Wandelen in Berg en Dal

Beginpunt: Bruggetje over de Beek
Eindpunt: Bruggetje over de Beek
Lengte: 10,6 (km)
Aantal bezienswaardigheden: 61
 

Parkeren:

• Parkeerplaats Beek
  Rijksstraatweg 375
  6573 CZ  BEEK-UBBERGEN

Openbaar vervoer:

• Bushalte Wylerbad
• Bushalte Koningsholster

Horeca:

• Restaurant Haus Polm
• Pannenkoekenhuis de Duivelsberg

Links:

• Deze wandeling in tegengestelde richting
• Print deze wandeling
• Deze route op je mobiel wandelen
• Detailkaart bij deze wandeling
• Bekijk deze wandelroute op Google Earth
• Download de wandelroute op je GPS (GPX)
• Deze route als lijst met coördinaten

Tweeten

In de dalen van de Duivelsberg stromen kleine beekjes. Ze voeren het kwelwater uit de stuwwal af naar de Waal. Hier kruist het wandelpad zo'n beekje met een bruggetje.
Let ook eens op het waterkunstwerk dat aan de overkant van de weg staat. Bureau van den Eerenbeemt adviseerde de gemeente Beek- Ubbergen om waterstromen door middel van het project Water Werkt weer zichtbaar te maken in- en rondom de dorpen. Beek is van oudsher bekend wegens het schone water van deze beken. Er waren allerlei wasserijen voor de burgerij uit Nijmegen gevestigd. Het kunstwerk is geïnspireerd op een aantal spoelbekkens van deze wasserijen.

Route:

• Loop vanaf de splitsing bij het bruggetje naar beneden richting de weg en de parkeerplaats.
• Steek de weg over en volg het stroompje tot je bij een op een put lijkend object staat.

Water speelt in Berg en Dal in de geschiedenis van de wasserijen een grote rol. Uitgebeeld zijn de put als bron van water en de wateruitstroom. Deze voortdurende waterstroom was mede de bron van welvaart in wasindustrie rondom Beek-Ubbergen. Ook de voortdurende waterstroom is heeft niet kunnen voorkomen dat de wasserijen gesloten zijn, door uitvinding van de wasmachine. Om dit te vertalen naar beelden, eindigt de waterstroom in een put.

Route:

• Steek de provinciale weg over tot je bij een groot wit stalen beeld uitkomt.

Van de serie kunstwerken in deze stijl, die op verschillende plaatsen langs de snelweg te vinden zijn, is dit een recente remake. Voor publiciteit langs de provinciale weg, vlak voordat je de grens overgaat, is dit een echte eye catcher. Meestal is er een relatie tussen het in staal uitgebeelde tafereel en de plaats waar het beeld te vinden is.

Route:

• Volg het pad een aan de overkant van de weg met de bocht naar rechts mee en loop door tot je links van het pad een hek ziet.
• Loop door tot je op het knooppunt van wegen bij het hek staat.

Zo dicht langs de provincale weg voor het hek van het Wylerbergmeer heb je nog nauwelijks een idee van de prachtige landschappelijke oase met veel water, die achter het hek schuilgaat. Nieuw knooppunt.

Route:

• Ga met je rug richting de weg staan en neem het meest rechtse paadje dat vertrekt vanaf de veelsprong.
• Loop door tot je rechts over de lengte richting van het water kunt kijken.

Voor de kanalisatie van de Waal en Rijn stroomde de rivier via een heel aantal kleinere armen door de uiterwaarden. Deze verzameling van stromen lag tot vlak bij de zandruggen en zorgden ervoor dat de stuwwal randen steil uit slijten. De vele kleine stroompjes zijn gemakkelijk over te steken met paard en wagen, maar ongeschikt voor de grotere scheepvaart.
Na de kanalisatie wordt de rivier daarom gebundeld in één hoofdstroom. De zijarm zoals de Große Wässerung, die kronkelt door het landschap, wordt stilstaand water.

Route:

• Loop een paar meter verder tot je rechts van het pad een grenspaal ziet staan.

Grenspaal 641, geeft de hoek aan van de grens tussen Duitsland en Nederland. Grenspalen zijn van oudsher van natuursteen, zoals deze. Tegenwoordig worden ook betonnen exemplaren gebruikt. Ze hebben allemaal een oplopend nummer. Een grenssteen is geen puntvormig object maar een vlak van ongeveer 20 bij 20 cm. Het putje bovenin dient als referentie meetpunt om door landmeters met een theodoliet de grens exact te kunnen inmeten. De grensstenen zijn zo stevig vastgezet in de bodem dat ze amper schuin zakken. Door vanuit verschillende grensstenen te meten, kan ook verzakking worden nagegaan en gecorrigeerd.

Route:

• Loop een paar meter verder tot je de esdoornbladeren met hun kenmkerkende vorm ziet liggen.

