Maak al wandelend kennis met het dorp Wichmond en zijn laatste nieuwbouwwijk. Midden tussen de landbouwpercelen staat een rondeel van Linden. Of ze er met een speciale bedoeling zijn neergezet is ons onbekend. Het is in elk geval een uiterst geschikte plek om even uit te rusten van de wandeling. De tuin van Kasteel Hackfort bestaat uit verschillende "boskamers". Onderling waren ze ooit verbonden met lindelanen. Natuurmonumenten reconstrueert de oude tuin zo veel mogelijk. Tussen de korenvelden door loopt een prachtig wandelpad van waaruit je de zijkant en achterkant van Kasteel Hackfort goed kunt bekijken. Het deel ten noorden van Kasteel Hackfort kenmerkt zich door kleinschalige landbouwpercelen omzoomd door houtwallen afgewisseld met oude boerderijtjes. Al wandelend over de Beckenstraat komen de verschillende aspecten van het Achterhoekse Coulisselandschap allemaal voorbij.
Het Ludgerusgebouw is ooit gebouwd als een school voor Wichmond. Daarna heeft het verschillende functies vervuld. Tegenwoordig heeft het een horecafunctie en is het het parochiehuis.
Er is een gezellig koffiehuis in gevestigd. Je vind er de gemoedelijke sfeer van de Achterhoek en kunt er smullen van de plaatselijke lekkernijen.
Route:
Neem de Vierakkersestraatweg in zuidoostelijke richting. (Dit is met het Ludgerusgebouw links van de weg.)
Loop door tot je in de bebouwde kom van Wichmond op een kruising met de Baron van der Heijdenlaan bent.
Dorpsgezicht Wichmond
Hier in de Baron van der Heijdenlaan vind je welliswaar geen van de vele rijksmonumenten die Wichmond rijk is, maar wel een dorpsgezicht van Wichmond zoals dat ontstaan is in de jaren '60 van de twintigste eeuw. De winkels en later ook enkele voorzieningen zoals een geldautomaat zijn uit het straatbeeld verdwenen.
Een bezoek aan de fuchsia handelaar in de Baron van der Heijdenlaan is in de zomermaanden de moeite waard.
Route:
Volg de Baron van der Heijdenlaan en later de Hackforterweg tot je aan het einde van het dorp bent en rechts van de weg nieuwbouwwoningen ziet liggen.
Nieuwbouw huizen
Hoewel de hele wijk aan de overkant van de brede sloot nieuwbouwhuizen zijn, hebben verschillende ervan ouderwetse stijlkenmerken. Hierdoor passen deze nieuwbouwhuizen beter in deze historische omgeving met veel coulisselandschap en een historische buitenplaats als Kasteel Hackfort.
Route:
Loop door tot je aan het einde van het dorp Wichmond bent en er direct na de huizen een paadje naar rechts afslaat.
Natuurlijk Bos
Natuurmonumenten wil hier een meer natuurlijk bosje krijgen. Verschillende bomen uit dit stuk bos worden omgezaagd, zodat er weer licht op de bodem van het bos valt. Andere soorten krijgen hierdoor een nieuwe kans om ook in het bos te groeien. Zodoende wordt de soortenrijkdom vergroot en lijkt het bos steeds meer op een natuurlijk bos.
Meer info vind je op het bordje van Natuurmonumenten dat erbij staat.
Route:
Neem het pad dat in zuidelijke richting langs de huizen naar de grote weg loopt.
Steek de grote weg over en sla aan de overkant links af en volg het paadje door de berm van de weg.
Volg het paadje door het bosje heen en over de landbouwgrond tot bij de boerderij.
Bij de boerderij links afslaan en doorlopen tot je voor de boerderij op de oprit uitkomt.
Modern boeren bedrijf
In de verte zie je een modern boeren bedrijf liggen. Opvallend in vergelijking met de oude boerderijen rondom Kasteel Hackfort zijn de grote schuren voor de vele koeien. Efficiëntie en schaalvergroting hebben ook hier hun intrede gedaan. Toch maakt de boerderij een relatief schattige indruk in de enorme weidsheid van het door ruilverkaveling grootschalige landschap.
