De St. Wilibrordus Kerk van Wichmond en Vierakker is niet voor niets in 2009 uitgeroepen tot mooiste kerk van Gelderland. De ligging naast de pastorie is prachtig en ook het interieur is de moeite van een bezoekje waard. In de Hackfortsche beek is een stuw gemaakt om de hoogte van de waterstand te kunnen regelen. Al wandelend over de Beckenstraat komen de verschillende aspecten van het Achterhoekse Coulisselandschap allemaal voorbij. Het deel ten noorden van Kasteel Hackfort kenmerkt zich door kleinschalige landbouwpercelen omzoomd door houtwallen afgewisseld met oude boerderijtjes. Tussen de korenvelden door loopt een prachtig wandelpad van waaruit je de zijkant en achterkant van Kasteel Hackfort goed kunt bekijken. Loop door de tuin van Kasteel Hackfort. Hier zijn veel bijzondere stinsenplanten te vinden en in het voorjaar bloeit de hele bosbodem.
Het Ludgerusgebouw is ooit gebouwd als een school voor Wichmond. Daarna heeft het verschillende functies vervuld. Tegenwoordig heeft het een horecafunctie en is het het parochiehuis.
Er is een gezellig koffiehuis in gevestigd. Je vind er de gemoedelijke sfeer van de Achterhoek en kunt er smullen van de plaatselijke lekkernijen.
Route:
Neem het pad richting de kerk en naastgelegen gebouw.
Loop door tot je de kerk goed kunt zien.
Sint Willibrordus
De Sint Willibrordus is de Katholieke kerkgebouwd in 1870. Naast de schitterende ligging is ook het interieur van de kerk het bekijken waard. De kerk is door de NCRV uitgeroepen tot de mooiste kerk van Gelderland. Het interieur is sinds de oplevering van de kerk vrijwel onveranderd gebleven. Originele altaren, glas in lood ramen en muurschilderingen zijn te bewonderen. Op de vloer van de kerk vind je de zeven hoofdzonden afgebeeld: hoogmoed (adelaar), onkuisheid (kikker), onmatigheid (zwijn), traagheid (slak), gramschap (egel), hebzucht (vos), nijd (wolf). Door in de kerk over de vloer te lopen vertrappen de gelovigen hun zonden als het ware. Op de acht kroonluchters van de kerk staan de acht zaligheden afgebeeld. Naast de kerk is de pastorie te vinden, deze heeft een andere functie gekregen en is niet toegankelijk voor het publiek.
Meer informatie: www.demooistekerk.nl.
Route:
Draai om en loop terug naar de splitsing bij het Ludgeriusgebouw.
Neem vanaf de splitsing bij het Ludgeriusgebouw het pad dat over de parkeerplaats naar achteren loopt.
Loop door tot je achterop de parkeerplaats staat.
Parkeerplaats Ludgerusgebouw
Aan het eind van een beukenlaan ligt de parkeerplaats van het Ludgerusgebouw, startpunt voor vele wandelingen. Zo'n beukenlaantje geeft een landgoed zoals dat te vinden is rondom Kasteel Hackfort een statig aanzien.
Route:
Neem het bospad dat aan het einde van de parkeerplaats via een beukenlaan het bos inloopt.
Loop door tot een splitsing met een weg naar rechts.
Gemengd loofbos
Rond dit knooppunt staat een bos van verschillende soorten loofbomen. Loofbomen zijn bomen die hun blad in de winter verliezen. Rondom het knooppunt groeien verschillende soorten loofbomen door elkaar heen; een gemengd loofbos dus. In een gemengd loofbos vind je een grote diversiteit aan zangvogeltjes die vooral van maart tot mei zingen.
Route:
Neem vanaf de splitsing het pad in noordoostelijke richting.
Volg dit pad een paar meter tot je links een boerderijtje tussen de struiken door ziet liggen.
Doorzicht
Het Achterhoekse coulisselandschap kenmerkt zich door vele verrassende doorzichten. Langs het pad staan verschillende hazelaars. Op dit punt heb je een fraai doorzicht tussen de hazelaars door op een landbouwperceel met daarop een boerderijtje.
Route:
Vervolg je route over het pad tot je bij een stuw uitkomt.