De Esdoorn is een boom, waarvan het blad bij de eerste nachtvorsten dieprood kleurt. Het is daarom een boom die vaak op markante plaatsen wordt aangeplant. Het Esdoornblad vind je ook op de vlag van Canada. Eén van de naties die Nederland tijdens de tweede wereld oorlog de vrijheid terugbracht.

Route:

• Volg het pad met de bocht mee naar rechts.
• Als het pad zich splitst naar rechts steeds rechts aanhouden.
• Loop verder steeds naar rechts tot je aan de rand van het water (aan je rechter hand) staat en erover uit kunt kijken.

Vanaf het paadje vlak langs het water heb je een prachtig uitzicht over de Große Wässerung. Vanaf de zijkant lijkt het water veel grootser en uitgestrekter dan het in werkelijkheid is. Je hebt aan alle kanten coulissen van natuurlijke begroeiing. De bomen weerspiegelen zich in het stille water. 's Winters zijn er soms ganzen op het water.

Route:

• Loop terug tot waar het afgesplitste paadje het hoofdpad weer bereikt en je een grote karakteristieke boom ziet staan.

Vlak bij de splitsing van het pad staan deze twee oude bomen in het uiterwaarden bos. Opvallend is dat ze veel ouder zijn dan de rest van het bos op dit schiereiland.

Route:

• Sla bij de boom rechts af en volg het paadje de brug over en met de bocht naar links mee.
• Loop door tot je links van het pad het water ziet liggen en rechts van het pad een haag van prikkelstruiken.

Meidoorns horen echt bij de uiterwaarden. Hier staan ze in het zonnetje langs de rand van het water. Deze struikengroep bestaat voor het grootste deel uit meidoorns. Afgewisseld met hier en daar een sleedoorn.
Pas als de sleedoorns al zijn uitgebloeid in het late voorjaar, bloeien de meidoorns uitbundig wit of soms zacht rose tegen een achtergrond van het frisse voorjaarsgroen. Het bosje zoemt dan van de vele bijen. Als je geluk hebt, kun je hier de zoete geur van honing ruiken. In de herfst/nazomer dragen de meidoorn prachtige dieprode bessen.

Route:

• Loop verder tot je op een splitsing met een pad van rechts uitkomt.

Dichte doornige heesters, die van oorsprong in de heggen van de uiterwaarden voorkomen zijn hier uitgegroeid tot een romantische weg. Door te snoeien is de heg bijna een berceau geworden.
Let eens op het aantal verschillende soorten struiken langs het pad. Misschien vind jij het aardig eens enkele bladeren van de struiken te verzamelen en thuis hun naam op te zoeken op internet of in een ouderwetse flora. Deze soortenrijkdom zorgt ervoor dat er veel verschillende insecten er voedsel vinden, die op hun beurt weer vogels aanlokken. Zo neemt de biodiversiteit van de laan toe.

Route:

• Loop het tunneltje van bladeren ongeveer 10 meter in.

Aan het einde van het paadje zijn de kronen van de bomen zo gegroeid dat ze zich boven je hoofd sluiten en er een romantisch tunneltje van groen ontstaat, waar je in alle rust, al genietend, doorheen kan lopen.

Route:

• Loop verder tot je bij een aantal huizen aankomt.
• Loop nog een klein stukje verder tot je rechts van het pad een bord "Natuurschutzgebiet" ziet staan (kijk achterom).

Vanaf begin jaren '90 worden natuurgebieden in Duitsland als "Naturschutzgebiet" aangegeven met een voorrangsbord met een groene rand. Een grote zwart-witte roofvogel (zeearend) houdt zo het overzicht en het toezicht op het natuurbeheer van de kwetsbare natuur.

Route:

• Loop verder tot bij de eerste struiken langs de rand van het weiland links van het pad.

Waar elders vooral sleedoorn en meidoorn in de heggen staan aangeplant, is hier een grote verscheidenheid aan struiken en bomen aanwezig. Het zijn vooral de bessen dragende soorten, die in de herfst de aandacht trekken. Niet alleen van mensen, maar ook van de vele trekvogels.
De Kardinaalsmuts met vele diep roze vlezige bessen, is erg opvallend. Als de bessen openbarsten, worden de gele zaden zichtbaar.
Soms zie je in de zomer de struiken bedekt met spinrag-nestjes, waarin het krioelt van de rupsen. Dat zijn rupsen van de grote en de kleine kardinaalsmuts-stippelmot, weinig opvallende vlinders. Beide soorten gebruiken de struik om hun eieren in te leggen en hun rupsen van voldoende voedsel te voorzien. In de voorzomer spinnen de rupsen van deze kardinaalsmutsstippelmotten hele struiken in; daarna zien de struiken er vaak erg gehavend uit door deze rupsenvraat. De struiken ondervinden hier echter geen blijvende schade van.