Route:
Loop door over de oprit tot je bij een asfaltweg uitkomt.
Sla hier links af en loop een klein stukje door tot de oprit van het huis.
Nieuwbouw huis
Achter het houten hek zie je een nieuwbouw woonhuis in de vorm van een oude saksische boerderij met wolfsdak. Op deze manier past nieuwbouw uitstekend in het landschap en versterkt het het regionale karakter.
Route:
Blijf de asfaltweg (Ockhorstweg) volgen tot je op een T-splitsing met de Riethuisweg uitkomt.
Sla rechts af op de T-splitsing en loop door tot een splitsing met een pad naar links.
Beukenlaan
Langs de Riethuisweg is ooit een beukenlaan aangeplant. Dergelijke bomen geven een landgoed zoals Landgoed Hackfort een statig aanzien. In het voorjaar zorgen ze voor fris groen, in de zomer vind je koelte onder de bomen en in de herfst kleurt de laan prachtig geel en bruin.
Route:
Neem vanaf de T-splitsing het pad dat in noordelijke richting langs de rand van het weiland loopt.
Loop een klein stukje tot je rechts van het pad een goed zicht hebt op het weiland en de kikkerpoel die erin ligt.
Poel in weiland
Hier in een weiland aan de Riethuisweg is een poel midden in het weiland gegraven. Doel is het creeëren van een leefgebied voor kikkers, padden en salamanders. Het water in de relatief ondiepe poel warmt in het voorjaar snel op, waardoor het een ideaal leefgebied voor kikkers en padden is. De kikkers en padden dienen op hun beurt weer als voedsel voor ooievaars en zilverreigers. Vogels die uit het Nederlandse landschap zijn verdwenen na de ruilverkaveling en bijbehorende drainage.
Route:
Loop verder over het pad.
Sla links af een pad het bos in.
Volg het pad door een aantal knikken tot je midden op de landbouwgrond bij een groep linden staat.
Lindenrondeel
Midden tussen de landbouwpercelen staat dit rondeel van linden. Linden bloeien in juni en de bloemen worden dan door bijen bestoven.
Lindes worden vaak ter ere van een feestelijke gebeurtenis aangeplant, denk maar aan de vele koningslinden in Nederland. Of dat hier ook het geval is, is ons onbekend. Aan de lindeboom wordt al sinds de oudheid een beschermende functie toegedicht. De geest van de linde gold als beschermer voor huizen, bronnen en kerken. Ook later werd de lindeboom als 'goede boom' beschouwd. Huwelijken werden gesloten onder een linde.
Route:
Blijf het paadje volgen, tot je op een brug over een brede beek staat.
Brug over de Baakse Beek
Vanaf de brug over de Baaksebeek heb je een prachtig uitzicht over de beek en de omliggende weilanden. In de zomer bloeien de waterlelies in de beek en vliegen de libellen boven het water.
Route:
Loop verder over het pad parallel aan de asfaltweg, eerst door een bosje, later langs een weiland.
Loop door tot op de splitsing waar er van links een paadje vanaf een uitrit van een boerderij komt.
Rood-bont ijsselvee
Vanaf dit punt heb je een mooi uitzicht over de weilanden rondom Kasteel Hackfort. Ze zijn allemaal omsloten door een coulisse van groen. Als je geluk hebt, loopt er rood-bont ijsselvee in de weilanden. Deze rood-wit gevlekte koeien zijn een apart ras en waren kenmerkend voor de IJsseldelta. Zwart-witte koeien kwamen in deze steek tot 1950 bijna niet voor.
Route:
Neem vanaf de splitsing het paadje langs de rand van het landbouwperceel in noordelijke richting. (Dit is met de weg links van het paadje en de landbouwgrond rechts.)
Loop door tot je vlak voor het einde van het paadje een bank links van het paadje ziet staan.