Steek de stuw over en loop tot je aan de andere kant van de stuw op een splitsing van paden staat.
Stuw in de Hackfortse Beek
Om de waterhoogte in de Hackfortse Beek en daarmee de grondwaterstand voor de omliggende landbouwpercelen te regelen is deze stuw in de Hackfortse Beek gebouwd. Naast de stuw vind je langs het schouwpad een weiland voor schapen. Zij houden het gras langs de oevers van de beek kort.
In het water achter de stuw groeien waterlelies. In de zomer bloeien deze planten met prachtige witte bloemen.
Route:
Neem vanaf de stuw het pad dat in noordoostelijke richting vertrekt. (Dit is het pad met een bosstrook rechts van het pad en akkerland links van het pad.)
Loop door tot je in de voortuin van een huis (links van het pad) een groep met beuken ziet staan.
Boomgroep
Ooit vormde deze bijzondere boomgroep waarschijnlijk een heg in de voortuin van dit boeren erf. De heg is uitgegroeid tot deze bijzondere groep forse bomen. Aan de verdikking in de stam is nog steeds te zien dat de bomen ooit op die hoogte gesnoeid zijn.
Route:
Loop verder over het pad tot je bij de inrit van een boerderij met een picknicktafel (links) komt.
Loop door tot je op een splitsing met een pad van rechts uit het bos komt.
Stroken bos
Om de wildstand op het landgoed op peil te houden werden er tussen de weilanden stroken bos aangelegd. Deze stroken bos vormen een ideale schuilplaats voor reeën, fazanten en ander wild. Koeien hebben op deze manier een schaduwplek in hete zomers.
Route:
Neem vanaf de splitsing de klinkerweg in noordelijke richting. (Dit is richting de asfaltweg).
Sla vlak voor de asfaltweg af naar links en volg een klein paadje langs de rand van het landbouwperceel.
Loop door tot het landbouwperceel rechts van het pad al een eindje over is gegaan in een bos.
Loop door over het paadje tot je langs een korenveld loopt en bij een splitsing met een pad van links (over de weg) komt.
Paadje langs het koren
Tot 1950 kon je vaak wandelen tussen de korenvelden. Nu met de veranderende landbouwmethoden is dat een zeldzaamheid. Om wandelaars te laten genieten van landgoedHackfort met de omliggende landerijen heeft Natuurmonumenten verschillende paadjes langs en door het korenveld aangelegd om dit historische gevoel zelf te kunnen ervaren.
Route:
Steek de asfaltweg over en neem het pad aan de andere kant langs de houtwal.
Loop door tot de houtwal voor de tweede keer een knik naar rechts maakt.
Loop door tot je rechts van het pad in de houtwal een bankje ziet staan.
Bankje in de houtwal
Hier midden in de houtwal staat een bankje. Op de kaart kun je goed zien dat het landbouwperceel achter deze houtwal hoger in het landschap ligt dan de omgeving. Deze zogenaamde esgronden ontstonden doordat plaggen vermengd met mest vanuit de schaapskooien jaar in jaar uit over het land werden uitgereden. Zowel de houtwal als het perceel erachter rondom Boerderij Tichelman zijn dus al redelijk op leeftijd en zijn al die tijd niet van vorm veranderd.
Route:
Loop verder over het pad tot je bij een klaphekje uitkomt.
Ga door het klaphekje en loop tot midden op het weiland waar een boomgroep staat.
Boomgroep
Behalve groene coulissen rondom de landbouwpercelen is het op landgoederen gebruikelijk dat weilanden voorzien zijn van statige boomgroepen die het landschap in kamers verdelen en verrassende doorzichten geven. Hier is zo'n boomgroep opnieuw aangeplant. Over een aantal jaar zal het dit weiland een statige aanblik geven.
Route:
Loop naar de overkant van het weiland, ga door het klaphekje en loop nog een klein stukje door tot je bij een bankje bent.
Loop een stukje verder tot je de grote boerderij links van het pad goed kunt zien liggen.
Modern boeren bedrijf
Waar het gebied direct rondom Kasteel Hackfort zo oorspronkelijk mogelijk is gelaten, is hier een eindje verderop wel ruilverkaveling toegepast. Hier zie je een modern boeren bedrijf. De afmetingen van de stallen zijn vele malen groter dan die van de boerderijen dicht bij het kasteel. Ook de percelen zijn groter en niet voorzien van een coulisse van groen rondom. Alles voor dient voor meer efficiëntie in de landbouw.