Route:

• Loop verder tot je uitkomt op een splitsing met een pad naar links en rechts van het pad een huis staat.

Huistype, dat je vaker in Duitsland vindt, zeker in het buitengebied komen deze ruime eengezinswoningen veel voor.
Bijzonder is dat de heg als afscheiding langs de weg nog laag gehouden is. Zo kun je als wandelaar in het voorbijgaan ook mee genieten van de gezellige, vrolijk bloeiende tuin.

Route:

• Neem de weg links van het driehoekje met kastanjebomen.
• Loop door tot je op een splitsing met een asfaltweg van rechts uitkomt.

Op deze plaats wordt duidelijk waarom de Kastanienplatz (het kastanjeplein) het kastanje plein heet. Het driehoekje staat namelijk vol met kastanje bomen. In het voorjaar bloeien ze uitbundig met volle trossen van bloemen. De hele zomer geven ze koelte aan de wandelaar. In de herfst kun je er kastanjes verzamelen. Een je broekzak, is goed voor de doorbloeding van de aderen in je benen bij reuma en jicht.

Route:

• Ga met je rug richting het driehoekje staan en neem de weg recht voor je, recht tegenover de kastanjes.
• Loop verder tot je aan het eind van de rij huizen rechts van de weg over een weiland uit kunt kijken en je aan het begin van een bomenrij staat.

Linden worden vaak toegepast als laanbomen. Zoals hier waar ze de afscheiding vormen tussen de rand van het dorp en de omliggende landerijen. De lindelaan behoort tot de Nederlandstalige tongbrekers:
"Liesje leerde Lotje lopen langs de lange lindelaan, maar toen Lotje niet wou lopen, liet Liesje Lotje staan!" Liesje is oorspronkelijk bekend onder "Lientje". Variatie: "Liesje leerde Lotje lopen langs de lange lindelaan, maar Liesje kon de L niet zeggen.

Route:

• Loop door langs het laantje tot je rechts van de weg een onderdeel van de kruisweg ziet staan.

De Kruisweg (Via crucis of Via dolorosa in het Latijn) is een onderdeel van traditie van het christelijke Paasfeest. De Kruisweg is een nabootsing van de lijdensweg van Christus vanaf het gerechtsgebouw (het paleis van de Romeinse procurator Pontius Pilatus) tot op de heuvel Golgotha, plaats van zijn terechtstelling. Het woord statie is afgeleid van het Latijnse woord statio, dat het staan of stilstaan betekent.
In het Stift (het kerkelijke gebied) van Kranenburg liggen verschillende kruiswegen. Deze kruisweg eindigt bij de Kastanienplatz.

Route:

• Loop verder tot je op een grotere weg uitkomt bij de kerk.

In het centrum van het dorp Zyfflich vind je deze kerk. De kerk stamt uit de elfde eeuw en is een beschermd monument. De kerk is vernoemd naar Martin van Tours, nu heilige en ooit bisschop van Tours in Frankrijk.
Markant detail aan het gebouw is de latei boven de deur met inscriptie. In de Tweede Wereld oorlog is deze beschadigd, maar later weer gerestaureerd. Ook het gebruik van glazuurde bakstenen en de zigzagmotieven in de bouw zijn opmerkelijk.

Route:

• Neem vanaf de kerk de grote asfalt weg die in zuidelijke richting met een aantal kronkels naar beneden Zyfflich verlaat.
• Volg het fietspad nadat je voorbij de laatste huizen bent en kijk rechts van de weg.

Waar Zyfflich zelf ontstaan is op een oude strandwal in het rivierenlandschap uit de ijstijd (verhoging in het landschap), liggen de weilanden duidelijk lager in de uiterwaarden. Graslanden op rivierklei en omsloten door meidoornhagen geven in elk seizoen een fraaie aanblik. In de zomer staat het vee buiten, in de herfst kleuren de heggen. In de winter heeft het landschap verschillende tinten van koele kleuren en het daarop volgende voorjaar bloeit alles weer volop.

Route:

• Loop ongeveer een halve kilometer verder over het fietspad tot je aankomt bij een weg van links en kijk over je schouder achterom naar Zyfflich.

Zelfs een stukje wandelen over het asfalt kan prettig zijn.
Met je blik op de horizon en de vele vogels in en boven de weiland en een dromerige koe langs de slootkant, maakt ook een gezicht op Zyfflich tot een plaatje, waarvan je in stilte samen of alleen kunt genieten.

Route:

• Loop rechtdoor nog steeds over het fietspad en ga ongeveer een halve kilometer verder tot links van de weg een meertje ligt.

Langs het pad ligt een klein water, waarin het in het voorjaar een luid gekwaak is van de vele groene kikkers. Zij produceren grote hoeveelheden kikkerdril, de eitjes van de kikker. Daaruit komen de kleine kikkervisjes en na een metamorfose (verandering) de kleine kikkers in de vroege zomer.
Salemanders en kikkers zijn een belangrijke voedselbron voor weidevogels, zoals kievit, reiger en ooievaars.