Bank voor Jort
Naast het pad staat een opvallende bank. "Bank voor Jort" staat op het bordje te lezen. Wie even verder leest op het bordje aan de zijkant, merkt dat de ontstaansgeschiedenis van deze bank niet zo gelukkig is en dat de bank neergezet is ter nagedachtenis aan Jort. Vanaf de bank heb je wel een mooi uitzicht over de landerijen rondom Kasteel Hackfort en kun je in gedachten even bij de familie van Jort zijn.
Route:
Sla aan het einde van het paadje links af en steek de asfaltweg (Baakseweg) over.
Loop naar de andere kant van de parkeerplaats tot bij een klein stenen huisje.
Dorsmolenhuisje
Aan de rand van de parkeerplaats van Kasteel Hackfort staat een klein gebouwtje dat de naam Dorsmolenhuisje draagt. In het gebouwtje staat een historische dorsmolen opgesteld. Een dorsmolen scheidt de graankorrels van de aren. Tegenwoordig dorst een combine het graan direct op het land; in het dorsmolenhuisje kun je zien hoe dat vroeger ging. Het dorsmolenhuisje is zaterdags geopend.
De volgende stap, het malen van graankorrels tot meel om brood van de bakken kun je zien in de watermolen van Hackfort een eindje verderop.
Route:
Loop vanaf het dorsmolenhuisje het bos in tot je op de eerste viersprong van paden staat.
Geriefhout op het landgoed
Voor het bouwen huizen, het maken van meubilair en voor gebruiksvoorwerpen was veel goed timmerhout nodig. Daarvoor diende een deel van het aangelegde park rondom het hoofdhuis. Ook werd het kasteel verwarmd met houtblokken en hiervoor was veel hout nodig. De bossen die je ziet hadden dus meerdere functies.
Route:
Neem het paadje in westelijke richting (Dit is met het dorsmolenhuisje links van het pad.)
Loop door tot je links van het pad een omgevallen beuk ziet liggen.
Omgevallen Beuk
Deze machtige beuk stond ooit in het bosbijKasteel Hackfort. Waarschijnlijk werd hij ziek, was het te gevaarlijk om hem te laten staan. De enorme stam is na de kap blijven liggen, waarschijnlijk met opzet. Veel insecten vinden hun thuis onder de schors van dood hout. Door de dode boom te laten liggen, krijgen deze insecten een kans om te leven op Landgoed Hackfort.
Op deze manier kun je goed zien dat het een tijd duurt voordat dood hout door de natuur is opgeruimd door schimmels.
Route:
Loop door tot je bij een langerekt bankje op een driesprong van paden uitkomt.
Laantje met Eiken
Een laantje met eiken scheidt de tuin van de landbouwpercelen die rondom Kasteel Hackfort liggen.
Opvallend is dat dit laantje krom loopt, een kenmerk van de tuinaanleg in de Engelse landschapsstijl. Op deze manier kun je aan het begin van het laantje het einde niet zien. Daardoor beleef je de ruimte groter.
In het late voorjaar heeft de eikenlaan frisse groene blaadjes. In de zomer zorgen de bomen voor verkoeling. In het najaar kleurt de laan prachtig bruin. De blaadjes vallen van de bomen.
Route:
Neem het pad door de eikenlaan langs de grasvlakte.
Sla rechts af op de Y-splitsing.
Sla nog een keer rechts af op de T-splitsing bij de brug.
Steek de brug over en loop door tot je op een splitsing van paden bij een bankje uitkomt.
Neem vanaf de T-splitsing het paadje dat in oostelijke richting tussen de landbouwgrond doorloopt.
Loop door tot je een goed zicht hebt op de boomgroepen in het weiland.
Functie van Boomgroep
In de grote tuinen van een landhuis of kasteel worden door tuinarchitecten op strategische plaatsen boomgroepen geplant. Tijdens een wandeling onttrekken deze boomgroepen het kasteel aan het zicht en zo dienen ze als coulissebij het bekijken van het kasteel. Deze afwisseling maakt de belevenis van een wandeling langs het kasteel spannender. Hier zie je nog zo'n oude boomgroep; de bomen zijn minimaal 70 jaar oud.
