In het dorsmolenhuisje en de watermolen van Kasteel Hackfort kun je iedere zaterdag zien hoe vroeger het meel voor het bakken van brood gemaakt werd. De bossen rondom kasteel Hackfort staan in het voorjaar vol met bloeiende stinsenplanten. Ook de rest van het jaar zijn er lelietjes der dalen en salomonszegels te vinden. De ingang van kasteel Hackfort is voorzien van twee prachtige leeuwen met schild. Naast het kasteel is een groenentuin te vinden die de moeite van een bezoekje waard is. Het deel ten noorden van Kasteel Hackfort kenmerkt zich door kleinschalige landbouwpercelen omzoomd door houtwallen afgewisseld met oude boerderijtjes. In een weiland aan de Boshuisweg is geprobeerd om de flora en fauna van natte weilanden weer terug te krijgen. Er is een uniek natuurgebiedje ontstaan. De wandelroute loopt een stukje door kleinschalig Achterhoeks coulisselandschap, met kleine percelen afgewisseld met schattige boerderijtjes.
Aan de rand van de parkeerplaats van Kasteel Hackfort staat een klein gebouwtje dat de naam Dorsmolenhuisje draagt. In het gebouwtje staat een historische dorsmolen opgesteld. Een dorsmolen scheidt de graankorrels van de aren. Tegenwoordig dorst een combine het graan direct op het land; in het dorsmolenhuisje kun je zien hoe dat vroeger ging. Het dorsmolenhuisje is zaterdags geopend.
De volgende stap, het malen van graankorrels tot meel om brood van de bakken kun je zien in de watermolen van Hackfort een eindje verderop.
Route:
Loop vanaf het dorsmolenhuisje het bos in tot je op de eerste viersprong van paden staat.
Geriefhout op het landgoed
Voor het bouwen huizen, het maken van meubilair en voor gebruiksvoorwerpen was veel goed timmerhout nodig. Daarvoor diende een deel van het aangelegde park rondom het hoofdhuis. Ook werd het kasteel verwarmd met houtblokken en hiervoor was veel hout nodig. De bossen die je ziet hadden dus meerdere functies.
Route:
Neem vanaf de splitsing in het bos het linker pad dat in oostelijke richting vertekt.
Loop door tot waar er lantaarns naast het pad staan.
Kasteel Hackfort ligt verscholen achter de grote oude bruine beuk. De huidige vorm met de symmetrische renaissancegevel met grote ramen kreeg het kasteelbij een verbouwing in 1788 door Borchard Frederic Willem van Westerholt.
Momenteel wordt het kasteel gerenoveerd. Groot onderhoud is af en toe nodig, wil men deze monumentale panden voor het nageslacht bewaren.
Route:
Neem het pad dat schuin naar rechts om de groententuin heen loopt.
Blijf het pad volgend door de houtwal.
Op de splitsing in de houtwal links aanhouden en doorlopen tot je rechts van het pad een vijver met een plateau erin ziet liggen.
Loop een klein eindje verder tot de ingang van de tuin links van het pad.
De Hof van Hackfort
De bewoners van Kasteel Hackfort hielden veel ontvangsten en voor de gasten moest het beste op tafel komen. Daarvoor was er vaak een grote ommuurde groentetuin op het terrein; de Hof van Hackfort. Ook een kassencomplex maakte deel uit van deze groeneteelt in eigen productie. Nu kun je in het restaurant ook zelf genieten van de streekproducten en -gerechten, die met de seizoensproducten uit deze tuin worden samengesteld. De aanleg van de bedden lijkt mij historisch, graag daarover wat meer informatie.
Route:
Loop langs het huisje op tot je voor de boomgaard op een splitsing van paden uitkomt.
Boomgaard met hoogstam-fruitbomen
De huidige eigenaren van dit landgoed zijn trots op de nieuw aangelegde hoogstam boomgaard met oude appel- en perenrassen. Ook pruimenbomen zijn aanwezig in deze boomgaard.