Route:

• Loop een klein eindje verder over het fietspad tot je vlak voor de rand van het landbouwgebied bent en kijk schuin naar rechts achterom.

In de verte zie je een modern boeren melkveebedrijf liggen. Waar het vroeger gebruikelijk was om stallen en woonhuis aan elkaar te bouwen tot één gebouw, staan de stallen met vrije uitloop voor de koeien tegenwoordig los van het woonhuis. De stal biedt plaats aan meer dan honderd koeien. Ook het erf is groter geworden. Waar het voeren van koeien vroeger in de winter met hooi op een kruiwagen gebeurde, gaat dat nu per tractor met een shovel. Verder is een grote silo met brokken voor de dieren. Door al deze schaalvergroting en mechanisatie is op het erf ook meer manoeuvreer ruimte nodig.
Liggen deze grote bedrijven verder van de weg in het landschap, dan is nog steeds hetzelfde gezellige landelijke beeld van kruislings liggen de daken aan de horizon zichtbaar.

Route:

• Loop verder en steek via het fietspad en de brug het water over.
• Loop door tot je bij de kruising van de provinciale weg bent.

In de jaren '80 is begonnen met het aanleggen van een nieuwe weg naar Kleef door het polderlandschap. Men is niet verder gekomen dan de aansluiting met de Bundesstraße door het Reichswald net achter Kranenburg. Inpassing van wegen in het landschap is altijd opvallend bij de Duitse wegenbouwers. De coulissen van elzen langs de afwateringssloot zijn herhaald rondom de Bundesstraße, een slimme truc waardoor deze zich onopvallend voegt in het landschap.

Route:

• Neem vanaf de kruising de provinciale weg richting Nederland. (Beek Ubbergen Nijmegen)
• Loop over het fietspad rechts van de weg tot je links van de weg een weg steil omhoog ziet gaan.

Hoewel je niet ver van Nederlandse grens verwijderd bent, ziet het landschap er meteen heel anders uit. Ander land, andere gebruiken.
Deze weg is hiervan een voorbeeld. Van de hoofdweg afslaand loopt de weg meteen steil omhoog. Typisch Duits qua aanleg: in een land met veel bergen als Duitsland zijn de ontwerpen voor tracés anders dan in Nederland. Dat zie je op dit punt meteen terug in het landschap en het landschapsbeeld.

Route:

• Loop het pad omhoog tussen de landbouwpercelen door.
• Sla rechts af op de Y-splitsing en loop een paar meter verder en kijk links van het pad naar de boomgaard.

Bij een hoogstam boomgaard heeft de appelboom of peren boom een onderstam van ongeveer 2 tot 2,5 meter hoog.
De takken van een appelboom worden in de vorm van een piratenhoed naar beneden in vorm gesnoeid en leveren op die manier maximaal appels. Vaak is er onder de bomen ruimte voor schapen of ander vee om te grazen. Zij zorgen er ook voor dat de takken de grond niet raken.
In de moderne boomgaarden hebben de appelbomen een korte onderstam van ongeveer een halve meter en kun je er goed bij als je de appels wilt plukken. Nadeel er kan geen vee onder gehouden worden. Ook het snoeien is minder ingewikkeld.

Route:

• Loop verder omhoog tot je rechts van het pad, bij een inham een bankje ziet staan.

Bankje met uitzicht over de vallei met landbouwpercelen. Zo vlak bij de grens doet het landschap meteen Duits aan. Men is beter aangepast aan landschap dat niet vlak is en heeft minder moeite met bouwen op hellingen. Wie goed kijkt bij het zonnig weer kan zelf zien dat van oudsher gebouwd werd op de meest zonnige en warme plaatsen in het landschap. Dat scheelt enorm in de stookkosten in de winter. Ook levert deze methode van het zoeken naar het juiste microklimaat een eenheid tussen natuurlijke omstandigheden en menselijk ingrijpen in het landschap. Heel anders als in Nederland, waar het landschap meestal vlak is en heel andere motieven de plaatsing van gebouwen in het landschap bepalen.

Route:

• Loop een paar meter verder en kijk naar rechts boven.

Het landbouwperceel wat je vanuit dit punt ziet, is indrukwekkend en geeft ons een idee van echt in het buitenland zijn. Vanuit elke hoek komt de helling op je af als een groot amfitheater. De heuvelachtigheid vormt kennelijk geen belemmering bij het bedrijven van landbouw op deze plaats. En als je vanaf beneden naar boven kijkt zie je de immensheid van het landschap, ten opzichte van de grootte van de mens, die het in gebruik heeft.

Route:

• Loop verder de heuvel op tot de asfaltweg een haakse bocht maakt en er een bankje staat.