Route:
Vervolg je route over het pad.
Sla twee keer rechts af op de T-splitsing.
Loop door tot je een nieuwbouw boerderij links van het pad ziet liggen.
Nieuwbouw boerderij
Naast de kleine bestaande boerderij is een nieuwe boerderij gebouwd. Let eens op de bouwstijl van deze nieuwbouw boerderij; hij past uitstekend in het landschap rondom Kasteel Hackfort. Een compliment waard voor de landschappelijke inpassing.
Route:
Vervolg je route over het pad tot je links van het pad een bankje ziet staan.
Bankje
Tegenover een kikkerpoel staat dit bankje. De kikkerpoel is bijna weer dichtgegroeid. Kikkerpoelen waren vroeger algemeen voorkomend, maar door de ruilverkaveling zijn vele verdwenen. Daarmee verdwenen ook de vogels die kikkers eten, zoals de zilverreiger en de ooievaar. Om deze vogels weer een voedselbron te geven en te zorgen dat ze terugkeren in het landschap, worden de laatste tijd in dit soort verloren ruimtes in het landschap veel nieuwe kikkerpoelen aangelegd.
Route:
Vervolg je route over het pad en houdt rechts aan op de Y-splitsing.
Vlak voordat het pad uitkomt op een lange rechte weg buigt er naar rechts een paadje langs de rand van het weiland af, neem dit paadje.
Loop door tot je aan het einde van het paadje langs de weilanden op een oprit van een boerderij staat.
Landgoed Boerderij
Deze boerderij die vroeger waarschijnlijk bijKasteel Hackfort hoorde is te klein geworden om een modern boeren bedrijf in te vestigen. Hij heeft een nieuwe bestemming gevonden en is prachtig gerestaureerd. Zo blijft deze boerderij voor het landschap rondom Kasteel Hackfort behouden.
Route:
Loop de oprit af naar de grote weg en sla rechts af.
Loop door tot je op een kruising komt en sla hier rechts af.
Bij het eerste bospad meteen weer links af slaan.
Op de kruising bij de meidoornheg rechts afslaan.
Loop door tot bijna bij het einde van de meidoornheg.
Meidoorn heg
Langs de rand van het pad staat een nieuw aangeplantte meidoorn heg. De meidoorn is een stekelige plant, waar koeien en ander vee voor uitkijken. Voor de uitvinding van het prikkeldraad werden deze struiken gebruikt om het vee binnen de weides te houden. De rand van de weilanden bestond dan ook uit gevlochten meidoornstruiken. Een deel van zo'n ouderwetse veekering is hier hersteld. In zo'n heg vinden vogeltjes veel spinnetjes en andere insecten. Je ziet ze dan ook regelmatig door de heg heen en weer hippen. De heg voegt dus behalve een landschappelijk element ook een voedselbron voor kleine vogels als koolmees, winterkoninkje en mus aan de omgeving toe.
Route:
Volg het pad met de bocht mee naar links en loop een klein stukje door tot je schuin achter je een goed zicht hebt op de bijenkasten.
Bijenkasten
In het voorjaar en de zomer zijn langs de rand van het veld bijenkasten te vinden. De bijen zorgen voor de bestuiving van de groentetuin en de fruitboomgaard. Een bijenvolk bestaat uit een koningin die eitjes legt en een heel volk aan werksterbijen. Werksterbijen vliegen uit en verzamelen de nectar van bloeiende bloemen. Deze zetten ze om in honing die dient als wintervoorraad. Imkers halen een deel van de honing uit de bijenkast en verkopen die. De bijen worden dan 's winters bijgevoerd met suikerwater. Je kunt de bijen rustig bekijken, maar ga niet voor de vliegopening van de kasten staan.
Route:
Loop verder langs de rand van de groenstrook tot je links om de hoek een bijenhotel ziet staan.
Loop verder tot je op een splitsing van paden uitkomt.
Boomgaard met hoogstam-fruitbomen
De huidige eigenaren van dit landgoed zijn trots op de nieuw aangelegde hoogstam boomgaard met oude appel- en perenrassen. Ook pruimenbomen zijn aanwezig in deze boomgaard.