Om de fruitbomen ook inderdaad veel fruit te laten dragen is het in vorm snoeien van de boom een echt vak voor specialisten. Is de vorm eenmaal bedorven, dan komt dat nooit weer goed.
Het is dus opletten.
Route:
Neem vanaf de splitsing het pad in noordelijke richting. (Dit is met het bord van de boomgaard links en het bijenhotel rechts van het pad.)
Loop door tot je het bijenhotel (rechts) goed kunt zien.
Loop verder langs de rand van de groenstrook tot bijna helemaal achteraan.
Bijenkasten
In het voorjaar en de zomer zijn langs de rand van het veld bijenkasten te vinden. De bijen zorgen voor de bestuiving van de groentetuin en de fruitboomgaard. Een bijenvolk bestaat uit een koningin die eitjes legt en een heel volk aan werksterbijen. Werksterbijen vliegen uit en verzamelen de nectar van bloeiende bloemen. Deze zetten ze om in honing die dient als wintervoorraad. Imkers halen een deel van de honing uit de bijenkast en verkopen die. De bijen worden dan 's winters bijgevoerd met suikerwater. Je kunt de bijen rustig bekijken, maar ga niet voor de vliegopening van de kasten staan.
Route:
Volg het pad met de bocht mee naar rechts.
Loop door tot je links naast het pad een meidoornheg ziet staan.
Meidoorn heg
Langs de rand van het pad staat een nieuw aangeplantte meidoorn heg. De meidoorn is een stekelige plant, waar koeien en ander vee voor uitkijken. Voor de uitvinding van het prikkeldraad werden deze struiken gebruikt om het vee binnen de weides te houden. De rand van de weilanden bestond dan ook uit gevlochten meidoornstruiken. Een deel van zo'n ouderwetse veekering is hier hersteld. In zo'n heg vinden vogeltjes veel spinnetjes en andere insecten. Je ziet ze dan ook regelmatig door de heg heen en weer hippen. De heg voegt dus behalve een landschappelijk element ook een voedselbron voor kleine vogels als koolmees, winterkoninkje en mus aan de omgeving toe.
Route:
Loop langs de heg op tot het einde en sla daar links af.
Sla op de weg rechts af en loop door tot de kruising.
Sla op de kruising links af en loop door tot een oprit van een boerderij links.
Sla links af bij de oprit van de boerderij en blijf bij een paadje langs de rand van het weiland (rechts) stil staan.
Landgoed Boerderij
Deze boerderij die vroeger waarschijnlijk bijKasteel Hackfort hoorde is te klein geworden om een modern boeren bedrijf in te vestigen. Hij heeft een nieuwe bestemming gevonden en is prachtig gerestaureerd. Zo blijft deze boerderij voor het landschap rondom Kasteel Hackfort behouden.
Route:
Volg het paadje langs de rand van het weiland en sla aan het eind van het weiland links af een pad door de bosrand in.
Blijf dit pad volgen tot je bij een bankje aan je rechter hand uitkomt.
Bankje
Tegenover een kikkerpoel staat dit bankje. De kikkerpoel is bijna weer dichtgegroeid. Kikkerpoelen waren vroeger algemeen voorkomend, maar door de ruilverkaveling zijn vele verdwenen. Daarmee verdwenen ook de vogels die kikkers eten, zoals de zilverreiger en de ooievaar. Om deze vogels weer een voedselbron te geven en te zorgen dat ze terugkeren in het landschap, worden de laatste tijd in dit soort verloren ruimtes in het landschap veel nieuwe kikkerpoelen aangelegd.
Route:
Vervolg je route over het pad tot je rechts van het pad een boerderij ziet staan.
Nieuwbouw boerderij
Naast de kleine bestaande boerderij is een nieuwe boerderij gebouwd. Let eens op de bouwstijl van deze nieuwbouw boerderij; hij past uitstekend in het landschap rondom Kasteel Hackfort. Een compliment waard voor de landschappelijke inpassing.
Route:
Vervolg je route over het pad.
Sla links af op een splitsing met een pad naar links.
Sla op de hoek van het bosperceel opnieuw links af.