Het bankje op de hoek van de asfaltweg en de bospaden is een goede plek om de meegenomen broodjes op te eten. Het ligt vlak bij de landsgrens. Voor wie vanuit het dal komt, is het een goed moment om bij te komen van de klim naar boven richting de Duivelsberg en Wylerberg.

Route:

• Neem het kleine paadje langs de rand van de akker omhoog richting de duivelsberg.
• Loop door tot je op een splitsing met een pad van links uitkomt.

De grens tussen Nederland en de buurlanden is gemarkeerd met grenspalen. Hier zie je grenspaal nummer: 635. Soms zijn het prachtige exemplaren gehouwen uit steen, soms betonnen exemplaren zoals deze. De Duivelsberg behoorde voor de oorlog aan Duitsland. De grenspalen zijn dus redelijk recent geplaatst en daarom in beton uitgevoerd.
Langs de hele grens zijn grenspalen te vinden; er is zelfs een grenspalen wandelroute.

Route:

• Neem vanaf de grenssteen het paadje dat tussen de landbouwpercelen door en verder langs de bosrand loopt.
• Ga verder tot je op de hoek van het landbouwperceel uitkomt; tot waar het paadje helemaal het bos in loopt.

Vanaf deze hoek van het landbouwperceel kun je prachtig zien hoe glooiend het gebied rond de Duivelsberg is. Je hebt een prachtig vergezicht over de velden Duitsland in; want je staat hier op de grens tussen Nederland en Duitsland. Aan de horizon zie je nog een hoogzit staan. Deze wordt gebruikt bij de jacht op reeën en ander wild. De aantallen van deze dieren worden beperkt gehouden om te voorkomen dat ze te veel schade aan de landbouwgewassen veroorzaken.

Route:

• Loop verder over het pad tot je bij de heksenkuil uitkomt.

De Heksendan is vermoedelijk in de Romeinse tijd ontstaan door afgraven van leem voor de dakpannen industrie rond de Duivelsberg. Het is een vochtige plek waar vandaag de dag nog steeds water in staat. Op vochtige dagen in de herfst hangt er nevel in de kuil. Mensen in de middeleeuwen dachten daarom dat de kuil behekst was. Vandaar de naam Heksendans in de volksmond, die de kuil tot de dag van vandaag draagt.

Route:

• Volg het pad verder tot je onderaan de holle weg staat.

Het pad loopt hier door een dalletje heen; het pad is jarenlang uitgesleten door stromend regenwater. Zo'n soort weg heet een holle weg. Rondom de Duivelsberg vind je verschillende holle wegen. Langs de steile kanten treedt water uit,waardoor er soms bijzondere mossen en planten te vinden zijn.

Route:

• Loop door tot je op een splitsing van paden bij de parkeerplaats bent.

Om wandelaars die starten op de parkeerplaats aan de Kleefsebaan aan te sluiten op het wandelproject is een knooppunt nodig. Dat vind je op deze locatie.

Route:

• Neem het pad dat in noordelijke richting de heuvel omhoog loopt. (Dit is het linker pad als je op de splitsing gaat staan met je rug naar de parkeerplaats.) Het pad is gemarkeerd met gele paaltjes.
• Loop door tot het pad door een goot (holle weg) loopt.

In de ijstijden spoelde er hier door erosie met regenwater diepe dalen uit.
De karren uit de vorige eeuw maakten gebruik van deze uitgeslepen dalen om door het gebied te trekken. Zo ook dit pad met de steile zijkanten, die voor het transport van goederen is gebruikt. We noemen dit een holle weg.
Op de vochtige zijkanten kun je soms bijzondere mossen vinden.

Route:

• Loop door tot je bovenaan, vlak voordat je het autopad kruist op een splitsing van bospaadjes staat.

De Duivelsberg is voor een groot deel begroeid met Beukenbos. Hier is een gemengd loofbos te vinden, allerlei soorten loofbomen groeien op deze plek door elkaar. Ook zijn de bomen niet allemaal even oud; jongere boompjes staan op open plekken tussen oudere exemplaren. Dit bos is dus een eind op weg om een natuurlijk loofbos te worden.

Route:

• Neem het bospad dat richting het autopad door het bos loopt.
• Sla op de autoweg links af en volg dehet autopad tot bij de bosrand.
• Neem hier het kleine wandelpad dat langs de rand van het landbouwperceel loopt.
• Loop door tot je links een goed uitzicht over de velden hebt.

Tijdens de wandelingen over de Duivelsberg en omgeving kun je telkens verrast worden door prachtige uitzichten over het golvende heuvelland.
Ook de toeristen weten de Duivelsberg te waarderen als vakantiegebied. Ze verblijven graag op de camping, die je in de verte ziet liggen.

Route:

• Blijf het paadje langs de rand van het landbouwperceel volgen tot je links bovenaan de heuvel een monument (merkwaardige zuil) ziet staan.