Om de fruitbomen ook inderdaad veel fruit te laten dragen is het in vorm snoeien van de boom een echt vak voor specialisten. Is de vorm eenmaal bedorven, dan komt dat nooit weer goed.
Het is dus opletten.
Route:
Neem vanaf de splitsing bij de boomgaard het pad dat is westelijke richting tussen de landbouwpercelen doorloopt.
Loop door tot je links een goed zicht hebt op de zijkant en achterkant van kasteel Hackfort.
Loop door tot je achterom een goed zicht hebt op de boomgroepen die in het weiland staan.
Functie van Boomgroep
In de grote tuinen van een landhuis of kasteel worden door tuinarchitecten op strategische plaatsen boomgroepen geplant. Tijdens een wandeling onttrekken deze boomgroepen het kasteel aan het zicht en zo dienen ze als coulissebij het bekijken van het kasteel. Deze afwisseling maakt de belevenis van een wandeling langs het kasteel spannender. Hier zie je nog zo'n oude boomgroep; de bomen zijn minimaal 70 jaar oud.
Route:
Loop door tot je op een T-splitsing van paden bij een bankje uitkomt.
Neem vanaf de splitsing bij het bankje het pad dat over de brug loopt.
Na de brug meteen links afslaan.
Volg het pad tot je aan het einde van een eikenlaan op een splitsing van paden bij een lange houten bank staat.
Laantje met Eiken
Een laantje met eiken scheidt de tuin van de landbouwpercelen die rondom Kasteel Hackfort liggen.
Opvallend is dat dit laantje krom loopt, een kenmerk van de tuinaanleg in de Engelse landschapsstijl. Op deze manier kun je aan het begin van het laantje het einde niet zien. Daardoor beleef je de ruimte groter.
In het late voorjaar heeft de eikenlaan frisse groene blaadjes. In de zomer zorgen de bomen voor verkoeling. In het najaar kleurt de laan prachtig bruin. De blaadjes vallen van de bomen.
Route:
Neem het pad dat in noordelijke richting vanaf de splitsing vertrekt.
Loop een paar meter door tot je bij een lange houten bank (rechts van het pad) bent.
Lange bank
Deze lange bank is waarschijnlijk geschonken ter gelegenheid van een huwelijk. De bank heeft nu uitzicht op een open stuk terrein van het park rondom Kasteel Hackfort, begroeid met wild grasland.
Route:
Volg het pad met de bocht mee naar rechts en loop door tot je links een goed zicht hebt op kasteel Hackfort.
Zijaanzicht kasteel
Vanaf dit punt heb je een aardig beeld van de uitbreidingen van Kasteel Hackfort, die door de jaren heen door de bewoners zijn uitgevoerd.
Het middendeel van deze zijgevel behoort met het centrale deel van het kasteel tot het oudste gedeelte van het gebouw.
Route:
Loop door over het pad tot je links van het pad bij een grote eikenboom de aronskelken ziet staan.
Aronskelken
Het bos rondom Kasteel Hackfort staat in het voorjaar vol met bloeiende stinsenplanten. Hier staan Aronskelken (Arum orientale) vlak naast het pad. In het voorjaar bloeit deze plant met groenachtige onopvallende bloemen, die door vliegen bestoven worden. Een laagje olie op de bloembladen zorgt ervoor dat insecten die op de geur van de bloemen afkomen, gevangen worden in de bloem. Na de bloei vormt deze plant groene trossen bessen die in de herfst geel-oranje kleuren. De trossen met oranje bessen op stelen tussen het gele blad zijn in het najaar erg opvallend. Pas op: de bessen zijn erg giftig.
De naam Aronskelk is afkomstig uit het verhaal dat de bloem uit de staf van de Bijbelse figuur Aäron is ontsproten.
Route:
Loop door tot je links van het pad een afgesloten pad over een bruggetje naar het kasteel ziet liggen.
Houdt rechts aan op de Y-splitsing en loop door tot je op een viersprong van paden uitkomt, vlak bij het Dorshuisje.