Loop door tot je de grote boerderij rechts van het pad, goed kunt zien liggen.
Modern boeren bedrijf
Waar het gebied direct rondom Kasteel Hackfort zo oorspronkelijk mogelijk is gelaten, is hier een eindje verderop wel ruilverkaveling toegepast. Hier zie je een modern boeren bedrijf. De afmetingen van de stallen zijn vele malen groter dan die van de boerderijen dicht bij het kasteel. Ook de percelen zijn groter en niet voorzien van een coulisse van groen rondom. Alles voor dient voor meer efficiëntie in de landbouw.
Route:
Loop een stukje verder tot je bij een poortje in de heg aankomt.
Loop door het klaphek het weiland over, tot je ongeveer halverwege goed zicht hebt op een boomgroep.
Boomgroep
Behalve groene coulissen rondom de landbouwpercelen is het op landgoederen gebruikelijk dat weilanden voorzien zijn van statige boomgroepen die het landschap in kamers verdelen en verrassende doorzichten geven. Hier is zo'n boomgroep opnieuw aangeplant. Over een aantal jaar zal het dit weiland een statige aanblik geven.
Route:
Loop door tot de overkant van het weiland.
Loop door het klaphekje.
Loop door tot je links van het pad een bankje ziet staan.
Bankje in de houtwal
Hier midden in de houtwal staat een bankje. Op de kaart kun je goed zien dat het landbouwperceel achter deze houtwal hoger in het landschap ligt dan de omgeving. Deze zogenaamde esgronden ontstonden doordat plaggen vermengd met mest vanuit de schaapskooien jaar in jaar uit over het land werden uitgereden. Zowel de houtwal als het perceel erachter rondom Boerderij Tichelman zijn dus al redelijk op leeftijd en zijn al die tijd niet van vorm veranderd.
Route:
Loop verder over het pad tot de houtwal een bocht naar links maakt.
Loop verder langs de houtwal tot je bij een asfaltweg uitkomt.
Steek de asfaltweg over tot je op een splitsing met twee paadjes langs de rand van het koren uitkomt.
Paadje langs het koren
Tot 1950 kon je vaak wandelen tussen de korenvelden. Nu met de veranderende landbouwmethoden is dat een zeldzaamheid. Om wandelaars te laten genieten van landgoedHackfort met de omliggende landerijen heeft Natuurmonumenten verschillende paadjes langs en door het korenveld aangelegd om dit historische gevoel zelf te kunnen ervaren.
Route:
Neem het paadje langs het korenveld in westelijke richting. (Dit is met het korenveld links van het pad.)
Loop door tot het korenveld over is gegaan in een bosperceel.
Loop verder over het paadje tot het paadje weer langs landbouwgrond loopt en je een klinkerweg naar links krijgt.
Sla links af en loop de klinkerweg een klein eindje op tot je voor een splitsing met een bospad van rechts staat.
Stroken bos
Om de wildstand op het landgoed op peil te houden werden er tussen de weilanden stroken bos aangelegd. Deze stroken bos vormen een ideale schuilplaats voor reeën, fazanten en ander wild. Koeien hebben op deze manier een schaduwplek in hete zomers.
Route:
Neem vanaf de splitsing het pad dat in westelijke richting het bos inloopt.
Ga aan het einde van het bos door het klaphekje het weiland in.
Loop door tot je bij een picknick tafel bent.
Picknickbank
Als je moe bent van het wandelen en even wil uitrusten staat hier een picknickbank. Je zou er ook je lunchpakket op kunnen eten. Vanaf de picknickbank heb je uitzicht over een nieuw aangelegd stuk nat grasland.
Route:
Volg het pad waar het pad een bocht naar rechts maakt.
Loop door tot je na de bocht de kikkerpoelen (rechts van het pad) goed kunt overzien.