Dat hier rond de Duivelsberg al vele jaren dakpannen geproduceerd worden op industriële schaal gedenkt dit monument. De grondstoffen, een mengsel van leem en klei liggen rond de Duivelsberg voor het oprapen. Al in de Romeinse tijd was hier daarom een dakpannen industrie te vinden. Romeinse dakpannen werden voorzien van een stempel door de fabriek waar ze gemaakt werden. Met bodemvondsten is het bestaan van deze industrie dus aan te tonen. Het produceren van dakpannen op deze wijze heeft geduurd tot rond 1900, toen er nieuwe productie methoden kwamen.

Route:

• Blijf het pad volgen.
• Rechtdoor bij een splitsing met een pad naar links.
• Loop door tot je de beek overgestoken bent en links van het pad een wegwijzer staat.

Deze wegwijzer staat vlak bij een beekje dat naar benden richting de Waal stroomt. Hij wijst wandelaars al vele jaren de weg richting Berg en Dal en naar de Duivelsberg.

Route:

• Loop vanaf de wegwijzer het trapje omhoog en sla bovenaan rechts af.
• Blijf het pad volgen tot je rechts naast het pad een kloof ziet liggen.

Het landschap rond de Duivelsberg was als sinds de Romeinen van strategisch belang. Oude en nieuwe wegen liggen er in dit gebied. Soms zijn ze met een stenen verharding. Vaak liggen ze in de door het water uitgesleten dalen, zoals hier bij deze holle weg.

Route:

• Loop door tot je links naast het pad een groene plek beneden in het beekdal ziet liggen.

Als je op deze plek naar beneden kijkt zie je op de bodem van het dal een beekje stromen. Soms is dit alleen maar een vochtige plek, soms stroomt er echt water. In miniatuur zie je hier hoe de beek de kanten van het dit kleine dal uitslijt. De relatief vlakke bodem is een verzamelplaats van water met zandresten van hogerop van de helling.
Planten van het vochtige milieu groeien hier graag.

Route:

• Loop door tot het pad een bocht maakt en je aan je linker hand een open plek ziet.

Op deze open plek in het bos, je ziet meteen dat er adelaarsvarens staan. Adelaarsvaren wijzen er op dat er in dit gebied al lang bos is geweest.
In het voorjaar komen de groene opgerolde bladeren tevoorschijn; de hele zomer is er een dicht dek van varenbladen. In de herfst sterven de takken af. In de ondergrondse wortelstokken wordt veel zetmeel opgeslagen als reserve voedsel, zodat deze in het vroege voorjaar kunnen uitlopen.

Route:

• Blijf het pad volgen tot je bovenaan de heuvel bij een hek en op een T-splitsing met een breed pad uitkomt.

Je kunt hier duidelijk zien dat Berg en Dal op de stuwwal ligt. De paden lopen steil naar beneden het dal in. De dalen zijn in de loop van vele millennia uitgesleten door het regenwater.

Route:

• Ga met je rug richting het bos staan en neem het rechter pad langs de huizen.
• Loop door tot bij een hek uitkomt en neem het pad het bos in.
• Loop een paar meter door tot je op een splitsing met een pad het dal in uitkomt.

Vanaf hier heb je een geode toegang tot de bossen Duivelsberg Wylerberg en Vossenberg. Er zijn verschillende rondwandelingen mogelijk.

Route:

• Neem het pad dat langs de rand van het dal langzaam aan omlaag loopt.
• Loop door tot je op een splitsing bij een bankje uitkomt.

Het heuvelachtig landschap had ook al aan het begin van de vorige eeuw een grote aantrekkingskracht op de gegoede burgerij. ook zij genoten van het uitzicht naar beide kanten over de Betuwe. Enkelen kozen voor het buiten wonen, soms alleen in de zomer. Zo zijn hier net als in Oosterbeek diverse landgoederen ontstaan op de stuwwal, zoals dit landgoed De Vossenberg.

Route:

• Neem vanaf het bankje het pad in noord-oostelijke richting. (Dit is een pad met witte paaltjes, dat half verhard is.)
• Loop rechtdoor bij een splitsing met een pad van rechts met een trappetje.
• Loop door tot je opnieuw bij een splitsing met een pad van rechts uitkomt.

Voor het plaatsen van informatie borden hoef je niet altijd een paal in de grond te slaan. In de achtertuin van het infocentrum voor het Nederlands Cultuurlandschap kent men creatieve oplossingen.

Route:

• Neem het pad richting het informatiecentrum.
• Loop door tot je op een splitsing met een pad van rechts (Y-splitsing) uitkomt.