Route:
Loop een klein eindje door tot je links van het pad een goed zicht hebt op het korenveld.
Loop verder tot je aan het einde van de boomgaard bij een huisje op een splitsing van paden uitkomt.
Boomgaard met hoogstam-fruitbomen
De huidige eigenaren van dit landgoed zijn trots op de nieuw aangelegde hoogstam boomgaard met oude appel- en perenrassen. Ook pruimenbomen zijn aanwezig in deze boomgaard.
Om de fruitbomen ook inderdaad veel fruit te laten dragen is het in vorm snoeien van de boom een echt vak voor specialisten. Is de vorm eenmaal bedorven, dan komt dat nooit weer goed.
Het is dus opletten.
Route:
Neem vanaf de splitsing het pad in noordelijke richting. (Dit is met het bord van de boomgaard links en het bijenhotel rechts van het pad.)
Loop door tot je het bijenhotel (rechts) goed kunt zien.
Loop verder langs de rand van de groenstrook tot bijna helemaal achteraan.
Bijenkasten
In het voorjaar en de zomer zijn langs de rand van het veld bijenkasten te vinden. De bijen zorgen voor de bestuiving van de groentetuin en de fruitboomgaard. Een bijenvolk bestaat uit een koningin die eitjes legt en een heel volk aan werksterbijen. Werksterbijen vliegen uit en verzamelen de nectar van bloeiende bloemen. Deze zetten ze om in honing die dient als wintervoorraad. Imkers halen een deel van de honing uit de bijenkast en verkopen die. De bijen worden dan 's winters bijgevoerd met suikerwater. Je kunt de bijen rustig bekijken, maar ga niet voor de vliegopening van de kasten staan.
Route:
Volg het pad met de bocht mee naar rechts.
Loop door tot je links naast het pad een meidoornheg ziet staan.
Meidoorn heg
Langs de rand van het pad staat een nieuw aangeplantte meidoorn heg. De meidoorn is een stekelige plant, waar koeien en ander vee voor uitkijken. Voor de uitvinding van het prikkeldraad werden deze struiken gebruikt om het vee binnen de weides te houden. De rand van de weilanden bestond dan ook uit gevlochten meidoornstruiken. Een deel van zo'n ouderwetse veekering is hier hersteld. In zo'n heg vinden vogeltjes veel spinnetjes en andere insecten. Je ziet ze dan ook regelmatig door de heg heen en weer hippen. De heg voegt dus behalve een landschappelijk element ook een voedselbron voor kleine vogels als koolmees, winterkoninkje en mus aan de omgeving toe.
Route:
Loop langs de heg op tot het einde en sla daar links af.
Sla op de weg rechts af en loop door tot de kruising.
Sla op de kruising links af en loop door tot een oprit van een boerderij links.
Sla links af bij de oprit van de boerderij en blijf bij een paadje langs de rand van het weiland (rechts) stil staan.
Landgoed Boerderij
Deze boerderij die vroeger waarschijnlijk bijKasteel Hackfort hoorde is te klein geworden om een modern boeren bedrijf in te vestigen. Hij heeft een nieuwe bestemming gevonden en is prachtig gerestaureerd. Zo blijft deze boerderij voor het landschap rondom Kasteel Hackfort behouden.
Route:
Volg het paadje langs de rand van het weiland en sla aan het eind van het weiland links af een pad door de bosrand in.
Blijf dit pad volgen tot je bij een bankje aan je rechter hand uitkomt.
Bankje
Tegenover een kikkerpoel staat dit bankje. De kikkerpoel is bijna weer dichtgegroeid. Kikkerpoelen waren vroeger algemeen voorkomend, maar door de ruilverkaveling zijn vele verdwenen. Daarmee verdwenen ook de vogels die kikkers eten, zoals de zilverreiger en de ooievaar. Om deze vogels weer een voedselbron te geven en te zorgen dat ze terugkeren in het landschap, worden de laatste tijd in dit soort verloren ruimtes in het landschap veel nieuwe kikkerpoelen aangelegd.
Route:
Vervolg je route over het pad tot je rechts van het pad een boerderij ziet staan.