Geriefhout op het landgoed
Voor het bouwen huizen, het maken van meubilair en voor gebruiksvoorwerpen was veel goed timmerhout nodig. Daarvoor diende een deel van het aangelegde park rondom het hoofdhuis. Ook werd het kasteel verwarmd met houtblokken en hiervoor was veel hout nodig. De bossen die je ziet hadden dus meerdere functies.
Route:
Loop vanaf de viersprong van paden richting het dorsmolenhuisje en de parkeerplaats.
Dorsmolenhuisje
Aan de rand van de parkeerplaats van Kasteel Hackfort staat een klein gebouwtje dat de naam Dorsmolenhuisje draagt. In het gebouwtje staat een historische dorsmolen opgesteld. Een dorsmolen scheidt de graankorrels van de aren. Tegenwoordig dorst een combine het graan direct op het land; in het dorsmolenhuisje kun je zien hoe dat vroeger ging. Het dorsmolenhuisje is zaterdags geopend.
De volgende stap, het malen van graankorrels tot meel om brood van de bakken kun je zien in de watermolen van Hackfort een eindje verderop.
Route:
Loop naar de inrit van de parkeerplaats en steek de asfalt weg (Baakseweg) over.
Sla meteen rechts af en neem het paadje langs de rand van de landbouwpercelen.
Loop een paar meter door tot je rechts van het pad een bank ziet staan.
Bank voor Jort
Naast het pad staat een opvallende bank. "Bank voor Jort" staat op het bordje te lezen. Wie even verder leest op het bordje aan de zijkant, merkt dat de ontstaansgeschiedenis van deze bank niet zo gelukkig is en dat de bank neergezet is ter nagedachtenis aan Jort. Vanaf de bank heb je wel een mooi uitzicht over de landerijen rondom Kasteel Hackfort en kun je in gedachten even bij de familie van Jort zijn.
Route:
Volg het paadje langs de rand van de landbouwpercelen tot je bij een splitsing met een pad van rechts bent.
Rood-bont ijsselvee
Vanaf dit punt heb je een mooi uitzicht over de weilanden rondom Kasteel Hackfort. Ze zijn allemaal omsloten door een coulisse van groen. Als je geluk hebt, loopt er rood-bont ijsselvee in de weilanden. Deze rood-wit gevlekte koeien zijn een apart ras en waren kenmerkend voor de IJsseldelta. Zwart-witte koeien kwamen in deze steek tot 1950 bijna niet voor.
Route:
Neem het pad langs het weiland in zuidelijke richting. (Dit is met het weiland links en de weg rechts van het pad.)
Loop door tot je een brug over het water kruist.
Brug over de Baakse Beek
Vanaf de brug over de Baaksebeek heb je een prachtig uitzicht over de beek en de omliggende weilanden. In de zomer bloeien de waterlelies in de beek en vliegen de libellen boven het water.
Route:
Blijf het paadje aan de overkant van de brug volgen tot je uitkomt bij een groep linden midden op een stuk landbouwgrond.
Lindenrondeel
Midden tussen de landbouwpercelen staat dit rondeel van linden. Linden bloeien in juni en de bloemen worden dan door bijen bestoven.
Lindes worden vaak ter ere van een feestelijke gebeurtenis aangeplant, denk maar aan de vele koningslinden in Nederland. Of dat hier ook het geval is, is ons onbekend. Aan de lindeboom wordt al sinds de oudheid een beschermende functie toegedicht. De geest van de linde gold als beschermer voor huizen, bronnen en kerken. Ook later werd de lindeboom als 'goede boom' beschouwd. Huwelijken werden gesloten onder een linde.
Route:
Volg het paadje verder over de landbouwgrond en door een stukje bos tot je op een T-splitsing met een pad uitkomt.
Sla rechts af op de splitsing en loop door tot je links een goed uitzicht hebt op de kikkerpoel in het weiland.
Poel in weiland
Hier in een weiland aan de Riethuisweg is een poel midden in het weiland gegraven. Doel is het creeëren van een leefgebied voor kikkers, padden en salamanders. Het water in de relatief ondiepe poel warmt in het voorjaar snel op, waardoor het een ideaal leefgebied voor kikkers en padden is. De kikkers en padden dienen op hun beurt weer als voedsel voor ooievaars en zilverreigers. Vogels die uit het Nederlandse landschap zijn verdwenen na de ruilverkaveling en bijbehorende drainage.