Onze wandelingen bestaan uit diverse trajecten, die aan elkaar geknoopt kunnen worden. Je kunt dus zelf ook je wandeling samenstellen met onze route planner, te vinden onder het kopje wandelingen. Hiervoor zijn knooppunten nodig. Op dit knoop[punt staat een tamme kastanje.
In de bossen rondom de Duivelsberg staan sinds de Romeinse tijd al veel Tamme Kastanjes.

Route:

• Neem op de Y-splitsing het pad met de rode paaltjes.
• Loop door tot je op een grasveld uitkomt.

Heb je de prachtig uitgegroeide bomen gezien op dit weiland in het Filosofendal? Als je een boom de ruimte geeft om uit te groeien, kun je vooral in de winter zien hoe deze zich heel regelmatig zich vertakt. De vertekking is kenmerkend voor de soort.
Door schade bij ijzel, breken er soms takken uit. Die worden niet weer vervangen. Het blijven onregelmatigheden. Het is dus niet altijd de mens die schade aan de natuur veroorzaakt.

Route:

• Loop verder over het paadje.
• Sla rechts af op de splitsing in haarspeldbocht.
• Loop door tot je op een kruising met een breed pad uitkomt.

Op de kaart staat de naam Filosofendal en onze vriend Google had hierover geen nadere informatie. Weet iemand waar dit dal deze naam gekregen heeft?

Route:

• Loop omhoog in het Filosofendal en neem op de Y-splitsing het linker pad langs de rand van het landbouwperceel.
• Loop door tot je bij een kruising met een beekje aankomt.

In de stuwwal zitten veel niet voor water doorlaatbare leemlagen. Het regelwater wat hier in dit gebied dus valt, wordt oppervlakkig afgevoerd naar de zijkanten van deze ijstijd stuwwal.
Zo ook dit beekje, dat zomer en winter water voert. De temperatuur van het water is altijd ongeveer acht graden Celcius, de temperatuur van het grondwater.

Route:

• Steek de beek over en loop langs het landbouwperceel omhoog.
• Ga met de bocht naar links mee en loop door tot het pad langs een weiland loopt.

Dit perceel heeft een heel schuine helling. Zoiets zie je in Nederland alleen in Zuid- Limburg, in het kalkgebied. Deze hellingen in de stuwwal zijn ontstaan in de laatste ijstijd.
Let eens op de verscheidenheid van bomen en struiken in de randen, die dit weiland omsluiten. Je vindt er meidoorn, sleedoorn, wilde rozen, kardinaalsmuts en veel hazelaars. Ook staan er hier en daar wilde kersen en lijsterbessen. Kortom veel voedsel voor de vogels en de kleine knaagdieren.

Route:

• Blijf het pad volgen, een eindje de heuvel op tot je midden in het beukenbos staat.

Beukenbossen op deze schrale gronden hebben vaak geen ondergroei van kruiden. Het dichte bladpakket dat hier vrijwel onverteerd blijft liggen, geeft de voorjaarsbloeiers weinig kans te kiemen.
Is de helling nog steiler, dan blaast de wind de helling schoon en vind je hier tapijten van verschillende groene mossen. Dit is aan de randen vaak te zien. Het is de moeite waard eens op die verscheidenheid te letten. Er zal een wereld van variatie voor je opengaan.

Route:

• Volg het pad eerst heuvel op, dan weer het dal in.
• Op de kruising in het dal rechtdoor.
• Loop door tot je bij een trap in het pad aankomt.

Om de erosie van dit recht lopende pad op deze zeer steile helling tegen te gaan, is hier een trap aangelegd. Zo'n pad slijt minder snel uit. De terreineigenaar verzoekt je daariom ook op het pad te blijven.

Route:

• Loop de trap verder omhoog tot je boven bent en op een kruising van wegen staat.

Om met de software van dit wandelproject verschillende routetrajecten aan elkaar te zetten is een knooppunt nodig. Op deze locatie vind je zo'n knooppunt. Met de routeplanner op de website kun je gebruik maken van dit knooppunten systeem om rondjes naar eigen voorkeuren te plannen en gratis te printen net zoals deze wandeling.

Route:

• Neem het paadje dat parallel aan de weg langs de weilanden loopt.
• Loop door tot je de weilanden goed kunt overzien.

Het landschap rond de Duivelsberg wordt gekenmerkt door steile heuvels begroeid met bos afgewisseld met kleinschalige weilanden en akkerbouw. Hier kijk je uit over zo'n kleinschalig weiland. De kleinschaligheid en de afwisseling geven het landschap zijn charme.

Route:

• Volg het paadje verder en later het brede bospad over de parkeerplaats tot je bij de ingang van de Pannenkoekenhuis de Duivelsberg staat.

Pannenkoekenhuis de Duivelsberg is al meer dan 50 jaar een begrip op de Duivelsberg. Je kunt in deze oude boerderij heerlijk pannenkoeken eten. Het terras op het zuiden is in de zomer druk bezocht door wandelaars en dagjesmensen. Het pannenkoekenhuis dankt zijn naam aan de Duivelsberg, waarop vroeger een motte (een verdedigingsburcht) te vinden was.