Nieuwbouw boerderij
Naast de kleine bestaande boerderij is een nieuwe boerderij gebouwd. Let eens op de bouwstijl van deze nieuwbouw boerderij; hij past uitstekend in het landschap rondom Kasteel Hackfort. Een compliment waard voor de landschappelijke inpassing.
Route:
Vervolg je route over het pad.
Sla links af op een splitsing met een pad naar links.
Sla op de hoek van het bosperceel opnieuw links af.
Loop door tot je de grote boerderij rechts van het pad, goed kunt zien liggen.
Modern boeren bedrijf
Waar het gebied direct rondom Kasteel Hackfort zo oorspronkelijk mogelijk is gelaten, is hier een eindje verderop wel ruilverkaveling toegepast. Hier zie je een modern boeren bedrijf. De afmetingen van de stallen zijn vele malen groter dan die van de boerderijen dicht bij het kasteel. Ook de percelen zijn groter en niet voorzien van een coulisse van groen rondom. Alles voor dient voor meer efficiëntie in de landbouw.
Route:
Loop een stukje verder tot je bij een poortje in de heg aankomt.
Loop door het klaphek het weiland over, tot je ongeveer halverwege goed zicht hebt op een boomgroep.
Boomgroep
Behalve groene coulissen rondom de landbouwpercelen is het op landgoederen gebruikelijk dat weilanden voorzien zijn van statige boomgroepen die het landschap in kamers verdelen en verrassende doorzichten geven. Hier is zo'n boomgroep opnieuw aangeplant. Over een aantal jaar zal het dit weiland een statige aanblik geven.
Route:
Loop door tot de overkant van het weiland.
Loop door het klaphekje.
Loop door tot je links van het pad een bankje ziet staan.
Bankje in de houtwal
Hier midden in de houtwal staat een bankje. Op de kaart kun je goed zien dat het landbouwperceel achter deze houtwal hoger in het landschap ligt dan de omgeving. Deze zogenaamde esgronden ontstonden doordat plaggen vermengd met mest vanuit de schaapskooien jaar in jaar uit over het land werden uitgereden. Zowel de houtwal als het perceel erachter rondom Boerderij Tichelman zijn dus al redelijk op leeftijd en zijn al die tijd niet van vorm veranderd.
Route:
Loop verder over het pad tot de houtwal een bocht naar links maakt.
Loop verder langs de houtwal tot je bij een asfaltweg uitkomt.
Steek de asfaltweg over tot je op een splitsing met twee paadjes langs de rand van het koren uitkomt.
Paadje langs het koren
Tot 1950 kon je vaak wandelen tussen de korenvelden. Nu met de veranderende landbouwmethoden is dat een zeldzaamheid. Om wandelaars te laten genieten van landgoedHackfort met de omliggende landerijen heeft Natuurmonumenten verschillende paadjes langs en door het korenveld aangelegd om dit historische gevoel zelf te kunnen ervaren.
Route:
Neem het paadje langs het korenveld in westelijke richting. (Dit is met het korenveld links van het pad.)
Loop door tot het korenveld over is gegaan in een bosperceel.
Loop verder over het paadje tot het paadje weer langs landbouwgrond loopt en je een klinkerweg naar links krijgt.
Sla links af en loop de klinkerweg een klein eindje op tot je voor een splitsing met een bospad van rechts staat.
Stroken bos
Om de wildstand op het landgoed op peil te houden werden er tussen de weilanden stroken bos aangelegd. Deze stroken bos vormen een ideale schuilplaats voor reeën, fazanten en ander wild. Koeien hebben op deze manier een schaduwplek in hete zomers.
Route:
Volg vanaf de splisting de klinkerweg langs het weiland.
Loop door tot de eerste bocht van de klinkerweg en geniet van het uitzicht.
Het pad gaat over in een zandpad, volg het pad met de bocht mee tot je na de bocht bij een huis in het bos aankomt.
Loop nog een klein stukje door tot de boomgroep in de voortuin van dit huis.
