd het water dat uit de stuwwal kwam, met lemen dijkjes opgevangen en verzameld in twee bekkens, de bovenste en de beneden vijver. In de benedenste ronde vijver sproeide een fontein. Op de helling waren kleine kronkelpaadjes met bloemenperken, zodat je vanaf het terras aan de bovenzijde een mooi gezicht had op de wandelaars. Alleen het hekwerk boven is wat er nog van de tuin over is gebleven.
Route:
Loop verder tot aan de laatste stuwdam en steek deze over.
Meteen links boven ligt het cement rustique.
Cement rustique
Ook bij de Barokke as van de Duivelskolk zijn nog restanten van het zogenaamde "Cement Rustique" te vinden. Op deze helling werd rond 1900 een bijzondere tuin aangelegd, waar je vanaf het hotelterras en de theekoepel op neerkeek. Het bestond uit vele trappetjes en paadjes met onderin een vijver met fontein.
Bij het herstel van de cascade, de vijvers boven elkaar is voor een andere oplossing gekozen, zoals je kan zien.
Overal op het Landgoed Duno kun je deze restanten van oude tuinaanleg nog vinden.
Route:
Volg het pad langs de vijvers.
Sla rechtsaf en steek de dam van de vijvers over.
Loop door tot aan de asfaltweg.
Duivelskolk
Duivelskolk heeft zijn naam te danken aan de Pastoor van Driel. Volgens een oude
legende had de pastoor van Driel ruzie met de duivel. Uiteindelijk....... etc.
weet iemand het verhaal erachter?
Route:
Neem de asfaltweg (Fonteinallee) richting wegversmalling.
Loop door tot op de T-splitsing naar rechts.
Sluisbogen van Driel
Tussen 1962 en 1970 is stuwcomplex met sluizen te Driel in de Neder-Rijn gebouwd.
De stuw zorgt ervoor dat het water stroomopwaarts en in de IJssel op voldoende hoog peil blijft.
De sluis geeft doorgang voor de scheepvaart.
Op de Neder-Rijn vaart heel wat minder en veel kleinere schepen dan op de Waal.
De binnenvaart noemt de Neder-Rijn gekscherend het fietspad van de Waal.
Op de Neder-Rijn moet je schip minstens drie keer "geschut" worden in de sluis, hier bij Driel, bij Amerongen en ook bij Hagenstein.
De binnenvaart is een relatief milieuvriendelijke en veilige manier van transport.
Route:
Loop langs het hek van het Gelders Landschap.
Sla rechtsaf en volg het pad omhoog.
Ga rechtdoor tot een trap aan de rechter hand.
Neem de trap omhoog richting het Duno Plateau.
Theekoepel Duno
Rechts in de hoek van het terrein liggen de restanten van de vloer van een theekoepel. Ook een deel van het hek staat er nog steeds. Je kunt even uitrusten op een restant van een bankje. Foto zie Gelders Archief.
Hier kun je ervaren hoe je ook na 100 jaar nog steeds de sfeer van toen kan beleven. Mensen hebben kennelijk een voorkeur voor bepaalde landschappen.
Route:
Loop richting de klinkerweg.
Loop naar de restanten naast de klinkerweg.
Restanten landhuis Duno
Deze prachtige zonnige weide heeft nog enige terrassen van de tuin van het oude huis. Je moet het wel weten. Dit is de plek waar omstreeks 1920 een hotel/landhuis was gevestigd. Langs de weg zijn de restanten van de toegang tot landhuis Duno nog te vinden. De tuinaanleg met de vele rododendrons en de azalea laan zijn de groene monumenten, de restanten.
Heb je de oude buxusboom midden op het terrein gezien, een exemplaar van wel honderd jaar.
Route:
Loop door tot het uitzicht.
Uitzicht Dunoplateau
Het uitzicht over de Betuwe is fantastisch.
Op deze plek stond vanaf eind 18e eeuw landhuis Duunoog, later verbasterd tot Duno.
Het huis, vanaf 1933 hotel, is in de Tweede Wereldoorlog verdwenen.
De structuur van de tuinterrassen is nog steeds te herkennen, evenals de tuinaanleg met de vele
rododendrons en andere uitgegroeide heesters, zoals de buxus.
Met enig zoeken vind je aan de rand van het klinkerpad het restant van de entree van het huis
(blauwe stukken steen).
Rechts in de hoek van het terrein liggen de restanten van de vloer van een theekoepel.
Ook een deel van het hek staat er nog. je kunt even uitrusten op de restanten van een stenen bank.
Als er in de winter sneeuw ligt is hier een prima plek om met je slee de helling af te suizen
en te eindigen in een hut van rododendrons.
Route:
Vervolg de grintweg over het plateau tot aan de oude toegangspoort van Huize Duno.
Halverwege dit pad is de toegang tot de Hunnenschans (facultatief met een prachtig uitzicht over de Rijn)
Azalealaan op de Duno
In het voorjaar, in mei, bloeien de azalea's langs de oude oprijlaan naar Huize Duno volop.
De pasteltinten zijn prachtig. De donkergroene taxushaag op de achtergrond versterkt dit effect.
In de jaren negentig is de laan hersteld door het Geldersch Landschap evenals het toegangshek.
Een brede strook bos is gekapt en de taxussen flink teruggesnoeid om weer plaats te maken voor de verjongde azalea's.
Route:
Ga over de oude oprijlaan van Huize Duno richting de toegangspoort.
Poort Duno
De herstelde toegangspoort van het Landgoed Duno geeft toegang tot het voormalig Landgoed Duno.
Een prachtige kleurrijke azalealaan tegen een achtergrond van taxus bomen is door Geldersch Landschap hersteld.
Route:
Volg de weg achter de toegangspoort tot op de parkeerplaats.
Landgoed Duno Heveadorp
De laatste particuliere eigenaar Van Vloten schonk Landgoed Duno na zijn dood in 1932 aan het Geldersch Landschap.
Geldersch Landschap nam het landgoed in gebruik als Hotel.
Dit is nog te zien op de toegangszuilen van de parkeerplaats. Het uitzicht vanuit de hotelterrassen was een prachtig.
Een paal met de brons plastiek is voor het oudheidkundig monument de Hunnenschans.