Route:
Loop verder tot je op een T-splitsing met een beukenlaan uitkomt.
Beukenlaan
Langs de Riethuisweg is ooit een beukenlaan aangeplant. Dergelijke bomen geven een landgoed zoals Landgoed Hackfort een statig aanzien. In het voorjaar zorgen ze voor fris groen, in de zomer vind je koelte onder de bomen en in de herfst kleurt de laan prachtig geel en bruin.
Route:
Neem de Riethuisweg in noordwestelijke richting.
Sla op de splitsing links af en loop een eind door tot je rechts van de weg een grote boerderij ziet liggen en er links van de weg een houten hek van een huis is.
Nieuwbouw huis
Achter het houten hek zie je een nieuwbouw woonhuis in de vorm van een oude saksische boerderij met wolfsdak. Op deze manier past nieuwbouw uitstekend in het landschap en versterkt het het regionale karakter.
Route:
Loop een klein stukje door en sla bij de grote boerderij rechts af.
Volg de oprit tot je vlak bij het erf van een volgende boerderij bent en kijk achterom.
Modern boeren bedrijf
In de verte zie je een modern boeren bedrijf liggen. Opvallend in vergelijking met de oude boerderijen rondom Kasteel Hackfort zijn de grote schuren voor de vele koeien. Efficiëntie en schaalvergroting hebben ook hier hun intrede gedaan. Toch maakt de boerderij een relatief schattige indruk in de enorme weidsheid van het door ruilverkaveling grootschalige landschap.
Route:
Neem het paadje dat aan de rechter kant langs de boerderij loopt.
Volg het paadje over de landbouwgrond en door de groenstrook heen.
Loop langs de weg tot de kruising en sla hier rechts af.
Steek de grote weg over en loop door tot je op een T-splitsing met een asfaltweg (Hackforterweg) uitkomt.
Natuurlijk Bos
Natuurmonumenten wil hier een meer natuurlijk bosje krijgen. Verschillende bomen uit dit stuk bos worden omgezaagd, zodat er weer licht op de bodem van het bos valt. Andere soorten krijgen hierdoor een nieuwe kans om ook in het bos te groeien. Zodoende wordt de soortenrijkdom vergroot en lijkt het bos steeds meer op een natuurlijk bos.
Meer info vind je op het bordje van Natuurmonumenten dat erbij staat.
Route:
Neem de asfaltweg (Hackforterweg) in westelijke richting het dorp in.
Loop door tot je de nieuwe huizen links van de weg goed kunt zien liggen.
Nieuwbouw huizen
Hoewel de hele wijk aan de overkant van de brede sloot nieuwbouwhuizen zijn, hebben verschillende ervan ouderwetse stijlkenmerken. Hierdoor passen deze nieuwbouwhuizen beter in deze historische omgeving met veel coulisselandschap en een historische buitenplaats als Kasteel Hackfort.
Route:
Loop door tot waar de Hackforterweg overgaat in de Baron van der Heijdenlaan.
Volg de Baron van der Heijdenlaan tot je vlak bij een kruising bent.
Dorpsgezicht Wichmond
Hier in de Baron van der Heijdenlaan vind je welliswaar geen van de vele rijksmonumenten die Wichmond rijk is, maar wel een dorpsgezicht van Wichmond zoals dat ontstaan is in de jaren '60 van de twintigste eeuw. De winkels en later ook enkele voorzieningen zoals een geldautomaat zijn uit het straatbeeld verdwenen.
Een bezoek aan de fuchsia handelaar in de Baron van der Heijdenlaan is in de zomermaanden de moeite waard.
Route:
Neem de Vierakkersestraatweg in noordoostelijke richting het dorp uit.
Loop door tot je net na het Ludgerusgebouw (rechts) op een veelsprong van wegen staat.
Ludgerusgebouw
Het Ludgerusgebouw is ooit gebouwd als een school voor Wichmond. Daarna heeft het verschillende functies vervuld. Tegenwoordig heeft het een horecafunctie en is het het parochiehuis.
Er is een gezellig koffiehuis in gevestigd. Je vind er de gemoedelijke sfeer van de Achterhoek en kunt er smullen van de plaatselijke lekkernijen.