Vochtige graslanden
Vochtige graslanden in het weiland. Door de ruilverkaveling en bijbehorende drainage plannen, zijn vele stukken nat grasland in de afgelopen 70 jaar verdwenen. Ook soorten die zich thuisvoelen in deze natte gebieden zoals kikkers en padden zijn afgenomen. Hetzelfde geldt voor ooievaar en zilverreigers die kikker en padden eten. Hier is dit verval een halt toegeroepen. In het natte deel van het weiland hebben kikkers en padden weer een leefgebied. Maar ook andere watervogels zoals het waterhoentje voelen er zich thuis. Wie weet groeien hier eens weer wilde orchideeën en andere bloemen die thuishoren in vochtige graslanden. Door het weiland alleen te maaien en niet te bemesten zouden soorten die groeien in de arme blauw graslanden op deze plek weer een kans kunnen krijgen.
Route:
Loop door tot waar het pad een bocht naar links maakt en je rechts van het pad het boerengolf veld kunt zien liggen.
Boeren Golf
Op het veld staan ook de nodige attributen voor het spelen van Boeren Golf. Bij Boeren Golf moet je met een klomp aan een bezemsteel een voetbal door verschillende hindernissen heen in emmers slaan. Een soort van midgetgolf dus, maar dan in een weiland. De boeren golfbaan gaat op dit terrein kennelijk uitstekend samen met het hooien van het lang geworden gras en de natuurontwikkeling die er plaatsvindt.
Route:
Loop door het klaphekje langs de boomgaard op.
Sla rechts af en loop een klein stukje door tot je de bloementuin kunt overzien.
Loop door tot je bij een asfaltweg (Boshuisweg) uitkomt.
Sla links af en loop door tot je bij de oprit van een boerderij aankomt.
Terras 't Boshuis
Camping 't Boshuis is voorzien van een terras dat 's zomers ook open is voor wandelaars. Ben je tijdens de wandeling toe aan een kopje koffie of een andere versnapering, dan is dit een goed moment om hier even pauze te houden.
Route:
Volg de asfaltweg (Boshuisweg) tot je rechts een weiland ziet liggen en er naar rechts een klein paadje afslaat.
Knooppunt
Op dit knooppunt takt een wandelroute langs de rand van het weiland af. Knooppunten zijn in de software van dit wandelproject nodig om routestukken aan elkaar te kunnen zetten. Op die manier kun je met onze routeplanner verschillende eigen routes plannen.
Op dit punt is te zien dat ook hier de landbouwpercelen helemaal voorzien zijn van een groene zoom/coulisse eromheen.
Route:
Neem vanaf de splitsing het paadje langs de rand van het weiland.
Loop door tot je op de hoek van het weiland tegenover de hoek waar je gestart bent bij een splitsing met een ander pad uitkomt.
Uitzicht over de velden
Vanaf deze hoek heb je een goed uitzicht over het landbouw perceel. Het hele weiland is omsloten door het groen. Je kunt goed zien dat alle coulissen behouden zijn. Het perceel heeft een natuurlijke vorm, geen rechtgetrokken zijkanten.
Route:
Volg het brede pad tot je aan het eind van de beukenlaan op een kruising met een asfaltweg staat.
Beukenlanen
Met het behoud van deze beukenlaan probeert Natuurmomenten het aangezicht van landgoedHackfort te behouden.
Route:
Neem het pad dat in zuidoostelijke richting vanaf de kruising vertrekt.
Sla op de Y-splitsing rechts af en loop door tot je bij een boerderij komt.
Blijf het pad volgen tot je bij een brede beek uitkomt.
Loop door tot je bij een stuw op een splitsing van paden uitkomt.
Stuw in de Hackfortse Beek
Om de waterhoogte in de Hackfortse Beek en daarmee de grondwaterstand voor de omliggende landbouwpercelen te regelen is deze stuw in de Hackfortse Beek gebouwd. Naast de stuw vind je langs het schouwpad een weiland voor schapen. Zij houden het gras langs de oevers van de beek kort.
In het water achter de stuw groeien waterlelies. In de zomer bloeien deze planten met prachtige witte bloemen.
Route:
Neem de weg die over de brug bij de stuw loopt. en volg deze tot je rechts van het pad achter de struiken een boerderij ziet liggen.