Boomgroep
Ooit vormde deze bijzondere boomgroep waarschijnlijk een heg in de voortuin van dit boeren erf. De heg is uitgegroeid tot deze bijzondere groep forse bomen. Aan de verdikking in de stam is nog steeds te zien dat de bomen ooit op die hoogte gesnoeid zijn.
Route:
Loop verder over het pad tot je bij een stuw uitkomt.
Stuw in de Hackfortse Beek
Om de waterhoogte in de Hackfortse Beek en daarmee de grondwaterstand voor de omliggende landbouwpercelen te regelen is deze stuw in de Hackfortse Beek gebouwd. Naast de stuw vind je langs het schouwpad een weiland voor schapen. Zij houden het gras langs de oevers van de beek kort.
In het water achter de stuw groeien waterlelies. In de zomer bloeien deze planten met prachtige witte bloemen.
Route:
Neem de weg die over de brug bij de stuw loopt. en volg deze tot je rechts van het pad achter de struiken een boerderij ziet liggen.
Doorzicht
Het Achterhoekse coulisselandschap kenmerkt zich door vele verrassende doorzichten. Langs het pad staan verschillende hazelaars. Op dit punt heb je een fraai doorzicht tussen de hazelaars door op een landbouwperceel met daarop een boerderijtje.
Route:
Loop nog een klein eindje door tot je op een splitsing met een bospad van links komt.
Gemengd loofbos
Rond dit knooppunt staat een bos van verschillende soorten loofbomen. Loofbomen zijn bomen die hun blad in de winter verliezen. Rondom het knooppunt groeien verschillende soorten loofbomen door elkaar heen; een gemengd loofbos dus. In een gemengd loofbos vind je een grote diversiteit aan zangvogeltjes die vooral van maart tot mei zingen.
Route:
Neem het zandpad in zuidwestelijke richting. (Dit is met het pad dat achter het hek het bos in gaat aan je linker hand.)
Het pad gaat over in een buekenlaan.
Loop door tot je op een parkeerplaats bij het Ludgeriusgebouw uitkomt.
Parkeerplaats Ludgerusgebouw
Aan het eind van een beukenlaan ligt de parkeerplaats van het Ludgerusgebouw, startpunt voor vele wandelingen. Zo'n beukenlaantje geeft een landgoed zoals dat te vinden is rondom Kasteel Hackfort een statig aanzien.
Route:
Loop over de parkeerplaats naar de grote weg.
Loop op de splitsing bij de grote weg richting de kerk en bijgebouwen.
Loop door tot je de kerk goed kunt bekijken.
Sint Willibrordus
De Sint Willibrordus is de Katholieke kerkgebouwd in 1870. Naast de schitterende ligging is ook het interieur van de kerk het bekijken waard. De kerk is door de NCRV uitgeroepen tot de mooiste kerk van Gelderland. Het interieur is sinds de oplevering van de kerk vrijwel onveranderd gebleven. Originele altaren, glas in lood ramen en muurschilderingen zijn te bewonderen. Op de vloer van de kerk vind je de zeven hoofdzonden afgebeeld: hoogmoed (adelaar), onkuisheid (kikker), onmatigheid (zwijn), traagheid (slak), gramschap (egel), hebzucht (vos), nijd (wolf). Door in de kerk over de vloer te lopen vertrappen de gelovigen hun zonden als het ware. Op de acht kroonluchters van de kerk staan de acht zaligheden afgebeeld. Naast de kerk is de pastorie te vinden, deze heeft een andere functie gekregen en is niet toegankelijk voor het publiek.
Meer informatie: www.demooistekerk.nl.
Route:
Draai om en loop terug naar de splitsing bij het Ludgeriusgebouw.
Ludgerusgebouw
Het Ludgerusgebouw is ooit gebouwd als een school voor Wichmond. Daarna heeft het verschillende functies vervuld. Tegenwoordig heeft het een horecafunctie en is het het parochiehuis.
Er is een gezellig koffiehuis in gevestigd. Je vind er de gemoedelijke sfeer van de Achterhoek en kunt er smullen van de plaatselijke lekkernijen.