Route:

• Neem het pad dat links achter op de parkeerplaats langs het informatiebord het bos inloopt.
• Ga rechtdoor op de kruising het pad de heuvel omhoog.
• Loop door tot je bovenaan bent.

Op de top van de Duivelsberg stond ooit burcht Mergelp. Deze burcht is rond het jaar 1000 gebouwd door Graaf Balderik en zijn vrouw Adela. De burcht was vormgegeven als een motte, een houten kasteel op een heuvel. Bijzonderheid is dat deze burcht uit twee delen bestond. Een hoofdburcht en een uitkijktoren.
De Duivelsberg was van oorsprong Duits grondgebied en werd in 1949 door Nederland geannexeerd als genoegdoening. In 1963 zijn de meeste geannexeerde gebieden aan Duitsland teruggegeven. De Duivelsberg niet; dit natuurgebied bleef Nederlands.
Van 1906 tot 1965 was de Duivelsberg eigendom van Maria Schuster-Hilby, een vriendin van Helene Kröller Müller. Zij verkocht het landgoed en het landhuis aan de Nederlandse staat. Sindsdien is het in beheer bij Staatsbosbeheer.

Route:

• Loop aan de overkant weer naar beneden de heuvel af.
• Ga rechtdoor op de krusing richting het uitzichtpunt.
• Loop door tot je bij de greppel voor het uitzichtpunt bent.

Dat ook bij het uitzichtpunt nog een tweede kleine motte, een burcht, heeft gestaan is af te leiden uit deze verdedingsgreppel die er rond omheen gegraven is.

Route:

• Loop verder tot je bij het uitzichtpunt bent.

De burcht op de Duivelsberg bestaat uit twee burchten. De kleinere burcht waar je nu staat diende vermoedelijk om over de omgeving uit te kijken en deze te bewaken.
Dat uitzicht over de Betuwe en de overkant van de Betuwe, heb je nog altijd: Bij mooi weer kun je de Duno, de Veluwezoom, Arnhem, het Wylerbergmeer, de Millingerwaard, het Monferland, Hoch Elten en Zylfich zien liggen. Kijk hiervoor op het metalen informatiebord.

Route:

• Draai je om en neem het pad waarover je gekomen bent.
• Op de splitsing voor de grote berg rechts afslaan.
• Op de volgende splitsing naar rechts afslaan.
• Loop door tot het pad naar beneden loopt en er langs het pad tamme kastanjes staan.

Langs het pad is een laantje van tamme kastanjes te vinden. In de herfst vallen de rijpe bolsters naar beneden en kun je er tamme kastanjes verzamelen.
De laatste eigenaresse van landgoed de Duivelsberg, Marie Schuster-Hiby, hield erg van tamme kastanjes en liet deze laan op haar landgoed aanplanten.
De oorsprong van de Tamme kastanjes op de Duivelsberg gaat verder terug. Ze zijn geïntroduceerd door de Romeinen die de kastanjes gebruikten als aanvulling op hun menu.

Route:

• Loop verder naar beneden tot het pad een bocht naar links maakt en de helling verlaat.

De heuvels van de Duivelsberg zijn erg stijl en daarom gevoelig voor erosie. Erosie is het wegspoelen van zand en leem met het regenwater mee. Dit gebeurt wanneer de bosbodem beschadigd raakt, bijvoorbeeld door betreding en de wortels het zand niet meer vast kunnen houden. Door middel van een bord vraagt Staatsbosbeheer wandelaars op de paden te blijven. Bovendien is buiten de paden het leefgebied van de dieren, dus verstoor ze niet.

Route:

• Loop verder naar beneden tot het pad een bruggetje over de beek kruist.

In de dalen van de Duivelsberg stromen kleine beekjes. Ze voeren het kwelwater uit de stuwwal af naar de Waal. Hier kruist het wandelpad zo'n beekje met een bruggetje.
Let ook eens op het waterkunstwerk dat aan de overkant van de weg staat. Bureau van den Eerenbeemt adviseerde de gemeente Beek- Ubbergen om waterstromen door middel van het project Water Werkt weer zichtbaar te maken in- en rondom de dorpen. Beek is van oudsher bekend wegens het schone water van deze beken. Er waren allerlei wasserijen voor de burgerij uit Nijmegen gevestigd. Het kunstwerk is geïnspireerd op een aantal spoelbekkens van deze wasserijen.

Deze pagina voldoet aan de volgende internet standarden van het W3 Consortium (W3C).

• Home
• Nieuws
• Wandelingen
• Achtergrond informatie over dit project
• Technische achtergronden
• Contact informatie
• Links

• Index: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

• Wandel ook in: Berg en Dal, Zyfflich, Persingen, Beek, Ubbergen. Meer wandelingen.