Doorzicht
Het Achterhoekse coulisselandschap kenmerkt zich door vele verrassende doorzichten. Langs het pad staan verschillende hazelaars. Op dit punt heb je een fraai doorzicht tussen de hazelaars door op een landbouwperceel met daarop een boerderijtje.
Route:
Loop nog een klein eindje door tot je op een splitsing met een bospad van links komt.
Gemengd loofbos
Rond dit knooppunt staat een bos van verschillende soorten loofbomen. Loofbomen zijn bomen die hun blad in de winter verliezen. Rondom het knooppunt groeien verschillende soorten loofbomen door elkaar heen; een gemengd loofbos dus. In een gemengd loofbos vind je een grote diversiteit aan zangvogeltjes die vooral van maart tot mei zingen.
Route:
Neem het zandpad dat in oostelijke richting het bos inloopt.
Loop door tot het pad langs de rand van landbouwgrond loopt en je ongeveer halverwege het perceel bent.
Bosranden langs de akker
De bosranden langs deze akker zijn gevuld met een rijk scala aan planten. Zo vind je er bramen, frambozen en andere soorten die je veel aantreft langs de rand van akkers. Maar ook vind je hier hop, kamperfoelie, wikke en andere opmerkelijke planten.
Route:
Loop nog een stukje verder langs de rand van de landbouwgrond tot vlak voor de brug.
Populieren
Langs het pad staat een populier. Populieren zijn beroemd omdat ze ratelen in de wind. Dit komt doordat de blaadjes vast aan de boom zitten met een plat steeltje dat gemakkelijk heen en weer beweegt. Op de grond of aan de boom kun je deze blaadjes vinden en het steeltje zelf bekijken.
Route:
Loop door tot je midden op de brug staat.
Stuw
Het water in de Baakse beek wordt op diverse plaatsen gestuwd. Zo blijft de waterstand het hele jaar door op min of meer hetzelfde voldoende hoge pijl en is het land het hele jaar door voldoende nat voor de landbouw.
Route:
Loop door na de brug, tot je bij een stuk landbouwgrond (rechts) met een heg ernaast (links van het pad) komt.
Heggenlandschap
Op deze plaats is een aantal jaren geleden tussen de landbouwpercelen een heg aangeplant. Er groeien struiken in als sleedoorn, meidoorn, Gelderse roos en wilde roos. Ook groeit er heggerank doorheen met kleine witte boempjes in het voorjaar en giftige rode besjes in het najaar. In de heg vinden verschillende soorten vogels een beschutte broedplaats. Ook lopen er allerlei spinnetjes en andere insecten door de heg, die weer het voedsel vormen voor dezelfde vogels als die in de heg broeden.
Route:
Loop door tot bij het huis, neem het pad dat daar links omheen gaat.
Volg het pad langs de houtwal tussen de percelen tot vlak voor een splisting van paden.
Uitzicht over de akker
Vanaf het bankje in de bosrand heb je een groot deel van het jaar een prachtig uitzicht over de akkers richting een boerderij. Tussen de landbouwpercelen zijn nog steeds coulissen van eiken aanwezig. Deze eikenlanen verdelen het weidse agrarische landschap in knusse ruimten en geven zo af en toe spannende doorzichten op de omgeving. Dit historische landschap is gespaard gebleven bij de ruilverkaveling in het midden van de twintigste eeuw.
Route:
Loop door tot je op een driesprong van paden uitkomt.
Groeisnelheid van de maïs
Als je hier op de juiste tijd van het jaar bent, kun je zien dat de groeisnelheid en uiteindelijke grootte van de maïs beinvloed wordt door de schaduwen van de bomen. Aan de rand waar de bomen staan groeit de maïs minder hard en wordt het uiteindelijk minder hoog. Maïs is namelijk een warmte minnende plant en in de schaduw is de bodem enkele graden kouder. Het coulisselandschap is dus niet het meest economisch gunstige landschap voor de opbrengst van de landbouwgewassen.
Route:
Sla links af en volg het pad tussen de weilanden door tot je bij een kikkerpoel (rechts van het pad) uitkomt.
Kikkerpoel
De ooievaar en de zilverreiger waren in de laatste 50 jaar bijna volledig uit het landschap verdwenen. Sinds de ruilverkavelingen zijn veel (drink-)poelen (voor het vee) in het landschap verdwenen. De vogels maken nu weer een opmars, dat komt doordat hun voedselbronnen op veel plaatsen weer hersteld zijn door het aanleggen van speciale kikkerpoelen. Het stilstaande water van zo'n poel warmt in het voorjaar snel op en is een prima leefgebied voor de kikkers. Die hun hun beurt weer gegeten worden door de ooievaar en de zilverreiger.
Sinds een jaar of twintig zijn deze soorten weer bezig aan een opmars en zijn ze vaker te zien in het Nederlandse landschap.
Route:
Loop door tot je bij een tuin van een boerderij (links van het pad) uitkomt.
Bloemborder
Deze prachtige boerderij in de achtertuin van Kasteel Hackfort heeft een prachtige tuin rondom het huis. De borders zijn opgebouwd uit vaste planten met groepen van verschillende hoogte en kleur. Doordat de bloemen op verschillende tijden bloeien heeft de tuin het hele jaar door een kleurrijk aanzien. Vroeger had bijna elke boerderij zo'n mooie siertuin; de stekken van de vaste planten werden door de dames onderling geruild.
Route:
Loop een eind verder en steek het water over.
Blijf aan de overkant het pad volgen tot je bij de hooiberg uikomt.
De Rietberg
Wie moe is geworden van het wandelen of zin heeft aan een versnapering is bij terras en rustplaats, de Rietberg, aan het juiste adres. De prijzen van de artikelen staan op een lijstje en het bedrag kan voldaan worden in een kluisje. Wij bevelen het boerderij-ijs bijzonder aan.
Route:
Loop verder over de oprit van de boerderij tot je bij een grote weg aankomt.
Steek de grote weg over en volg het paadje aan de andere kant tot je op een T-splitsing van paadjes uitkomt.
Rood-bont ijsselvee
Vanaf dit punt heb je een mooi uitzicht over de weilanden rondom Kasteel Hackfort. Ze zijn allemaal omsloten door een coulisse van groen. Als je geluk hebt, loopt er rood-bont ijsselvee in de weilanden. Deze rood-wit gevlekte koeien zijn een apart ras en waren kenmerkend voor de IJsseldelta. Zwart-witte koeien kwamen in deze steek tot 1950 bijna niet voor.
Route:
Neem vanaf de splitsing het paadje langs de rand van het landbouwperceel in noordelijke richting. (Dit is met de weg links van het paadje en de landbouwgrond rechts.)
Loop door tot je vlak voor het einde van het paadje een bank links van het paadje ziet staan.
Bank voor Jort
Naast het pad staat een opvallende bank. "Bank voor Jort" staat op het bordje te lezen. Wie even verder leest op het bordje aan de zijkant, merkt dat de ontstaansgeschiedenis van deze bank niet zo gelukkig is en dat de bank neergezet is ter nagedachtenis aan Jort. Vanaf de bank heb je wel een mooi uitzicht over de landerijen rondom Kasteel Hackfort en kun je in gedachten even bij de familie van Jort zijn.
Route:
Sla aan het einde van het paadje links af en steek de asfaltweg (Baakseweg) over.
Loop naar de andere kant van de parkeerplaats tot bij een klein stenen huisje.
Dorsmolenhuisje
Aan de rand van de parkeerplaats van Kasteel Hackfort staat een klein gebouwtje dat de naam Dorsmolenhuisje draagt. In het gebouwtje staat een historische dorsmolen opgesteld. Een dorsmolen scheidt de graankorrels van de aren. Tegenwoordig dorst een combine het graan direct op het land; in het dorsmolenhuisje kun je zien hoe dat vroeger ging. Het dorsmolenhuisje is zaterdags geopend.
De volgende stap, het malen van graankorrels tot meel om brood van de bakken kun je zien in de watermolen van Hackfort een eindje verderop.
